- •Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі с.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті
- •Пәннің оқу-әдісемелік кешені
- •«Тіршілік қауіпсіздігінің негіздері» пәннің оқу-әдісемелік кешені
- •Мазмұны
- •І. Уақытша типтік оқу бағдарламасы
- •Іі. Студенттерге арналған бағдарлама
- •1. Пән туралы мәліметтер
- •Оқу уақытын бөлу
- •3. Постреквизиттер
- •4. Пәннің қысқаша сипаттамасы
- •5. Дәріс сабағының тізбегі
- •7. Практикалық сабағының тізбегі
- •9. Негізгі әдебиеттер
- •Қосымша әдебиеттер
- •10. Курстың саясаты:
- •III. Пәннің оқу-әдістемелік қамтуы
- •IV. Пәннің тапсырмасын тапсыру графигі
- •V. Глоссарий
- •VI. Дәріс конспектілері
- •«Тіршілік қауіпсіздігінің негіздері» курсының мақсаты және мазмұны.
- •Маманды дайындауда курстық негізгі есептері.
- •1. Қазақстан Республикасының Азаматтық қopғaныc және төтенше жағдай саласындағы заңдарының рөлi мен маңызы
- •1.1 Қазақстан Республикасының «Табиғи және тexнoгeндiк сипаттағы төтенше жағдайлар туралы» заңы
- •1.2 Қазақстан Республикасының «Авариялық -құтқару қызметi және құтқарушылардың мәртебесi туралы» заңы
- •Негiзгi ұғымдар:
- •1.3 Қазақстан Республикасының «Азаматтық қорғаныс туралы» заңы
- •Heгізгi ұғымдар:
- •1.4 Қазақстан Респу6ликасының «Өрт қаyiпсiздiгi туралы» заңы
- •Heгiзгi ұғымдар:
- •1.5 Қазақстан Республикасының «Халықтың радиациялық қаyiпсiздiгi туралы» заңы
- •Негiзгi ұғымдар:
- •1.6 «Төтенше жағдай туралы» Қазақстан Республикасының заңы
- •1.7 «Қаyiптi өндipicтiк объектiлердегi өнepкәciптiк қаyiпсiздiк туралы»Қазақстан Республикасының заңы
- •1.8 «Соғыс жағдайы туралы» Қазақстан Республикасының заңы
- •Негiзгi ұғымдар:
- •1.9 «Терроризмге қарсы күрес туралы» Қазақстан Респу6ликасының 3аңы
- •Негiзгi ұғымдар мен терминдер
- •4. Тқ қамтамасыз еткенде ұйымдастыру және теориялық негіздері.
- •Тж жөнiндегi қр орталық атқарушы органның өкiлеттiгi
- •Төтенше жағдайлар жөнiндегi ведомствоаралық мемлекеттiк комиссия
- •Негізгі әдебиеттер.
- •Қосымша әдебиеттер.
- •1. Жоғары оқу орындарының Азаматтық корғанысын ұйымдастыру.
- •2. Шаруашылық объектiсi Азаматтық корғанысының ұйымдық құрылымы.
- •3. Ақ құрамалары, оның мақсаты мен құрылу тәртібі.
- •Негізгі әдебиеттер.
- •Қосымша әдебиеттер.
- •1. Төтенше жағдайлардың жіктелуі және пайда болу себептері.
- •Табиғаттағы тосын жағдай.
- •Адамның табиғаттағы өзiнөзi ұстауының кейбiр тәртiптерi.
- •2. Өндірістік авариялар мен апаттардың сипаттамасы.
- •3. Азаматтық қорғаныс жүйесінің құрылымы мен рөлі
- •4. Ядролық зақымдану ошақтарындағы құтқару жұмыстары.
- •Негізгі әдебиеттер.
- •Қосымша әдебиеттер.
- •1. Ядролық қарудың жарылыс ошағы.
- •2. Адамға радиацияның әсері.
- •3. Халықты радиациядан қорғау шаралары.
