
- •Қысқаша дәріс конспектісі
- •Қысқаша дәріс конспектісі
- •Мазмұны
- •Кіріспе
- •№1 Дәріс
- •2. Тығыздық
- •3. Меншікті салмақ
- •4. Сығылғыштық
- •5. Температуралық ұлғаю
- •6. Тұтқырлық
- •7. Беттік керілу
- •8. Қысым
- •Тақырыбы Гидростатика негіздері
- •3. Гидростатикалық қысымның қаситтері
- •4. Гидростатиканың негізгі теңдеулері
- •5. Деңгейдің беті, оның сипаты мен теңдеуі
- •7. Паскаль заңы
- •8. Сұйықтыққа енгізілген дененің қысымы мен осы деннің күі. Архимед заңы
- •Тегіс беттердегі сұйықтықтың қысымдар қосындысының қүші
- •10. Цилиндрлі беттердегі сұйықтықтың қысымдар қосындысының күші
- •Өзін-өзі тексеру сұрақтары
- •Дәріс №3 Тақырыбы Гидродинамика негіздері Дәріс жоспары
- •1. Гидродинамиканың нгізгі түсініктері
- •2. Сұйықтық қозғалысының режимдері мен түрлерінің классификациясы
- •3. Ағынның гидравликалық элементтері
- •4. Құйынды қозғалыс
- •5. Қозғалысты құрайтын сұйық бөлшектердің сараптамасы
- •6. Құйынды және құйынсыз қозғалыстар. Гельмгольц теоремасы
- •7. Жылдамдық айналымы. Стокс және Томсон теоремалары
- •Тақырыбы: Сұйықтық және газ қозғалысының негізгі теңдеулері
- •2.Энергия теңдеулері
- •3. Бернулли теңдеуі және оны практикалық түрде қолдану
- •4. Идеал жән тұтқыр сұйық қозғалысының дифференциал теңдеуі
- •5. Турбулентті қозғалыстың негізігі сипаттамасы
- •6. Гидромеханикалық процесстерді модельдеу және ұқсастықтар .
- •Дәріс жоспары:
- •2.Ағыстың кенеттен ұлғаю мен тарылу кезіндегі ағын шығыны
- •3. Ағыстың біртіндеп ұлғаюы мен тарылу кезіндегі ағын шығыны
- •4. Дөңгелек құбырдағы сұйықтың ламинарлы қозғалысы
- •5. Дөңгелек құбырда сұйықтың турбулентті қозғалысы.
- •6. Құбырдағы гидравликалық соққы
- •1 Тұрақты ағыс кезіндегі саңылаудағы сұйықтың ағыны
- •2.Өзгермелі (ауытқымалы) ағыс кезінде саңылаудан сұйықтың шығуы
- •3.Сұғындырма(насадок) арқылы сұйықтың ағуы
- •Дәріс жоспары:
- •1. Жалпы мәліметтер
- •2. Қысым қарсыласуы
- •3. Үйкелістің қарсыласуы. Шекаралық қабат
- •Тақырыбы: Ағыстар теориясының негізі Дәріс жоспары:
- •1. Ағыстардың жіктелуі
- •2. Ағыс құрамы
- •3. Шектелген кеңістікте ағынның таралуы
- •1. Газдардың термодинамикалық сипаты
- •2. Ауырлық күші өрісіндегі газдардың тепе - теңдігі
- •3. Газ ағындары үшін шығынды сақтау теңдеуі мен Бернулли теңдеуі
- •1. Газдардың термодинамикалық қасиеті
- •2. Ауырлық күші өрісіндегі газдардың тепе - теңдігі
- •3. Газ ағындары үшін шығынды сақтау теңдеуі мен Бернулли теңдеуі
- •Гидрожетектің құрылымдық сұлбасы
- •2. Гидрожетектің классификациясы және жұмыс істеу принципі
- •3. Гидрожетектің кемшіліктері мен артықшылықтары
- •Гидрожетектің құрылымдық сұлбасы
- •2. Гидрожетектің классификациясы мен жұмыс істеу принципі
- •4. Жұмысшы сұйықты беру көзі бойыншы:
- •5. Жүйелеуші қозғалтқыштың типіне байланысты гидрожетектер электржетекті, турбина, двс жетекті және т.Б. Болуы мүмкін.
- •3. Гидрожетектің артықшылықтары мен кемшіліктері
- •1. Газдарды техникада қолдану жайлы жалпы мәліметтер
- •2. Пневматикалық жетектің ерекшеліктері, артықшылықтары мен кемшіліктері.
