5.2 Жылжымалы көлік құрамы пайдаланудың экономикалық тиімділігін есептеу

3 бөлімінде көрсетілгендей пайдалану жағдайларын анықтау үшін жабыдықтаудың автокөлік легінің ең тиімді нұсқасын таңдау кезінде экономикалық бағалауды орындау, яғни формула бойынша келтірінді шығындарды санау қажет (93). Осы жағдайда АЖС оңтайлы нұсқасы келтірінді шығындардың ең аз мөлшері бойынша анықталады.

Автокөлік легін пайдалану барысында қажет техникалық жабдық алу және монтажының күрделі қаржы шығындары, сондай –ақ амортизациялық аударымының жылдық сомасы смета негізінде анықталады. Энергия және майлау материалдары, техникалық қызмет көрсету және жөндеу жұмыстарының (күрделі жөндеу жұмыстарынан басқа) пайдалану шығындар, сондай-ақ тозған шиналар ауыстыруының қосымша шығындары формулалар бойынша есептеледі (95-97).

Кесте 5.2 – Жабдық алу және мондаждың кұрделі қаржы шығындары

Жабдық түрі	Бағасы, тг	Амортизациялық аударымының жылдық нормасы, %	Амортизациялық аударымының жылдық сомасы, тг
«МАН маркалы автобусы,»	45600000	30	13680000
«Вольво»	68400000		20520000
«Хюндай Аэро Сити»	86400000		25920000

5.2 кестеде автобустарды пайдаланудың экономикалық тиімділігін анықтау бойынша есептемелер нәтижелері көрсетілген

5.3 кесте – Автобустардың экономикалық тиімділігін анықтау

Автобустар	Кұрделі қаржы шығындар, мың тг,	Пайдалану шығындары, мың тг						Тиімділіктің нормативтік коэффициенті,		Комплекстік көрсеткіш бойынша сапа деңгейі,		Пайдаланудың келтірінді шығындары, мың тг
«МАН маркалы автобус»	68400	20520	6216	8711	788	700	0,2		0,697		72618
«Вольво»	68400	20520	6216	11223	1117	700			0,831		64327
«Хюндай Аэро Сити»	68400	20520	6216	13370	1314	700			0,993		56193

Қазіргі уақытта «№1 автобустық паркі» АҚ №3,7,8,9,10,19,23,28,39 қалалық маршруттарға қызмет көрсетеді және әлеметті маңызды маршруттар бойынша жолаушыларды тасымалдау бойынша қызмет көрсетеді (Астана қаласының мектептері бойынша оқушылар мен мүгедек балаларды тасымалдау), МАН, Скания, Вольво, ЛиАЗ-5256 и Хюндай Аэро Сити маркалы қолайлы автобустардан құрылған жылжымалы құрамы бар – жалпы 215 бірлік және қосалқы техниканың 12 бірлігі.

Жоғары өндірістік көрсеткіштерді және кәсіпорынның өмірәрекетін қамтамасыз ету үшін барлық жағдайлар және білікті кадрлар бар

5.3 Жұмысшы учаскесінің еңбекақысын есептеу

Еңбекақы дегеніміз- еңбектің күрделілігіне, саны мен сапасына сәйкес мекеме, ұйым, кәсіпорын жұмысшысына төлеуге міндетті сыйақы (табыс). Ол алдын ала орталықтық және келісімшарттық реттеу арқылы бекітілген нақты нормалар және баға бойынша есептеледі.

Еңбекке ақы төлеу жүйесі дегенде өндірістік және еңбек шығыны немесе еңбек нәтижесіне сәйкес кәсіпорын жұмысшыларына төленуге жататын сыйақы көлемін аудару тәсілі түсіндіріледі. Кәсіпорын еңбекақы төлеу жүйесі мен нысанын өз бетінше жасайды және бекітеді, тарифтік жарна мен айлық жұмысшылардың мамандығы, біліктілігі мен орындалатын жұмыс жағдайының күрделілігіне байланысты еңбек ақы көлемін есептеуде басшылыққа алынады. Еңбекақы төлеу жүйесін жасауда үш базалық элемент қолданылады:

а) тарифтік жүйе,

б) еңбек шығынының нормасы,

в) еңбекке ақы төлеу формасы.