18:Рэформы.60-80Пераходда капіталістычнай гаспадаркі.

Разам з рэформай аб адмене прыгоннага права былi праведзены i iншыя буржуазныя рэформы: земская, судовая, гарадская, i ў галiне народная адукацыi i друку i iнш.Самая радыкальная з iх – судовая (1864). Новы суд будаваўся на бессаслоўных прынцыпах. Абъявлялась незалежнасць суда ад адмiнiстрацыi. Ен насiў вусны характар. З`явiлася спаборнасць i галоснасць судовага працэсу. Быў створаны iнстытут прысяжных засядателяў. Рэформа пакiнула валасны суд для сялян, духоўны – для духавенства, ваенны – для вайскоўцаў. На Беларусi рэформа пачалася ў 1872 г.Земская рэформа прадугледжвала стварэнне ў паветах i губернях выбарных устаноў для кiраўнiцтва мясцовай гаспадаркай, народнай асветай, медыцынскiм абслугоўваннем. На Беларусi ў сувязi з паўстаннем 1863 г. Земская рэформа была праведзена ў 1911 г.Згодна з гарадской рэформай (1870, на Беларусi – 1875), аб`яўлялася ўсесаслоўнасць пры выбары ў гарадскую думу. Аднак права выбiраць i быць абраным мелi толькi тыя, хто плацiў гарадскiя падаткi: буйныя плацельшчыкi, сярэднiя i друбныя плацельшчыкi. Т.о. новая сiстыма гарадскога самакiравання давала ўладу буйной буржуазii. Рабочыя, служачыя, iнтэлiгенцыя – асноўная маса насельнiцтва гарадоў – не мелi магчымасцi ўдзельнчаць у гарадскiм самакiраваннi як непадатковае насельнiцтва. Гарадская дума займалася тэрыторыi горада, арганiзацыяй гарадскога торговли, транспарту, народная адукацыяй, охраной здароўя, санiтарнымi i супрацьпажарнымi мерамi.Рэформа армii (1862): створаны 15 ваенных акруг, скарочаны тэрмiн службы да 7 гадоў (на флоце да 8). Захаваўся саслоўны прынцып камплектавання войск. I толькi ў 1874 г. уведзена ўсеагульная воiнская павiннасць (з 20 гадоў). Тэрмiн службы знiжаўся да 6 гадоў абавязкова i 9 г. у запасе, на флоце – 7 г. i 3 г. Iльготы для тых, хто меў адукацыю: з вышэйшай адукацыяй – 6 месяцаў, з гiмназiяй – 1,5 года, вучылiшча – 3 г., пачаткова школа – 4 г.Рэформа школы (1864) i цэнзурная рэформа (1865): школа – усесаслоўная, павялiчвалася колькасць пачатковых школ, пераемнасць розных ступеняў навучання. Гiмназii падзялiлiся на класiчныя i рэальныя. Доступ ва ўнiверсiтэты тым, хто скончыў гiмназii. Высокая плата за навучанне. Для жыхароў Беларусi складана было атрымаць вышэйшую адукацыю таму, што не было нiводнай вышэйшай навучальнай установы (выезд за мяжу забараняўся). Па-новаму цэнзурнаму статуту пашыралiся магчымасць друку. Адмянялася цэнзура для твораў 10 друкаваных аркушаў i для перакладаў – 20 друк. арк. На Беларусi да сярэдзiны 80-х гг. усе перыядычныя выданнi залежалi ад урадавых устаноў i праваслаўнай царквы. Такiм чынам, буржуазныя рэформы былi крокам наперад на шляху пераўтварэння феадальная манархii ў буржуазную. Абмежаваны, непаслядоўны характар рэформ на Беларусi быў абумоўлены паўстаннем К.Калiноўскаг.

Только военная,школьная ицензурная реф-мы на терр Б были проведены на общроссийских основаниях.

20:Общ-полит.Движения в 60-90-е годы19в

Крестьянское дв-е:проблемы-малоземелье,круговая порука,у помещиков много земель,обяз-ть платить гос-ва налоги в различных видах,в отличие от дворян и дух-ва.Разорение и обнищание крестьян обусловили развитие крестьянского дв-я в Б в послереформин период.Осн.требования:возвращение земель,уменьшение податей и повинностей,избавление от полиц.опеки и соц.нер-ва.Своеобр формой борьбы было массовое движение крестьян Могил,Витбск,Минской губерний за переселение на свободные земли Сибири.Были и стычки с военными.Остановили.

