Әлем елдері халқының 2000 және 2050 жж саны (Die Savolkerungsreichsten, 2000 кітабынан)

Ел	2000 ж халқының саны, млн адам	2050 ж-ға болжанған халқының саны, млн адам
Индия	1002	1628
Қытай	1265	1369
АҚШ	276	404
Индонезия	212	312
Нигерия	123	304
Пәкістан	151	285
Бразилия	170	244
Бангладеш	128	211
Эфиопия	64	188
Конго (б. Заир)	52	182
Мексика	100	152
Филиппиндер	80	140
Ресей	145	128
Вьетнам	79	124
Египет	68	117
Жалпы әлем	6200	9500

Кеңістіктің тапшылығы. Жер бетін тек тұрғын халықтар ғана емес, автокөліктер, мотоциклдер, ұшақтар, және т.б. иеленеді. Әлемдегі 250 млн. көлік үшін Жер бетіндегі бүкіл халыққа қажет мөлшердегі оттегі керек екен. Ал екі ғасырдан кейін, кейбір ғалымдардың пікірі бойынша, атмосферадағы оттегі мүлдем таусылады. Жерасты кеңістіктері де жетпеу қаупі туындайды, қалалар астында жерасты қалалары, канализациялар, туннельдер, метро сияқтылар орналасады.

Қала жүйесі – адам түзген жүйелердің ең күрделісі. 1996 ж. әлемдегі қалалар халқы 2,64 млрд адамды құрады, бұл бүкіл халықтың 46 %-ы [Голубев, 1999]. Бірақ, 2050 ж. Қала тұрғындарының үлесі 2/з-ке жетеді.

Қазіргі уақытта 5 млн халқы бар 40 қала бар, ал 2000 ж. 10 млн-нан астам халқы бар қала саны 19, 1 млн-нан астам халқы бар қала саны 372-ге жеткен және бұл қалаларда планета халқының 17,8 %-ы тұрады.

Өсе келе көршілес ірі қалаға жанындағы қалалар қосылып агломерациялар құрады. Жақын орналасқан агломерациялардың бірігуі мегалополистердің (ұзынша жолақ пішінді жоғары урбандалған кеңістіктік құрылым) пайда болуына әкеледі. Өте ірі қалалардың жиынтығын конурбация деп те атайды.

Мұндай жерлерде халық тығыздығының ұлғаюымен және тіршілік кеңістігінің тарылуымен қатар адамның көңіл күйі басылып, психикалық шыдамсыздық, агрессивтілік өседі. Мұны «үлкен қала синдромы» деп атайды.

Халық саны өсуінің теріс салдарлары. Халық саны өсуінің теріс салдырларына төмендегілер жатады:

1. Материалдық сұраныстың өсуі;

2. Қалалық агломерациялардың өсуі;

3. Қоршаған ортаның ластануы;

4. Тіршілік деңгейінің төмендеуі;

5. Халық құрылымының өзгеруі;

6. Адамдардың тар жерде көп жинақталуы.

Адамның шаруашылық әрекетінің өсуі нәтижесінде топырақтың химиялық құрамының өзгеруі және оның ластанып, бұзылуы туындайды.

Жер бетінде минералды ресурстардың қорларының азаю процесі ғылыми-техникалық прогрестің дамуымен қатар жалғасуда.

Ортаның адамға қатысты агрессивтілігі жоғарылауының факторы ретінде ең алдымен қоршаған ортаның ластануын және ауру қоздырғыштарының патогенділігінің өсуін атауға болады.

Генофонд өзгеруінің табиғи факторларының – мутациялардың, гендер дрейфінің, табиғи сұрыптаудың әсері жалғасуда.

Соғыс және лаңкестіктің экологиялық проблемалары. Қоршаған ортаны қорғау тек ғылым мен техниканың проблемасы емес. Ол сондай-ақ экономикалық, әлеуметтік және саяси-құқықтық проблема. Техниканың құқықтың бақылауынсыз дамуы, әсіресе әскери салада, түзетуге келмейтін теріс нәтижеге алып келуі мүмкін. Осыған байланысты қарулану жарысы, ядролық және басқа да жаппай қыру құралдарын сынау ерекше қауіп туғызады.

Капиталистік елдер концерндері тәжірибесіндегі радиоактивтік және улы химиялық қалдықтарды жерде және мұхит түбінде бақылаусыз көму айтарлықтай экологиялық проблема туғызып отыр.

Бірақ табиғи ортаға ең қатты әсер көрсететін, әрине, соғыстар, себебі, одан барлық жердегі флора және фауна құртылады.

Өзіміз көріп отырғандай, табиғат пен қоршаған ортаны қорғау Жер бетінде бейбітшілікті сақтаумен тығыз байланысты.