- •1. Азначэнне паняцця "гістарычная крыніца". Прырода гістарычнай крыніцы. Суадносіны гістарычных крыніц і гістарычных дапаможнікаў.
- •2. Сістэматызацыя і класіфікацыя гістарычных крыніц.
- •3. Класіфікацыя пісьмовых крыніц.
- •4. Азначэнне крыніцазнаўства. Аб'ект і прадмет навукі. Тэарэтычнае і прыкладное крыніцазнаўства.
- •5. Месца крыніцазнаўства ў сістэме гуманітарных ведаў.
- •6. Месца крыніцазнаўства ў сістэме гістарычных ведаў.
- •7. Развіццё крыніцазнаўства ў эпоху Сярэдневякоўя.
- •8. Развіццё крыніцазнаўства ў эпоху Адраджэння. Дзейнасць "эрудытаў" у галіне фарміравання элементаў крыніцазнаўства як навукі.
- •9. Развіццё крыніцазнаўства ў другой палове XVIII - XIX ст.
- •10. Развіццё крыніцазнаўства ў пач. XX ст.
- •11. Фарміраванне крыніцазнаўства як навукі ў ссср у 1917 - 1950-я гг.
- •12. Развіццё крыніцазнаўства ў другой палове XX ст.
- •13. Развіццё крыніцазнаўства ў Беларусі.
- •14. Характарыстыка асноўных этапаў работы з гістарычнай крыніцай.
- •15. Паняцце і змест крыніцазнаўчай эўрыстыкі. Пошук гістарычных крыніц ў камп'ютарнай сетцы Інтэрнэт.
- •16. Паняцце і змест бібліяграфічнай эўрыстыкі.
- •17. Паняцце і змест архіўнай эўрыстыкі. Арганізацыя пошуку крыніц у архівах.
- •18. Паняцце "крыніцазнаўчая крытыка". Асноўныя этапы крыніцазнаўчай крытыкі і іх характарыстыка.
- •19. Паняцце "знешняя крытыка гістарычных крыніц". Складаючыя знешняй крытыкі.
- •20. Даследаванне тэксту гістарычнай крыніцы.
- •21. Высвятленне часу стварэння гістарычнай крыніцы.
- •22. Высвятленне месца стварэння гістарычнай крыніцы.
- •23. Высвятлення аўтара гістарычнай крыніцы.
- •24. Інтэрпрэтацыя гістарычных крыніц.
- •25. Вызначэнне аўтэнтычнасці (сапраўднасці) і падробленасці гістарычных крыніц.
- •26. Падставы і матывы для падробак гістарычных крыніц. Асноўныя прыкметы падробак гістарычных крыніц.
- •27. Паняцце "ўнутраная крытыка". Мэта і змест унутранай крытыкі.
- •28. Паняцце верагоднасці гістарычнай крыніцы. Паўната і дакладнасць інфармацыі крыніцы.
- •29. Крыніцазнаўчы сінтэз.
- •30. Праблемы вывучэння рэчавых, выяўленчых, аудыяльных крыніц.
- •31. Характарыстыка матэрыялаў заканадаўства зямель Русі IX - XIII стст.
- •32. Характарыстыка матэрыялаў заканадаўства перыяду Вялікага княства Літоўскага.
- •33. Характарыстыка матэрыялаў заканадаўства перыяду Расійскай імперыі.
- •34. Характарыстыка матэрыялаў заканадаўства найноўшага часу.
- •35. Агульная характарыстыка актавых матэрыялаў. Віды актаў. Актавы фармуляр.
- •36. Этапы развіцця актавых матэрыялаў.
- •37. Агульная характарыстыка матэрыялаў справаводства.
- •38. Характарыстыка матэрыялаў справаводства перыяду Вялікага княства Літоўскага. Сеймавыя матэрыялы XVI - XVII стст.
- •39. Канцэлярыя Вялікага княства Літоўскага і яе кнігі. Першапачатковы і сучасны стан кніг.
- •40. Асноўныя этапы навуковага засваення і вывучэння "Літоўскай метрыкі". Віды дакументавання і тэрміналогіі Метрыкі.
- •41. Мытныя кнігі як крыніца для вывучэння сацыяльна-эканамічнай гісторы Беларусі XIV - XVIII стст.