Народническое.дв-е:Широкое.дв-е.разночинной интелигенции, кот.получило назв.народничества.Искало пути соц.перестройства России,исходя из особ-й развития.Вера перехода к социалист.строю через кресть.общину,минуя капитализм.Основатели теории Герцен,Чернышевский.Присутсв.2тенденции:революц,реформисткая.Познее.проявилось.в3направлениях:пропагандистском (Лавров),бунтарском(Бакушин),заговорщическом(Ткачев)

Народники.бел.были.непосредственно.связаны.с.росс.народниками.С возникновением в Питере орг-и “земля и воля” в

Б нар дв-е развивалось под её воздействием.Центром движ-я станов.Минск.(кружокВелераВ 90-х господств.направлением

Стан.либеральное.Отказав.от револ.борьбы с прав-м,сконцентрир.внимание на укрепл.крестьян.землевладения.

Рабочее дв-е:положение бел.пролетариата было тяжелее,чем в россии.14ч рабоч.день,низкая зарплата,штрафы,отсутствие пенсионного и страхового обеспечения-все это вынуждало проводить заб-ки с требованиями эк.хар-ра.Разнообразны были формы протеста.Их требования были услышаны и была введена инспекция,прод раб.дня уменьш до 11,размеры штрафрв ууменьшили.Были образованы марксизские кружки,где раб читали,занимаоись самообразованием.

21.Формиров.и деят-ть осн.полит.партий в Беларуси

20в начался с эк.кризиза,поражение России вРусско-Японск войне(1904-05),ухудшение материального-следствием этого было соц нед-во.и появлению полит сил,настроенных на лик-ию царазма.Рос.общ0во разделилось на 3 полит.лагеря: 1)Революц-демократич:выступал под лозунгом свержения самодержавия и создания учред.собрания(создание парлам. рес-ки.)представляли«левыепартии»:соц.демократы (больш,меньш),эсеры.2)Либерально-буржуазный:выступал за некот.реформы в эк-ке иогранич.власти монарха конституцией.Идеалом полич.устройства они считали констит.монархию.партия кадетов.Внач период революц.на правом фланге этого лагеря нах.октябристы.3)Контрреволюц (правительственный):за.сохранение.самодержавия. Помещичские партии черносотенцы.(Союз русск.народа)

Б развивалась так же плохо в эти годы,как и россия.Но полит.жизнь Б имела свои особ-ти.Согласно переписи нас-е делилось.на.3.группы:1)с/х.нас-е .93,6%всего.нас.я:батраки,дерев.беднота,помещики,аграрная бурж-я,купечества2)торгово-промыш.нас-е 4,1%:влад.промышл.предприятий,торговцев,рабочие,ремесленники.3)непроизвод.нас-е–2,3%чиновники,духво,интеллигенция.1.К моменту перв.рев-ции на терр Бвел активную полит.деят-ть блок левых партий

Составл.револ-демократ.лагерь.В.него.входили БУНД(всеобщ.рабоч.еврейск.союз),2комитета.полесский,сев-зап.,и немало местных организаций РСДРП больш именьшевиков,эсэры,БСГ,ППС(партия польс.соц-ов влитве и Б)признавали социал.идею,кот.была основой их программ.

Работали с разными слоями нас-я.но при этом гл.был нац вопрос(БСГ)

2.После издания манифеста от 17октября1905г, по кот.вводилась закон.дума иобъявл.свобода слова, печати,собрания,союзов.началось формир-е либер-буржуазн.лагеря.Из-за отсутсвия земств и ВУЗов на теер Б шло создание кадетских орг-ий,они появились в Могил и Пинске.Организ.отделов”союза17-го октября” в Б выступали русские чиновники,помещики,прав.дух-во.Союзницецей кадетов в Б стала “костит-католич партия литвы и бел”В целом этот блок партий так оканчательно и не сформировался.,т.к.не была оформлена полит.программа.

3.оформился в 1905-06гг.Местные помещики не смогли создать нац.партии.Их интересы представл.ответвления союза русс.народа,такие общ-во крестьянин огранич.союз,православное брат-во.Инициаторами были чиновничества,полиц.управлений.Сторонники неогранич монархии.Проводили пол-ку защиты самодержавия, пропагандировали пол-ку западнорусов.(предст.бел.зап.ветвь русского народа,отриц его право на самотстоят.). Черносотенцы проводили пропаганду через газ.Белая Русь,и жур.Крестьянин.Стремились затушить револ.дв-е.Борясь,они стремились убрать полит.влияние и эк.госп-во польских помещиков и еврейск.буржуаазии.

