Temat 13. Prywatyzacja

Prywatyzacja – to nowy termin, szybko wchodzący do codziennego języka. Po raz pierwszy pojawił się w 1983 roku i był definiowany jako „czynić prywatnym, a zwłaszcza zmieniać kontrolę nad działalnością gospodarczą lub produkcyjną, albo też zmieniać własność ze społecznej w prywatną.” Od tego czasu termin ten nabrał szerszego znaczenia i oznacza również nowy sposób widzenia potrzeb społecznych i roli rządu w ich zaspokajaniu. Prywatyzacja oznacza więc działania ograniczające udział rządu w działlności lub we własności zasobów na rzecz sektora prywatnego.

Zarówno w byłych krajach socjalistycznych, jak i w państwach kapitalistycznych dokonuje się w latach 80 i 90 wielka prywatyzacja, czyli przekształcanie przedsiębiorstw państwowych w prywatne.

Często jednak zadaje się pytanie: czy prywatyzacja przekształcająca przedsiębiorstwo państwowe w spółkę akcyjną, której akcje nabywają indywidualne osoby, powoduje, że przedsiębiorstwo to jest tak samo zainteresowane najsprawniejszym działaniem, jak w wypadku jednoosobowego właściciela?

Otóż grupa ekonomistów amerykańskich z Uniwersytetu w Chikago oraz z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles od wielu lat dobitnie tłumaczy, że akcjonariusz, nawet drobny, nie jest „gorszym” właścicielem od jednoosobowego właściciela przedsiębiorstwa. Dąży on tak samo jak jednoosobowy właściciel do jak największego dochodu, kupując akcje tych przedsiębiorstw, które przyniosą mu taki dochód. Jeśli jakieś przedsiąbiorstwo działa źle i nie przynosi akcjonariuszowi spodziewanego dochodu, to będzie on wyzbywał się takich akcji, a kupował akcje przedsiębiorstw, które działają dobrze. W ten sposób będą tanieć akcje przedsiębiorstw działających źle, ponieważ więcej będzie chętnych do ich sprzedawania, a mało do ich kupowania, drożeć zaś będą akcje przedsiębiorstw działających dobrze.

Przedsiębiostrwo, którego akcje będą tanieć, może zostać łatwo wykupione przez grupę właścicieli po to, aby uczynić z niego dobrze działające przedsiębiorstwo. Nowi właściciele w pierwszej kolejności zwolnią dotychczasowych menedżerów. Ich obawa przed utratą pracy i zdobyciem opinii złych menedżerów powoduje, że są oni sami zainteresowani jak najlepszym działaniem przedsiębiorstwa. Żeby jednak można było w ten sposób wykupić źle działającą firmę, musi być rozwinięty w gospodarce rynek i konkurencja.

Wyrazy, zwroty i wyrażenia do tekstu

Rząd Przekształcanie Dążyć do czegoś Tanieć Akcjonariusz Dokonywać się Spółka akcyjna Chętny Zdobycie opinii

Уряд Переформування Прагнути, прямувати Дешевшати Акціонер Відбуватися Акціонерне товариство Охочий Отримання репутації

Proszę zapamiętać synonimy:

dokonywać = zachodzić

przekształcanie się = przetwarzanie = przeradzanie się;

w pierwszej kolejności = przede wszystkim

nabywać = kupować

Ćwiczenie 1. Proszę odpowiedzieć na pytania do tekstu:

1. Jak można zdefiniować pojęcie „prywatyzacja”?

2. Kiedy dokonała się prywatyzacja w krajach byłego związku radzieckiego?

3. Do czego dążą akcjonariusze przedsiębiorstw?

4. Czy przedsiębiorstwo jako spółka akcyjna jest zainteresowane jak najsprawniejszym działaniem, jak w wypadku jednoosobowego właściciela?

Ćwiczenie 2. Proszę uzupełnić podane niżej zdania zgodnie z tekstem:

1. W szerszym znaczeniu prywatyzacja oznacza...

2. Każdy akcjonariusz kupuje akcje tylko tych przedsiębiorstw, które...

3. Jeśli jakieć przedsiębiorstwo nie przynosi akcjonariuszowi żadnego dochodu, on ...

4. Przedsiębiorstwo, akcje którego będą tanieć, może...

5. Prywatyzacja – to działania ograniczające udział rządu w ...

6. Aby można było sprawnie wykupić źle działającą firmę, w gospodarce musi ...

Ć wiczenie 3. Proszę przetłumaczyć zdania z języka ukraińskiego na język polski:

1. Термін “Приватизація” швидко входить до широкого вжитку.

2. Приватизація – це новий спосіб бачення соціальних потреб та ролі держави в їх задоволенні.

3. Внаслідок приватизації державне підприємство перетворюється в акціонерне товариство.

4. Акції акціонерного товариствакупують індивідуальні особи, які зацікавлені якнайкращою діяльністю даного підприємства.

5. Підприємство, акції якого будуть дешевшати, може бути легко викуплене групою власників.

6. Менеджери викупленого підприємства побоюються втратити роботу та отримати репутацію поганого менеджера.

7. Акціонер купує акції лише тих підприємств, які приносять йому дохід.

Ćwiczenie 4. Zadanie twórcze:

Proszę wypowiedzieć swoją opinię co do następujących zagadnień:

1. Co najczęściej zniechąca potencjalnych zachodnich inwestorów do inwestowania na Ukrainie? Co należałoby zrobić aby ten proces niwelowania barier przyśpieszyć?

2. Kto to jest nowobogacki? Czym się charakteryzuje? Czy znasz kogoś takiego?