3. Літаратура ў сістэме культуры.

У раннім сінкрэтычным грамадстве асноўнымі відамі мастацтва лічылі танец і пантаміму. Антычнасць – скульптура. Еўрапейская сярэдневяковая культура і культура краін Усходу – архітэктура. Эпоха Адраджэння – жывапіс. У 19-20 стст. – літ-ра . На пач. 19 в. яна пачала уздзейнічаць на інш. віды мастацтва.

Усім відам мастацтва ўласціва вобразна-эмацыянальнае адлюстраванне жыцця. Але сродкі і спосабы, якімі яны карыстаюцца, розныя. Скульптура, ужываючы цвёрды матэрыял (камень, гіпс. дрэва), выяўляе характар чалавека, яго паводзіны і адносіны да жыцця праз знешнюю форму – паставу, выраз твару; танец – праз рытмічныя рухі цела, музыка – праз гукі і мелодыі, жывапіс – праз лініі і фарбы. Кожны з відаў мастацтва ўздзейнічае на чалавека. Адзін – музыка – больш на яго пачуцці, другі – жывапіс – на зрокавыя ўяўленні.

Літаратура – мастацтва слова. Галоўны сродак адлюстравання жыцця ў літ-ры – мова. Гэта самы універсальны сродак. Пры дапамозе слова можна раскрыць думкі і перажыванні людзей, паказаць іх павозіны і ўчынкі, знешняе аблічча, абставіны, у якіх яны жывуць і дзейнічаюць. І хоць гээта асаблівасць не ставіць літ-ру над іншымі відамі мастацтва, але надзвычай вялікімі магчымасцямі ў паказе жыцця, ва ўздзеянні на чытача. У гэтай сваёй асаблівасці літ-ра збліжаецца з такімі мастацтвамі, як кіно, тэатр, тэлебачанне, якія называюць сінтэтычнымі, г. зн. спалучаюць у сабе спосабы і сродкі розных відаў мастацтва). Дарэчы, менавіта літ-ра і служыць асновай для сінтэтычных мастацтваў: сцэнарый кінафільма, п’еса для спектакля, лібрэта для опер і балета, верш для вакальнага мастацтва.

4. Літаратура як мастацтва слова. Месца літаратуры сярод іншых відаў мастацтва.

Усім відам мастацтва ўласціва вобразна-эмацыянальнае адлюстраванне жыцця. Але сродкі і спосабы, якімі яны карыстаюцца, розныя. Скульптура, ужываючы цвёрды матэрыял (камень, гіпс. дрэва), выяўляе характар чалавека, яго паводзіны і адносіны да жыцця праз знешнюю форму – паставу, выраз твару; танец – праз рытмічныя рухі цела, музыка – праз гукі і мелодыі, жывапіс – праз лініі і фарбы. Кожны з відаў мастацтва ўздзейнічае на чалавека. Адзін – музыка – больш на яго пачуцці, другі – жывапіс – на зрокавыя ўяўленні.

Літаратура – мастацтва слова. Галоўны сродак адлюстравання жыцця ў літ-ры – мова. Гэта самы універсальны сродак. Пры дапамозе слова можна раскрыць думкі і перажыванні людзей, паказаць іх павозіны і ўчынкі, знешняе аблічча, абставіны, у якіх яны жывуць і дзейнічаюць. І хоць гээта асаблівасць не ставіць літ-ру над іншымі відамі мастацтва, але надзвычай вялікімі магчымасцямі ў паказе жыцця, ва ўздзеянні на чытача. У гэтай сваёй асаблівасці літ-ра збліжаецца з такімі мастацтвамі, як кіно, тэатр, тэлебачанне, якія называюць сінтэтычнымі, г. зн. спалучаюць у сабе спосабы і сродкі розных відаў мастацтва). Дарэчы, менавіта літ-ра і служыць асновай для сінтэтычных мастацтваў: сцэнарый кінафільма, п’еса для спектакля, лібрэта для опер і балета, верш для вакальнага мастацтва.