- •42. Характарыстыка матэрыялаў справаводства перыяду Расійскай імперыі. Справаздачы губернатараў як крыніца па гісторыі Беларусі.
- •43. Характарыстыка і класіфікацыя дакументаў справаводства найноўшага часу.
- •44. Характарыстыка і этапы развіцця статыстычных матэрыялаў.
- •45. Зараджэнне статыстыкі. Гаспадарчыя апісанні і дакументы фіскальнага ўліку насельніцтва XVI - XVIII стст. Як гістарычныя крыніцы.
- •46. Эканоміка-геаграфічныя і гаспадарчыя апісанні, матэрыялы фіскальнага ўліку канца XVIII - першай паловы XIX ст. Як гістарычныя крыніцы.
- •47. Характарыстыка статыстычных крыніц другой паловы XIX - пачатку XX ст.
- •48. Характарыстыка статыстычных крыніц найноўшага часу.
- •49. Характарыстыка летапісаў і хронік як гістарычных крыніц. Этапы летапісання на Беларусі.
- •50. Характарыстыка беларускага летапісання XI - XIV стст.
- •51. Характарыстыка беларускага летапісання XV - XVI стст.
- •52. Асаблівасці летапісання XVII - XVIII стст.
- •53. Характарыстыка мемуарнай літаратуры як гістарычнай крыніцы. Этапы развіцця
- •54. Характарыстыка агіяграфічных крыніц.
- •55. Характарыстыка літаратурных і публіцыстычных твораў XI - XIII ст.
- •56. Характарыстыка публіцыстычных твораў XVI - XVIII ст.
- •57. Характарыстыка публіцыстычных твораў XIX - XX ст.
- •58. Характарыстыка эпісталярных крыніц.
- •59. Спецыфічнасць перыядычнага друку як гістарычнай крыніцы.
- •60. Этапы развіцця перыядычнага друку ў Беларусі.
42. Характарыстыка матэрыялаў справаводства перыяду Расійскай імперыі. Справаздачы губернатараў як крыніца па гісторыі Беларусі.
Уключэнне ў склад Расійскай імперыі прадвызначыла, безумоўна, і змены ў сістэме справаводства. Усе дзяржаўныя ўстановы Расіі ў Пятроўскую эпоху былі забяспечаны інструкцыямі, рэгламентамі, настаўленнямі. Пры гэтым паказчыкам паспяховай працы чыноўнікаў з'яўляўся не толькі рэальны стан спраў, але і ўпарадкаванае справаводства. Станаўленне масавага справаводства апарата кіравання адпаведна суправаджалася арганізацыяй органаў кантролю. Сістэма канчаткова аформілася ў выніку міністэрскай рэформы ХІХ ст. Дакументы справаводства складаюць адну з самых вялікіх па колькасці і разнастайных па відах гістарычных крыніц канца XVIII – пачатку ХХ ст. Неабходна адзначыць, што ў дарэвалюцыйнай Расіі амаль адначасова з адміністрацыйным справаводствам развівалася ў якасцi самастойнай сістэмы ўліковая дакументацыя, якая ўключала напачатку бухгалтарскі ўлік, а пасля статыстычны.Уласна расійскі справаводчы корпус складаецца са знешніх дакументаў (зносін і перапіскі), а таксама ўнутраных. Асаблівасцю справаводства дадзенага перыяду з'яўляецца дакладнае рэгламентаванне: дакументы павінны былі мець адпаведныя загалоўкі, індэксы, складацца з устаноўленых раздзелаў, якія вызначаліся ў законах і распараджэннях вярхоўнай улады (кожны дакумент мае асобныя элементы, што носяць назву «рэквізітаў»: аўтар, адрасат, подпіс, дата і г. д. Сукупнасць рэквізітаў, размешчаных пэўным чынам у дакуменце, складае яго «фармуляр»). Паперы справаводчага корпусу падзяляліся на пісьмаводства і ўласна справаводства. Апошняе разумелася як дакументальнае афармленне спраў (іх паступленне, рух і выкананне). У сістэме справаводчай дакументацыі вылучаюць прыкладна пяць груп: 1) пратакольная група справаводства, што складалася з пратаколаў, журналаў і стэнаграфічных справаздач; 2) група справаздачнай дакументацыі, у якую ўваходзілі справаздачы, даклады, дакладныя запіскі, гадавыя