- •Иондаушы сәулеленудiң негiзгi сипаты.
- •4. Халықты қaтты әсер eтeтiн улы заттардан қорғау шаралары.
- •5. Халықты қәуз бен р3-дан қорғау.
- •7. Химиялық қару. Биологиялық қapy.
- •Негізгі әдебиеттер.
- •Қосымша әдебиеттер.
- •Радиоактивтілік, табиғи радиоактивтілік.
- •Аумақтық радиоактивті ластануы.
- •Адамға сәуле алудың қаупі.
- •Хайуанаттардағы сәулелену ауруы.
- •Негізгі әдебиеттер.
- •Қосымша әдебиеттер.
- •1. Радионуклидтер мен ауылшаруашылық өсімдіктері азық-түлік пен судың ластануы.
- •2. Қатты әсер ететін улы заттар мен улағыш заттар негізгі түрлерінің сипаттамасы.
- •3. Қатты әсер ететін улы заттар.
- •Негізгі әдебиеттер.
- •Қосымша әдебиеттер.
- •1. Радиациялық зақымдану кезіндегі алғашқы медициналық көмек, ішінара санитарлық тазалау жүргізу тәртібі.
- •3. Улағыш заттардың жіктелісі.
- •4. Организмнің әртүрлі уз топтарымен зақымдану белгілері.
- •Негізгі әдебиеттер.
- •Қосымша әдебиеттер.
- •Машықтану сабақтар
- •Радиациялық барлау приборлары.
- •2. Дозиметрлік бақылау приборлары.
- •5 Сурет. Ид-1 өлшегіш дозасының жиынтығы
- •Химиялық барлау приборлары.
- •6 Сурет. Әскери химиялық барлау приборы (әхбп)
- •Халықты радиациядан қорғау шаралары.
- •Иондаушы сәулеленудiң негiзгi сипаты.
- •Зақымдану ошағындағы радиациялық ахуалды бағалау.
- •Зақымдану ошағындағы химиялық ахуалды бағалау.
- •Негізгі әдебиеттер.
- •Қосымша әдебиеттер.
- •1. Халықты қорғаудың негізгі принциптері мен әдістері.
- •2. Халықты, қоршаған орта мен ұйымдарды төтенше жағдайлар кезіндегі қорғаудың негізгі принциптері.
- •1. Қорғаныс шараларын өз уақытында жоспарлау және өткізу;
- •2. Қорғаныс шараларын жүргізу сипаты мен көлемін анықтаудағы салыстырмалы көзкарас.
- •3. Қорғаныс әдістері мен құралдарын анықтаудағы кешенді көзқарас (инженерлік шаралар, көшіру шаралары, радиация мен химиядан қорғау шаралары, медициналық шаралар, өрттен қорғау шаралары).
- •4. Қр Қарулы Күштерімен тығыз байланыста қорғаныс шараларын жоспарлау және өткізу.
- •Негізгі әдебиеттер.
- •Қосымша әдебиеттер.
- •1. Халықты қорғаудың ұжымдық құралдары.
- •2. Қорғаныс ғимараттарын толтыру және оған келіп-кету тәртібі.
- •3. Бейбіт және соғыс уақытында қорғаныс ғимараттарын күтіп ұстау және пайдалану тәртібі.
- •4. Көшіру және қоныстандыру. Көшіру және қоныстандырудың принциптері және көшіру әдістері.
- •5. Көшіру органдары, олардың құрылымдары мен міндеттері.
- •6. Көшіру шараларын жоспарлау.
- •7. Материалдық құндылықтарды көшіру тәртібі.
- •8. Көшіру шараларын жүргізу.
- •9. Қоныстандыру мен көшіруді қамсыздандыру.
- •Негізгі әдебиеттер.
- •Қосымша әдебиеттер.
- •1. Тыныс алу органдарын қорғау құралдары.
- •Кесте 2 - Газқағардың алдыңғы бөлігін қиыстыру тәртібі
- •Балалар газқағарлары.
