- •Тэорыя літаратуры ў сістэме навук аб літаратуры.
- •Паходжанне мастацтва. Мастацтва як спосаб пазнання свету.
- •Эстэтычны
- •Пазнаваўчы
- •Светасузіральны
- •Літаратура ў сістэме культуры.
- •Літаратура як мастацтва слова. Месца літаратуры сярод іншых відаў мастацтва.
- •Літаратура як мастацтва слова. Літаратура і смі.
- •Мастацкі вобраз. Літаратурны вобраз.
- •1.Паводле спосабу адлюстравання маст. Вобр.Бываюць:
- •2.Паводле характару стварэння:
- •Міфалогія – фальклор – літаратура. Міф у сучаснай літаратуры.
- •Аўтар, апавядальнік, персанаж у літаратурным творы.
- •Змест і форма літ-га твора
- •Літаратурны твор як сістэма. Паняцце пра цэласнасць мастацкага тэксту.
- •Эменты зместу: тэма, ідэя, праблема, пафас. Задума твора.
- •2.Праблема
- •Ідэя твора. Аўтарская і аб’ектыўная ідэя ў літ-м творы.
- •Тематыка мастацтва
- •17. Мастацкая дэталь. Дэталь і падрабязнасць.
- •18. Персанаж і пісьменнік: герой і аўтар. Формы і прыёмы псіхалагізму.
- •1.Адкрыты (дэманстратыўны) псіхалагізм (Талсты, Дастаеўскі).
- •2.Падтэкставы (закрыты) псіхалагізм (Чэхаў, Бунін).
- •3.Плынь свядомасці
- •22. Мова як матэрыял літаратуры. Літаратурная мова і мова мастацкага твора.
- •23. Метафара і яе разнавіднасці. Метафарычнае мысленне ў літаратуры.
- •24. Тропіка.
- •25. Паэтычны сінтаксіс
- •26. Элементы формы: кампазіцыя.
1.Паводле спосабу адлюстравання маст. Вобр.Бываюць:
- выяўленча-маляўнічыя
- выяўленча-выразныя
2.Паводле характару стварэння:
- часавыя (музыка, літ-ра)
- прасторава-часавыя (тэатр, кіно)
-
Міфалогія – фальклор – літаратура. Міф у сучаснай літаратуры.
Міфалогія нарадзілася ў тыя часы, аб якіх мы амаль не ведаем. Часцяком міф лічаць казкай. Казачная свядомасць – усё ўспрымаецца як заведама фантастычнае. Але міф не падобны на казку. Міф – нешта сярэдняе паміж навукай і фантастыкай. Узнік як тлумачэнне з’яў, што адбываюцца ў рэчаіснасці. Ёсць міфы аб стварэнні свету (касмагонія), стварэнні багоў (тэагонія). Міфы характэрныя для антычнай, часткова старажытнарускай літ-ры.
Тыпы мастацкага міфалагізму
1 Стварэнне сваёй сіс-мы міфалаген
2 Інтэрпрэтацыя стараж. Міфалагічных сюжэтаў
3 Асобныя вобразы і матывы ўключаны ў твор
4 Прытчавасць
Адрозненні міфалогіі на пазнейшай стадыі развіцця літ-ры ці культуры ад стар. Старажытнай міфалогіі:
-
Сіла, якая ўладарыць над чалавекам, ужо не лёс, а цывілізацыя.
-
У таямнічы лёс перарастае паўсядзённасць.
-
Міф нараджаецца ў сітуацыі адзіноты
-
Замест кул. Героя – абсурдны
-
Міфалагізм не наіўна-несвядомы, а глыбока-рэфлектыўны.
-
Аўтар, апавядальнік, персанаж у літаратурным творы.
Апавяданне ў літ-м творы можа быць:
АД АЎТАРА(аб’ектыўная форма апавядання ад 3 асобы): здаецца, што ў творы адсутнічае які-небудзь суб’ект апавядання. Ілюзія ўзнікае таму, што ў эпічных творах аўтар ніяк не выражае сябе – ні праз выказванні ад сваёй асобы, ні праз хвалявальны тон выказвання.
Прыклады: «Легкое дыхание» Буніна, «Анна Каренина» Л. Таўстога
АД АПАВЯДАЛЬНІКА, АЛЕ НЕ ГЕРОЯ. Апавядальнік праяўляе сябе ў эмацыянальных выказваннях аб персанажах, іх дзеяннях, адносінах, хваляваннях.Обычно, эту роль автор отводит одному из второстепенных персонажей. Апавядальнік ацэньвае персанажаў і здарэнні ў літ-маст. творы. Але ён не змешваецца з пісьменнікам якз асобаю.
Прыклад: «Повести Белкина» Пушкіна
АД ІМЯ ГЕРОЯ. Аўтар перадае апавяданне герою тады, калі хоча глыбей раскрыць свайго героя уі паказаць яго станоўчыя якасці.
Прыклад: «Капитанская дочка» Пушкіна, дзе апавяданне вядзецца ад імя Грынёва.
-
Форма апавядання ад першай асобы – АПАВЯДАННЕ. Пабудавана як вуснае апавяданне канкрэтнага апавядальніка. Гэтая форма паказвае чужое меркаванне.Сустракаецца ў творах Зошчанка.
-
Другая форма – ЭПІСТАЛЯРНАЯ, г. зн. Лісты, ліставанне. «Бедные люди» Дастаеўскага.
-
Третья форма – МЕМУАРНАЯ, г. зн. Творы, напісаныя ў выглядзе ўспамінаў, дзённікаў. «Капитанская дочка» Пушкіна.
-
Змест і форма літ-га твора
Змест і форма – гэта паняцці, якія не могуць існаваць адзін без другога: форма з’яўляецца формай чагосьці, інакш яна не мае сэнсу; змест, дзеля таго, каб існаваць, павінен мець форму, знешнюю абалонку, “адзенне”, “каркас”, “скелет”.
У аснове перахода ад формы да зместу ляжыць змест – сутнасць чаго-небудзь.
Існуе тры плана змястоўнасці: аб’ектыўна-гістарычная, суб’ектыўна-ідэйная і мастацкая. Форма мае два віда: пасіўны і актыўны. Форма больш разнабаковая, калі яна больш актыўная.
Пераход зместа ў форму ў літ. Творы ажыццяўляецца:
-
як пераход идэйна-тэматычнай асновы ў чалавечыя характары, хваляванні і дзеянні якіх канкрэтызуюць, надаюць пэўнасць жыццёваму матэрыялу.
-
Пераход характара ў дзеянні людзей (кампазіцыя, сюжэт) і хваляванні (мова), якія надаюць знешнюю пэўнасць, без якой было б больш агульнага, неканкрэтнага ў творы.
Непадзельнае, гарманічнае існаванне ў літ. Творы зместу і формы, тэмы і ідэі твора, літ. герояў і месца іх дзеяння стварае агульную цэльнасць твора. Без гэтых узаемасувязей твор не змог бы існаваць.