справаздачы, справаздачы-агляды за некалькі год аб дзейнасці цэнтральных і вышэйшых дзяржаўных устаноў; 3) група перапіскі, што складалася з розных формаў перапіскі вышэйшых органаў з падпарадкаванымі ім установамі (прадпісанні, распараджэнні, загады, цыркуляры, запыты); 4) група перапіскі роўных устаноў ці ўстаноў, што не знаходзіліся ў падпарадкаванні адна з адной (афіцыйныя пісьмы, адносіны, паведамленні); 5) група перапіскі падначаленых устаноў з вышэйстаячымі (рапарты, данясенні, прадстаўленні, прашэнні, скаргі). Паступова ўсё большую колькасць пачалі складаць дакументы, узноўленыя механічным спосабам. Побач з друкарскімі з'яўляюцца дакументы, надрукаваныя на множыльных апаратах: гектографе, мімеографе і інш. У канцы ХІХ ст. з'яўляецца машынапіс. Вялікае распаўсюджванне ў справаводстве атрымалі розныя друкарскія бланкі са штампам установы і пэўным тэкстам, у які неабходна было толькі ўпісаць асобныя словы, выразы.І ўсё ж большасць матэрыялаў справаводства азначанага перыяду – рукапісныя помнікі, дзе з пачатку ХІХ ст. шырока распаўсюджваецца каліграфічны «канцылярскі» почырк. Справаздачы губернатараў як крыніца па гісторыі Беларусі. На пачатку ХІХ ст. усталяваліся наступныя губерні: Магілёўская, Віцебская (Беларускае генерал-губернатарства), Віленская, Гродзенская і Мінская (Літоўскае генерал-губернатарства). У 1808 г. на тэрыторыі, што адышла ад Прусіі, была створана Беластоцкая вобласць і ў 1843 г. адбылася новая і апошняя пры царызме рэарганізацыя краю – з часткі паветаў Віленскай губерні была створана новая губерня – Ковенская.З пачатку ХІХ ст. губернатары пачалі пасылаць у С.-Пецярбург свае справаздачы. Напачатку іх дадзеныя былі вельмі беднымі, у асноўным звесткі аб ураджаі, з пачатку 1820-х гг. яны дапаўняліся звесткамі аб пасевах. Не было нават устойлівай назвы гэтых дакументаў (найчасцей «донесение»), кожны губернатар па-рознаму складаў справаздачы. Уніфікацыя справаздач адбылася ў 1837 г., а з 1842 г. губернатары атрымалі спецыяльныя бланкі «ведамасцяў» для статыстычных матэрыялаў. З гэтага часу на пачатку справаздачы змяшчаўся складзены па агульнай праграме пісьмовы тэкст, а да яго дадаваліся шматлікія статыстычныя табліцы («ведамасці») на асобных старонках. На працягу наступнага часу фармуляр губернатарскай справаздачы пастаянна змяняўся. У 1853 г. быў дапоўнены пералік пытанняў і раздзелаў.: 1) натуральныя і вытворчыя сілы губерні: мясцовасць, насельніцтва, дваранства, прамысловасць, гандаль, сельская гаспадарка; 2) падаткі і павіннасці; 3) грамадскі дабрабыт: дарогі, масты, пошты, раскольнікі, беглыя, асобы пад наглядам паліцыі, ахова здароўя, народная асвета, мясцовая адміністрацыя і судавытворчасць. Справаздачы звычайна складаліся ў чатырох экземплярах. Першыя экземпляры трэба было мець пры рапарце імператару, а копіі перадаваліся: адна – міністру унутраных спраў, другая – «галоўнаму мясцоваму начальніку» (г. зн. генерал-губернатару). Акрамя таго, зразумела, адзін экземпляр заставаўся на месцы. Каб пазбегнуць памылак, неабходна ведаць крыніцы звестак у губернатарскай справаздачы. Згодна заканадаўству, яны збіраліся паліцэйскімі чыноўнікамі (прыставамі і інш.) з адпаведных валасных і сельскіх упраўленняў. Пры гэтым менавіта першыя (якія самі непасрэдна дадзеных не складалі) неслі адказнасць за аператыўнасць і дакладнасць звестак. З сярэдзіны ХІХ ст. звесткі для дадаткаў справаздач складаліся губернскімі статыстычнымі ўстановамі.