- •050718 «Электр энергетикасы»
- •1.6 Айырықша деректемелер
- •1.9 Негізгі әдебиеттер тізімі
- •1.10 Қосымша әдебиеттер тізімі
- •1.11 Студенттер білімін бағалау критерийлері
- •1.12 Саясат және процедуралар
- •1.13 Пәнің оқу-әдістемелік қамтамасыздандыруы
- •3 Дәрістер конспектісі
- •1 Тақырып. Электр энергияның тауар секілді ерекшеліктері және өндірілуімен байланысты мәселелері (2 сағат).
- •2 Тақырып. Отын-энергетикалық кешендері, олардың функционалды ерекшеліктері (2 сағат).
- •5 Тақырып. Электр энергетикалық жүйелері электр энергиясын өндіру, қайта өндіру беру, тарату және тұтыну үшін арналған өзара байланысты элементтер жиынтығы (2 сағат).
- •6 Тақырып. Электр энергетикалық жүейлерінің негізгі элементтерінің құрылымды орындалуы және негізгі жұмыс принциптері (2 сағат).
- •7 Тақырып. Электр энергияны берумен байланысты мәселелер (2 сағат).
- •8 Тақырып. Энергожүйелері режимдерімен басқару (2 сағат).
- •9 Тақырып. Электр энергияны беру мәселесі, қоршаған ортаға әсері (2 сағат).
- •10 Тақырып. Қазақстан Республикасы және шет елдерінде желінің және электроэнергетикалық жүйлердің дамуының болашағы мен күй-жағдайы (2 сағат).
- •11 Тақырып. Тұтынушылардың электрмен жабдықтау сапасын анықтайтын көрсеткіштер – тербелістер, ауытқулар және кернеудің симметриясыздығы, электрмен жабдықтау сенімділігі (2 сағат).
- •13 Тақырып. Салалар бойынша электрмен жабдықтау (2 сағат).
- •14 Тақырып. Релелік қорғаныстың тағайындалуы және оның энергожүйедегі орны. Релелік қорғанысқа қойылатын негізгі талаптар және қасиеттері. (2 сағат).
- •15 Тақырып. Шығарылмайтын энергетикалық қорларды пайдалану – жел, сүн сәулеленуі, көл энергиясы (2 сағат).
- •4 Тәжірибелік (семинарлық) сабақтарды орындау үшін әдістемелік нұсқаулар
- •5 Сөж үшін бақылау тапсырмалары
- •1.Конденсаторлы кондырғыларды таңдау
- •1.1 Электр жүктемелерінің есептемесі
- •1.1.1 Электр энергиясының шығынын анықтаймыз Wг, мВт
- •1.2 Қарымталау қондырғыларының есептемесі
- •2Тиімді кернеу шамасын анықтау
- •3Күш трансформаторларын таңдау
- •4 Өткізгіштер қимасын таңдау
- •4.2 Кабель желісі өткізгіштерінің қимасын таңдау
- •5Қысқа тұйықталу тоқтарының есептемесі
- •5.1 Сурет – қт нүктелерін есептеу үшін орын алмастыру сүлбесі.
- •6 Жабдықтарды тандау және оларды қысқа түйықталу тоқтары бойынша тексеру
- •6.1 Ажыратқыштар
- •6.2 Бөлгіштер
- •6.3 Қысқа тұйықтағыштар
- •6 Зертханалық жұмыстарды орындау үшін әдістемелік нұсқау
- •1 Сурет - Қуатты өлшеудегі принциалды сүлбе:
- •2 Есептегіштің техникалық сипаттамалары мен топтасуы.
- •2 Суреті – Реактив энергиясы есетегішінің сүлбесі:
- •Бақылау сұрақтары
- •1 КВ дейінгі кернеулі цех тораптарындағы қорғанысты зерттеу (2 сағат).
- •Электр энергия сапасының парамтерлері.
