1. Мемлекеттік Техникалық Реттеу жүйесінің құрылымы және атқаратын функциялары.

ҚР Мемлекеттік техникалық реттеу жүйесі. ҚР “Техникалық реттеу туралы заңын” іске асыру барысында стандараттау саласындағы жұмыстарды, оның ішінде өнімді каталогтау саласы жұмыстарын жүзеге асыратын мемелекеттік басқару органдары мен жеке және құқықтық тұлғалар және ҚР стандарты бойынша жұмыс жүргізу тәртібін белгілейтін нормативтік құжаттарының жиынтығы ретінде ҚР Мемлекеттік техникалық реттеужүйесі (ҚР МТРЖ) құрылды.

ҚР МТРЖ негізгі мәселелері:

-тұтынушы мен мемлекеттің қызушылығы, сонымен қатар қауіпсіздігін қорғау үшін номенаклатура және өнімнің, процесстің, қызметтің сапасына тиімді талаптарды белгілеу;

-талаптардың үйлестірімділігін белгілеу (констуктивтік, электрлік, электромагниттік, ақпараттық, бағдарламалық және т.б ), өнімнің технологиялық процесстерге, метрологиялық нормаларға қатысты өзарауыстырымдылығын және бірыңғайлау ережелері;

-өнідірісті, процесті(жұмыс), қызметті, бақылау(сынау, анализ, өлшеу), сертификаттау және өнімнің сапасын бағалауды нормативтік қамтамасыз ету;

-техника - экономикалық ақпараттарды кодтау және сыныптау жүйесін енгізу және жетілдіру, өнімді штрихпен кодтау және каталогтау;

-заңнаманы жетілдіру және сапаны реттеудің басқа түріне ауысу және Қазақстан Республикасындағы техникалық регламент жүйесін, техникалық заңнаманы нарықтық экономикасы жетілген елдердің заңнамалық негізімен үйлестіру;

-ҚР территориясында халықаралық стандарттарды және нормаларды тікелей қолдануды қамтамасыз ету және үйлестіру;

-ҚР стандарттау, метрология және сертификаттау бойынша нормативтік және ақпараттық жүйелерді жетілдіру және мемлекеттік стандарттар қорының құрылуын қамтамасыз ету;

-Нормативтік құжаттардағы міндетті талаптардың орындалуын, сертификатталған өнімдердің, процесстердің(жұмыс), қызметтің сапасы мен қауіпсіздік талаптарының орындалуын мемлекеттік қадағалау.

Мемлекеттік стандарттау-бір ел аумағында жүргізілетін стандарт;

Техникалық-экономикалық ақпараттық мемлекеттік жіктеуіші- кодтардың жүйеленген жиынтығын және өнімнің, процестің(жұмыс), қызметтің техникалық-экономикалық ақпараттары объектінің топтық сыныпталуын көрсететін нормативтік құжат;

Стандарттау бойынша нормативтік құжаттардың міндетті талаптарын мемлекеттік қадағалау- стандарттау, метрология және сертификаттау өклетті органының және оның аймақтық бөлімшелерінің міндетті талаптардың бұзушылығын болдырмауға, пайда болуына жол бермеуге, жоюға бағытталған әрекеті;

Қазақстан Республикасының мемлекеттік стандартты- барлық тұтынушылардың қолы жетімді, стандарттау, метрология және сертификаттау өкілетті органдармен бекітілген стандарт;

Қазақстан Республикасының стандарттарының мемлекеттік қоры- Қазақстан Республикасының территориясында қадағалауға міндетті стандарттар, техникалық регламенттер және құжаттармен жинақталған, Қазақстан Республикасының мемлекетік басқару органдарының мамандандырылған қорлардың жиынтығы;

Мемлекетаралық стандарттау- мемлекетаралық қызығушылықты көрсететін объектілерді стандарттау;