- •2 Сурет. Гп-4у газқағары:
- •Қосымша патрондар
- •Оқшаулағыш газқағарлар
- •Өнеркәсіптік газқағарлар.
- •Кесте 3 - Өнеркәсіптік газқағарларының жіктелісі
- •2. Тыныс алу органдарын құрайтын қарапайым құралдары.
- •3 Сурет. Р-2 респираторы:
- •4 Сурет. Шаңнан қорғайтын мата маскасы птм а
- •3. Теріні қорғау құралдары.
- •12. Сурет. Л жеңіл қорғаныс костюмі
- •13. Сурет. Оп жалпы әскери қорғағыш жиынтығы
- •4. Теріні қорғаудың қарапайым құралдары.
- •5. Жеке қорғаныстық медициналық құралдары.
- •Негізгі әдебиеттер.
- •Қосымша әдебиеттер.
- •1. Суды, азық-түлікті, жем мен су көздерін төтенше жағдайда қорғау және залалсыздандыру. Су мен азық-түлік тағамдарын үй жағдайында қорғау.
- •Су көздерін, су ұстағыш скважиналарды, құдықтарды, бұлақтарды, суғару және сумен жабдықтау су көздерін қорғау.
- •Су құбырларын қорғау.
- •Шахталық құдықтарды қорғау.
- •Бұлақтарды қорғау.
- •2. Малға арналған жемді қоймада және дала жағдайында сақтау.
- •4. Малды ветеринарлық тазалау.
- •7 Сурет. Жер сілкінісінен кейінгі құлаған жерлерді тазалау
- •Негізгі әдебиеттер.
- •Қосымша әдебиеттер.
- •Өте улы заттар таралатын апаттардың түрлері.
- •2. Нерв жүйесін зақымдайтын фосфорорганикалық уландырғыш заттар.
- •Әсері күшті улы заттар (әкуз).
- •Негізгі әдебиеттер.
- •Қосымша әдебиеттер.
- •Халықты жер сiлкiнiсi қаyпiнен және ол болған уақытта қopғay.
- •2. Сейсмика жағрафиясы, аса күштi жер сiлкiнiсi.
- •Жер сiлкiнiсiн болжау. Жер сiлкiнiсi болған жағдайда адам өмірін сақтay мен шығынды азайту шаралары.
- •Негізгі әдебиеттер.
- •Қосымша әдебиеттер.
- •1. Жарақаттану және сәтсіз оқиға болғанда алғашқы дәрігерлік көмек көрсету. Жарақат кезіндегі организмнің жалпы реакциясы.
- •Талықсу.
- •Коллапс.
- •Естен тану.
- •2. Жарақаттану кезіндегі алғашқы дәрігерлік көмек көрсету. Жарақат.
- •8 Сурет. Жараға бинтпен таңғыш қою
- •9 Сурет. Қанның күре тамырдан ағуы 10 сурет. Қанның көк тамырдан ағуы
- •11 Сурет. Күре тамырдан қысатын дағдылы жерлер
- •12 Сурет. Күре тамырды саусақпен қысу
- •13 Сурет. Аяқ қол буындарын бүгу арқылы қанды тоқтату
- •16 Сурет. Қолға бұрау қойып қанды тоқтату 17 сурет. Ақолдың жабық сынығы,
- •Сүйектің сынуы, буынның шығуы, дененің сыдырылуы, тілінуі және сіңірдің созылу
- •18 Сурет. Зардап шегушіні шинамен тасымалдау кезінде басын тиянақтау
- •19 Сурет. Білек сүйегі сынған кезде шина қою
- •20 Сурет. Сан мен сирақ сынған кезде иммобилизациялау сынықтары болады
- •Күйіктер
- •22 Сурет. Саусақтың үшінің күюі 1,2 және 3,4 дәрежелер
- •Оқиға орнында алғашқы көмек көрсету тәртібі.
- •23 Сурет. Тері жамылғыларының тұтастығын бұзбай
- •1,2Дәрежелі күйік кезінде көмек көрсету Үсік шалу.