- •5 Оқытушымен студенттердің өзіндік жұмысының тақырыптық жоспары
- •6.1 Емтихан билеттері (суалнама)
4 Өткізгіштер қимасын таңдау
4.1 Сыртқы электрмен жабдықтау өткізгіштерінің қимасын таңдау (ӘЖ)
4.1.1 Максимум жүктемесіне сай жүктеме тоғын анықтау IM1, A
(4.1)
4.1.2 Тоқтың экономикалық тығыздығы бойынша таңдау Sэ, мм2
,мм2 (4.2)
мұндағы IМ – желідегі тоқ;
jэ – тоқтың экономикалық тығыздығы, А/мм2, jэ=1,4 А/мм2.
Кернеуге сәйкес жүктеме тоғы бойынша келесі жалаң болат алюминий сымдарын таңдаймыз (4.1 кесте)
4.1 кесте – Жалаң болаталюминий сымдарынң тоқ жүктемесі
Маркасы |
Тоқ жүктемесі, А |
|
|
4.2 Кабель желісі өткізгіштерінің қимасын таңдау
4.2.1 Максимум жүктемесіне сай жүктеме тоғын анықтау IM1, A
(4.3)
4.2.2 Тоқтың экономикалық тығыздығы бойынша таңдау Sэ, мм2
,мм2 (4.4)
мұндағы IМ – желідегі тоқ;
jэ – тоқтың экономикалық тығыздығы, А/мм2, jэ=1,4 А/мм2.
Анықтағыш әдебиеттер бойынша жуықталған жүктеме тоғын анықтаймыз (4.2 кесте).
4.2 кесте – Талсымы алюминийден жасалған күш кабельдері
Номиналды кернеу, кВ |
Талсымдар саны және қимасы мм2 |
ААБ | |
Сыртқы диаметр, мм |
1км кабельдің салмағы, т |
5Қысқа тұйықталу тоқтарының есептемесі
5.1 Базистық мәндерді қабылдаймыз және есептейміз. Базизтық қуаттың SБ орнына 10 МВт немесе 100 МВт тең қуатты, ал базистық кернеудің орнына келесі мәндерге тең кернеуді аламыз (кесте 5.1). 5.1 суретте токтардың есеп-қисабына арналған токты есептеу үшін алмастыру схемасы көрсетілген
БТҚ IБ1 үшін базистық токты анықтаймыз, кА
(5.1)
ТҚ IБ2 үшін базистық токты анықтаймыз, кА
(5.2)
5.1 кесте – Базистық шарттар
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5.1 Сурет – қт нүктелерін есептеу үшін орын алмастыру сүлбесі.
Базистық бірліктегі алмастыру схемасының кедергісін анықтаймыз:
жүйенің кедергісі
(5.3)
әуедегі сызықтың кедергісі
(5.4)
БТҚ трансформатордың кедергісі
(5.5)
кабельдік жүйенің кедергісі
(5.6)
ҚТ нүктелерінің эквиваленттік кедергілері есептейміз , және дәл осылай орнын баса тұру схемасының барлық элементтер тізбектей қосылған , онда бұл элементтердің есептеуі ҚТ әрбір нүктелері үшін кедергілердің алгебралық қосу жолымен шығарылады, орнын баса тұру схемасында көрсетілген. ҚТ барлық нүктелеріне арналған эквиваленттік кедергілердің және қысқа тұйықталу токтарының есеп нәтижелері 5.2. кестеде мәлімделген. Төменде формулалар келтірілген, есептеуде қолданылатындар:
ҚТ ток құрастырушының бастапқы мағынасы:
, кА (5.7)
ҚТ нүктесіндегі екпінді ток:
, кА (5.8)
мұндағы -екпінді коэффициент.
ҚТ тогының жұмыс істейтін ең үлкен мағына:
, кА (5.9)
ҚТ нүктелерә үшін қуат:
, МВА (5.10)
5.2 кесте - ҚТ нүктелеріне арналған ҚТ параметрлерінің есептеу нәтижесі
қ.т. нүктесініңномері |
|
, кА |
, кА |
, кА |
, МВА |
1 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|