Мемлекетаралық стандарт- ТМД елдерін құрайтын техникалық нормаланған және олармен тікелей қабылданған, және стандарттау бойынша Мемлекетаралық ғылыми-техникалық комиссиясымен немесе стандарттау, метрология және сертификаттау бойынша Еуразиялық кеңесімен қабылданған стандарт;

Стандарттау бойынша халықаралық ұйым- барлық елдің стандарттау, метрология және сертификаттау бойынша сәйкестендірілген мемлекеттік органдары үшін ашық стандарттау ұйымы;

Халықаралық стандарттау- барлық елдердің сәйкестендірілген органдарына арналған стандарттау;

Халықаралық стандарт- тұтынушылардың көпшілігі қолы жетімді, стандарттау бойынша халықаралық ұйыммен қабылданған стандарт;

Ұлттық стандарт- тұтынушылардың көпшілігі қолы жетімді, стандарттау бойынша ұлттық оргадармен қабылданған стандарт;

Стандарттау бойынша нормативті құжат-стандарттау бойынша әртүрлі әрекеттердің немесе оның қортындысына қатысты нормаларды, ережелерді, сипаттамаларды, принциптерді орнататын құжат;

Стандарттау аймағы- стандарттау объектілерінің өзара байланысқан жиынтығы;

Мемлекеттік басқару органы- өнімнің сипаттамаларын немесе олармен байланысты процеске(жұмыс) және сақталуы міндетті өндіріс әдістерін орнататын орган;

Негізін қалаушы стандарт-кең аумаққа таратылатын немесе нақтылы саланың жалпы жағдайларын қарайтын стандарт;

Салалық стандарт- салалық мәнді өнімге, процеске(жұмыс) және қызметке қойылатын талаптарды қамтитын стандарт;

Стандарттау жүйесі – өнімге, қызметке, процеске(жұмысқа) талаптар орнататын нормативті құжаттардың, стандарттауға қатысушылардың жиынтығы;

Өнімді каталогтау жүйесі –өндіретін өнімнің дайындаушысы және сипаттамасы туралы ақпараттарды белгілі тәртіппен жинақтайтын және ұсынатын ұйымдастырушы- техникалық жүйе;

Өзараауысымдылық–бірдей талаптарды орындау мақсатында, бір өнімнің, процесстің, қызметтің басқа өнімнің, процесстің, қызметтің орнына қолдану жарамдылығы.

Стандарт - әртүрлі әрекеттерге немесе олардың нәтижелеріне қатысты жалпыға бірдей және көп мәрте қолданылатын сипаттамалары немесе жалпы принциптері, ережелер белгіленген, мүдделлі жақтардың келісіміне негізделіп жасалған құжат;

Стандарттау – нақтылы саладағы жалпыға бірдей және бірнеше рет қолданылатын жағдайды оптималды дәрежеде тәртіпке келтіруге бақытталған әрекет;

Техникалық шарт - нақты өнімге, қызметке немесе өнімнің бірнеше түріне техникалық талаптарды бекітетін стандарттау бойынша нормативтік құжат;

Техникалық регламент- құжаттардың мазмұнын кірістіру жолымен, не тікелей, не стандартқа немесе ережеге сілтеу жолымен міндетті талаптарды бекітетін нормативтік құжат. Қызметке, процесске(жұмысқа), өнімге немесе өндірістік әдіске қолданатын дәрежеде терменологияға, белгілеулерге, маркировкаға, орауға деген шарттарды да қамтуы мүмкін;

Техникалық реттеу және бойынша өкілетті орган- техникалық реттеу, метрология және аккредиттация бойынша жұмыстардың басқарылуын жүзеге асыратын мемлекеттік орган;

Стандарттау бойынша эксперт-аудитор – стандарттау саласында жұмыс істеуге құқы жөнінде стандарттау, метрология және сертификаттау бойыншаөкілетті органдарымен аттестатталған жеке тұлға.