- •Күннің өтуі және ыстық тию.
- •Улы заттармен улану.
- •Электр тоғымен жарақаттану.
- •Суға бату, тұншығу және иіс тию.
- •Зардап шеккендерді тасымалдау және жараға
- •26 Сурет. Жеке таңғыш пакеті
- •27 Сурет. Кеуде клеткасы жараланғанда зақымданушыны тасымалдау
- •Кеуде клеткалары мен ішті бинтпен орау.
- •32 Сурет. Кеудеге спиральды және масақ 33 сурет. Иық буынына таңғыш қою
- •Қолға және дененің төменгі жағына таңғыш қою тәртібі.
- •Негізгі әдебиеттер.
- •Қосымша әдебиеттер.
- •VIII. Тест сұрақтары
- •«Тіршілік қауіпсіздігінің негіздері» пәнінен оқу-әдістемелік кешен
- •010011, Астана қ., Жеңіс даңғылы, 62а
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі с.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті
БЕКІТЕМІН
Басқарма төрағасының
бірінші орынбасары
____________ А.М. Әбдіров
(қолы)
_______________________
(күні, айы, жылы)
Пәннің оқу-әдісемелік кешені
Пән аты «ТІРШІЛІК ҚАУІПСІЗДІГІНІҢ НЕГІЗДЕРІ»
5В120100- «Ветеринарлық медицина», 5В120200 – «Ветеринарлық санитария» мамандығының студенттеріне арналған
Ветеринария және мал шаруашылығы технологиясы факультеті
Технологиялық үрдістерді механикаландыру кафедрасы
Астана 2011
С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті
«Тіршілік қауіпсіздігінің негіздері» пәннің оқу-әдісемелік кешені
Құрастырған:
Мұстафин Жасұлан Жарылқағанұлы - «Технологиялық үрдістерді механикаландыру» кафедрасының аға оқытушысы, т.ғ.к.
Жүсіпова Гүлбану Кеңесқызы - «Технологиялық үрдістерді механикаландыру» кафедрасының аға оқытушысы.
«Тіршілік қауіпсіздігінің негіздері» дәрістер курсына нормативтік құжаттар (оқу жоспары және пән бағдарламас) талабына сәйкес құралған және оқу жоспары талаптарына орындау бойынша қажет барлық мәліметтер енгізілген. Студенттердің өзіндік жұмысы және практикалық сабақтарға арналған материалдар, теориялық материалдардың жеке тараулары бойынша тест сұрақтары келтірілген.
Техникалық факультеттің әдістемелік кеңесінің отырысында қаралды және ұсынылды «_10_» __қараша___ 2011ж. №_4_ хаттама
© «С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті» АҚ
010011, Астана қ., Жеңіс даңғылы, 62а
Мазмұны
I. |
Уақытша типтік оқу бағдарламасы |
|
|
«Тіршілік қауіпсіздігінің негіздері»....................................... |
4 |
II. |
Студенттерге арналған бағдарлама (силлабус)…………..... |
8 |
III. |
Пәннің оқу - әдістемелік қамтамасыз етілуі......................... |
19 |
IV. |
Пән бойынша тапсырмалардың орындалу және тапсырылу графигі……........................................................... |
19 |
V. |
Глоссарий…………………………………………………..... |
20 |
VI. |
Дәріс конспектілері................................................................. |
27 |
№1 Дәріс. |
Тақырып: «Тіршілік қауіпсіздігінің негіздері» курсының мақсаты және мазмұны. Маманды дайындауда курстың негізгі есептері. Заң актілері. ТҚ қамтамасыз етуді ұйымдастыру және теориялық негіздері. Ұғымдар мен анықтамалар............................................................................. |
27 |
№2 Дәріс. |
Тақырып: Азаматтық қорғаныстың төтенше жағдай кезінде халықтың тіршілігін қамтамасыз етудегі орны мен міндеттері.......................................................................... |
44 |
№3 Дәріс. |
Тақырып: Төтенше жағдайлардың жіктелуі және пайда |
|