- •3. Ауа ағыны
- •4. Сығылған ауаның дайындалуы.
- •5.Орындаушы пневматикалық қондырғылар.
2. Гидрожетектің классификациясы мен жұмыс істеу принципі
Гидроберілістің құрамына кіретін элементтердің типі мен құрылымына байланысты көлемді гидрожетектерді бірнеше белгілері бойынша классификациялауға болады.
1.Гидроқозғалтқыштың шығаберіс буынының қозғалысының сипаттамасы бойынша: гидроқозғалтқыш ретінде жетекші буыны шектеусіз айналма қозғалыс жасайтын (білік немесе корпус) гидромотор қолданылса – айналма қозғалыстағы гидрожетек(1.2 а –сурет);
гидроқозғалтқыш ретінде жетекші буынының (поршеннің штокы, плунжерлер немесе корпустар) қайтымды-үдемелі қозғалысты қозғалтқыш – гидроцилиндр қолданылса, үдемелі қозғалысты гидрожетек (1.2, б, в – сурет); гидроқозғалтқыш ретінде жетекші буыны 360 – тан кіші бұрышқа қайтымды-бұрылмалы қозғалыс жасайтын бұрылмалы цилиндр қолданылса – бұрылмалы қозғалысты гидрожетек (1.2, г – сурет).
2. Реттеу мүмкіндігі бойынша: Оны тасымалдау процесінде гидроқозғалқыштың шығаберіс буынының жылдамдығын талап етілген заң бойынша өзгертуге болатын болса - реттелетін гидрожетек. Өз кезегінде реттеу дросселді(1.2, б, г – сурет), көлемді (1.2, а – сурет), сорғының жұмысына келтіретін қозғалтқыштың жылдамдығының өзгеруімен немесе көлемді – дросселді бола алады. Реттеу автоматты немесе қолдан жасалған болуы мүмкін. Гидрожетек реттеу мақсатына байланысты тұрақтанған, бағдарламалы немесе бақылаушы болады. Гидрожетекті реттеуге бөлек дәріс арналады; тасымалдау процесі кезінде шығаберіс буынның қозғалысының жылдамдығын өзгертуге болмаса – реттелмейтін гидрожетек деп аталады.
3.Жұмысшы сұйықтың церкуляциясының сұлбасы бойынша: циркуляцияның тұйықталған сұлбасы бар гидрожетек (1.2, а – сурет), жұмысшы сұйық гидроқозғалтқыштан сорғының соратын гидросызығына қайтып келеді. Жұмысшы сұйықтың тұйықталған церкуляциясы бар гидрожетек – шағын, шағын массаға ие және кавитацияның пайда болуы қауіпінсіз сорғы роторының айналу жиілігіне рұқсат береді, мұндай соратын сызықты жүйеде қысым барлық кезде атмосфералықты жоғарылатады. Кемшіліктеріне жұмысшы сұйықты салқындату үшін толымсыз шарттарын жатқызуға болады, сондай-ақ гидроаппаратураны алмасыру немесе жөндеу кезінде жұмысшы сұйықты гидрожүйеден түсіру; жұмысшы сұйық тұрақты гидробак немесе атмосферамен хабарланатын (сообщается) - церкуляцияның тұйықталмаған сұлбасы бар гидрожетек(1.2, б, в, г – сурет).Мұндай схеманың ерекшелігі – жұмысшы сұйықты тазалау және салқындатудың жақсы шарттары. Бірақ мұндай гидрожетектер ауыр және улкен масса,а ие, ал сорғы роторының айналу жиілігі соратын құбырөткізгіште жұмысшы сұйықтың рұқсат етілетін қозғалыс жылдамдығымен (сорғы жұмысының кавитациясыз шарттарынан)шектеледі.
4. Жұмысшы сұйықты беру көзі бойыншы:
жұмысшы сұйық осы гидрожетектердің құрамына кіретін сорғылармен гидроқозғалтқышқа берілетін болса – сорғылық гидрожетек; жұмысшы сұйық осы гидрожетектің құрамына кірмейтін, ішкі көздермен алдын-ала зарядталған гидроаккумуляторлардан гидроқозғалтқышқа берілетін болса – аккумуляторлық гидрожетек; жұмысшы сұйық бұл жетектің құрамына кірмейтін арнайы магистральдардан гидроқозғалтқышқа берілетін болса - магистральды гидрожетек.