- •1.Прадмет гісторыі дзяржавы і права Беларусі, яго задачы і асаблівасці.
- •3.Дзяржавы на тэррыторыі беларусі 9-12 в. І палітычны лад.Службовыя асобы.
- •4.Права старажытных беларускіх дзяржаў і яго асноўныя рысы.Адлюстраванне звычаявага права ў пісанам заканадаўстве.
- •5.Міжнародныя пагадненні і вассальныя дагаворы-крыніцы старажытнага беларускага права ў пісаным заканадаўстве.
- •6. Утварэнне Вялікага княства Літоўскага. Фарміраванне тэрыторыі дзяржавы. Адміністрацыйна-тэрытарыяльнае ўладкаванне ў хiii–хvi ст.Ст.
- •7. Дзяржаўны лад вкл в 13-16в.Вышэйшыя органыдзяржаўнай ўлады.Службовыя асобы дварцовай адміністрацыі.
- •8. Мясцовыя органы дзяржаўнай улады ў Беларусі ў хiii–хvi ст.Ст.
- •9. Органы кіравання ў гарадах Беларусі ў хiii–хvi ст.Ст. Магдэбургскае права ў гарадах Беларусі.
- •11. Віленска-Радамская і Гарадзельская уніі (гісторыка-прававая характарыстыка).
- •12. Клас феадалаў і саслоўе шляхты ў Беларусі ў хіv–хvіі ст.Ст.
- •13. Прававое і сацыяльнае становішча сялян Беларусі. Змены ў прававым і сацыяльным становішчы сялян ў хvі ст.
- •14. Прававое і сацыяльнае становішча гараджан Беларусі ў хіv–хvіі ст.Ст
- •15. Люблінская унія (гісторыка-прававая характарыстыка).
- •16. Берасцейская царкоўная унія (гісторыка-прававая характарыстыка).
- •18. Палітыка- прававая думка ў Беларусі ў хіі – хvі ст.Ст
- •20. Агульназемскія граматы (прывілеі) – крыніцы права Вялікага княства Літоўскага.
- •21. Абласныя граматы: прычыны прыняцця, змест і значэнне.
- •30 Снежня 1918 года ў Смаленску склікаецца 6-я паўночна-заходняя абласная партыйна канферэнцыя ркпб.
7. Дзяржаўны лад вкл в 13-16в.Вышэйшыя органыдзяржаўнай ўлады.Службовыя асобы дварцовай адміністрацыі.
ВКЛ- феадальная манархія, узначальваў князь.
Кампетенцыя князя: камандаваў узброенымі сіламі, кіраваў знешней палітыкай, выдаваў граматы, ажыцяўляў кіраўніцтва фінансава-гаспадарчай дзейнасцю.
Улада князя абмежавана радай і соймам.
Склад рады: бліж’йшыя родзіны вялікага князя, князі вассальных княстваў, службовыя асобы дзяржаўнага аппарату.
КНЯЗЬ + Рада = выканаўча-распарадчыя органы
Сойм – вышэйшы заканадаўчы орган ВКЛ
Агульна-дзяржаўныя соймы: з’яджаліся князі, паны, баяры-шляхта, запрашаліся ўсе епіскапы, князі вассальных княтсваў.
Да 16ст: парадак скікання і работы сойма – звычаевае права
Рашэнне на сойме выносілі гасудар і рада.
Вышэйшыя службовыя асобы:
Канюшы( пазней маршалак) - сачыў за выхаваненнем парадка і этыкета ў замку князя, старшынстваў на пасядженнях сойма і рады, аб’яўляў рашэнне гасудара, сойма і рады, ажыццяўляў правасуддзе
Ваявада: памошнік князя ў камандаванні войска
Функцыі дварцовай адміністрацыі – каморнікі – сачылі за захваннем маемасці і каштоўнасці вялікана князя, выконвалі яго розныя даручэнні.
Пры дварцы: стольнік, чашнік, мечнік
8. Мясцовыя органы дзяржаўнай улады ў Беларусі ў хiii–хvi ст.Ст.
Мясцовыя органы ўлады і кіравання: намескнік вялікага князя (да ўтварэння ваяводстваў і паветаў).
Мясцовыя органы ў перыяд феадалізма валодалі шырокімі паўнамоствамі ў вырашэнні мясцовых спраў і малазалежылі ад цэнтральных органаў. Яны кіраваліся агульнадзяржаўнымі нарматыўнымі актамі, актамі мясцовай адміністрацыі, мясцовым звачаевым правам.
На тэрыторыі ваяводства: вышэйшая улада – ваяводства: узначальваўмадміністрацыйныя, гаспадарчыя, ваенные, судовыя органы; прызначаўся вялікім князем і радай пажыццева з ліку буйных феадалаў. Кампэтенцыя: падтрыманне феадальнага парадку на тэрыторыі ваяводства; арганізацыя узброенных сіл ваяводства, выкананне правасуддзя; для падтрымання парадку мог выкарастоўваць падначальных яму гарнізоны і склікаць шляхецкая апалченне; клапаціўся аб належным правядзенні работ у дзяржаўных маентках аб своечасовым паступленні даніны і падаткаў с феадальна-залежных людзей; кантраляваў выкананне воінскай павіннасці, разглядаў крымінальныя і грамадзянскія справы, акрамя спраў, аднесеных да кампетэнцыі земскіх, падкоморскіх і вышэйшых судоў.
Кашталян – памошнік ваяводы: узначальваў войска галоўнага замка і апалчэнне.
Ключнік, канюшы, гараднічы, ляснічы і гаеўнік,
Падваявода – намеснік ваяводы па адміністарыйна-судовых справах, кіраваў працаў ваяводскай канцылярыі, засвечваў дакументы
Павет – галоўная асоба – стараста: прызначаўся гасударом і радай з ліку буйных феадалаў, паўнамоцтвы такія ж, як і ваяводы, толькі ў межах аднаго павета, памошнік старасты – падстараста.
Павятовы маршалак – памошнік старасты па ваенных справах, камандаваў павятовым апалчэннем шляхты, старшынстваваў на пасядженнях павятовага сойміка.
На ўзроўні воласці – дзяржаўца – кіраўнік дзяржаўных і вялікакняжецкіх маенткаў
Саслоўна-прадстаўнічыя органы – ваяводскія і павятовыя соймікі.
Для ажыцяўлення нагляду за сяланамі: сельскія войты, сотнікі, сарочнікі і дзесяцкі.
Органы сялянскага кіравання: сялянскія сходы і сялянскія старцы.