болу себептері. ТЖ бағалау. Табиғи апаттарды, өндірістік аварияларды және апаттарды анализдеу. Апаттар теориясы. ҚР ТЖ жою және алдын-алу мемлекеттік жүйесінің құрылымы. АҚ объектілік құрылымдарының ұйымдастырылуы. АҚ соғыс және бейбіт уақыттағы рөлі мен мақсаты. Зақымдалу ошақтары (ядролық, биологиялық, химиялық).................... |
50 |
|
№4 Дәріс. |
Тақырып: Ядролық ошақ. Ядролық жарылыстың |
|
зақымдаушы фактролары және оның адамдарға, малдарға, қоршаған ортаға әсері. РЗ зоналары. РЗ зонасының көздері. Атом энергетикасы |
|
|
объектілеріндегі болған авариядағы ТҚ. Химиялық қару. Биологиялық қару...................................... |
71 |
|
№5 Дәріс. |
Тақырып: Радиация көздері, табиғи радиоактивтілік, |
|
жергілікті жердің радиоактивті зақымдалуы........................ |
85 |
|
№6 Дәріс. |
Тақырып: Ауыл шаруашылық өсімдіктерді, азық-түлік |
|
пен судың ластануы................................................................ |
94 |
|
№7 Дәріс.
|
Тақырып: Радиоактивті улағыштармен, қатты әсер |
|
ететін улағыш заттармен зақымданған кездегі алғашқы медициналық көмек көрсету......................................... |
101 |
|
VII. |
Машықтану сабақтар......................................................................... |
112 |
№1 сабақ. |
Радиациялық және химиялық барлау, дозиметрлік |
|
бақылау құралдары. Радиоактивтілік, сәулелену дозасы, радиация деңгейі, радиоактивтілік зақымдану дәрежесі. Дозиметрлік құралдардың маңызы, классификациясы, жұмыс принципі. Негізгі тактикалық көрсеткіштері, құрылысы, жұмысқа дайындап, өлшеуді жүргізу (ДП-5; ДП-22Б; ДП-24; ИД-1) әскери барлаудың химиялық, құралдары................................................... |
112 |
|
№2 сабақ. |
Төтенше жағдайларда халықты, аумақ пен ұйымдарды |
|
қорғау саласындағы. Азаматтық қорғаныс шаралары............... |
129 |
|
№3 сабақ. |
Халықты қорғау әдістері (радияциялық зақым). Қорғаныс |
|
құрылыстарын, жеке қорғану құралдарын және медициналық құралдарды қолдану. Санитарлық өңдеу. Халықты және заттарды көшіру. Оны ұйымдастыру және жүргізу тәртібі........................................................................... |
137 |
|
№4 сабақ. |
Жеке қорғаныс құралдары............................................................... |
165 |
№5 сабақ. |
Суды, азық-түлікті, жем мен су көздерін төтенше |
|
жағдайда қорғау және залалсыздандыру...................................... |
176 |
|
№6 сабақ. |
Химиялық қауіпті объектілерде транспортта қатты әсер |
|
ететін улы заттармен зақымдану масштабын жобалау............... |
187 |
|
№7 сабақ. |
Жер сілкінісі кезіндегі жағдайда инженерлік, |
|
медициналық және өрт жағдайын бағалау................................... |
195 |
|
№8 сабақ. |
Дәрігерге дейін медициналық көмек, жеке және |
|
ұжымдық қорғану құралдарымен көмек көрсету. Жеке аптечкамен, химиялық, пакетпен қолдану тәртібі. |
|
|
|
Теріні және тыныс алу органдарын қорғау құралдары (респираторлар, газ сүзгіштер, қорғаукостюмдары). Ұжымдық қорғану құралдары: қорғаныс орындары, радиациядан қорғау орындары, қарапайым қорғаныс орындары........................................................................... |
204 |
VIII. |
Тест сұрақтары......................................................................... |
239 |
|
|
|
|
|
|