У Расii ствараюцца буйныя гарадскiя i рэгiянальныя сацыял-дэмакратычныя арганiзацыi. Усё гэта выклiкала неабходнасць аб’яднання сацыял-дэмакратаў у адзiную партыю. Iнiцыятарам аб’яднальнага працэсу стаў пецярбургскi “Саюз барацьбы за освобожд.рабочага класа”. У 1898 г. у Мiнску прайшоў з’езд, якi прыняў рашэнне аб аб’яднаннi прадстаўленых на iм арганiзацый у РСДРП i выбраў ЦК партыi.Летам 1903 г. за мяжой адбыўся ІІ з’езд РСДРП. Ён прыняў праграму у якой абвяшчалася пралетарская рэвалюцыя, заваяванне дыктатуры пралетарыяту і пабудова сацыялізму. Адбыўся раскол РСДРП. Рэвалюцыйную частку расійскіх сацыял-дэмакратаў пачалі называць бальшавікамі, а прыхільнікаў рэфармісцкага накірунку – меншавікамі.У 1902 г. прыхiльнiкi iдэй народнiцтва стварылi Партыю сацыялiстаў-рэвалюцыянераў (эсэраў). Эсэры мелі на мэце звяржэнне самадзяржаўя, знiшчэнне памешчыцкага землеўладання i ўстанаўленне ў Расii федэратыўнай дэмакратычнай рэспублiкi. У канцы 1902 – пачатку 1903 гг. аформiлася Беларуская рэвалюцыйная грамада (БРГ). На сваiм I з’ездзе ў 1903 г. БРГ прыняла праграму, дзе называла сябе сацыяльна-палiтычнай арганiзацыяй беларускага працоўнага народа. Тэарэтычныя погляды БРГ спалучалi iдэi рэвалюцыйнага дэмакратызму i народнiцтва. Партыя выступала за звяржэнне самадзяржаўя, знiшчэнне капiталiзму i ўсталяванне дэмакратычнага ладу, прызнавала правы народаў Расii на аўтаномiю.

Рэвалюцыя 1905-1907 гг.

На Беларусі.У пачатку ХХ ст. у Расii склалася рэвалюцыйная сiтуацыя. Эканамiчны крызiс 1900–1903 гг. i руска-японская вайна 1904–1905 гг. садзейнiчалi абвастрэнню ўсiх супярэчнасцей. Рэвалюцыйны выбух у Расii стаў непазбежным.У палiтычнай барацьбе вылучаюцца тры лагеры: урадавы, лiберальна-буржуазны i дэмакратычны. Кожны з iх меў свае мэты i задачы. Урадавы лагер iмкнулся захаваць самадзяржаўе i не дапусцiць карэнных змен у дзяржаўна-палiтычным ладзе Расii. Лiбералы марылi аб палiтычных свабодах, жадалi лiквiдаваць перажыткi феадалізму. Агульнай мэтай дэмакратау было знiшчэнне ўсiх рэшткаў феадалізму, у тым лiку i памешчыцкага землеўладання, звяржэнне самадзяржаўя i ўсталяванне дэмакратычнай рэспублiкi.9 студзеня 1905 г. у Пецярбургу было растраляна мiрнае шэсце рабочых, якiя накiроўвалiся да цара з просьбай палепшыць становiшча народа. Гэтая падзея выклiкала магутную хвалю пратэсту.У лютым – сакавiку колькасць палiтычных выступленняў рэзка зменшылася, але адбылося значнае павелічэнне эканамiчных забастовак.Вясною 1905 г., як следства ўздзеяння рабочага руху, на Беларусi разгарнуўся масавы рэвалюцыйны рух сялянства.Восенню 1905 г. шматлiкiя агульнагарадскiя стачкi злiлiся ва Усерасiйскую палiтычную стачку. Ва ўсёй Расii баставала звыш двух мiльёнаў чалавек.18 кастрычнiка ў Мiнску на плошчы адбыўся мiтынг, у якiм удзельнiчалi каля 20 тыс. чалавек. Каб разагнаць мiтынгуючых, губернатар Курлаў загадаў прымянiць зброю.У снежнi 1905 г. палiтычная барацьба пралетарыяту Расii працягвалася. У Маскве яна перарасла ва ўзброенае паўстанне. Забастоўка ахапiла большасць чыгуначных вузлоў Беларусi. У апошнія месяцы 1905 г. зноў узрос сялянскi рух.Аднак збiць рэвалюцыйную хвалю ўладам ўсё ж такi ўдалося. У пэўнай ступенi гэтаму спрыяў Манiфест 17 кастрычнiка.Пасля снежаньскiх падзей 1905 г. рэвалюцыйны рух паступова iдзе на спад.