Савол[ои тестb доир ба мавзeъ:

1.Кадом хусусияти номбурда ба тараrrиёти иrтисодb хос аст:

а) мутассилb ва но[амворb;

б) даврагb;

в) тан[о болоравb;

г) xавоб[ои а ва б дуруст аст.

2.Дар кадом фазаи сикли иrтисодb истифодаи нопурраи захира[ои иrтисодb бештар ба назар мерасад:

а) дар фазаи болоравb;

б) дар фазаи пастравb;

в) дар фазаи бe[рон;

г) дар фазаи xоннокшавb.

3.Кадоме аз нишонди[анда[о ба муrобили сикли иrтисодb таuйир меёбад:

а) конрсиклb;

б) асиклb;

в) просиклb;

г) хамаи чавобхо дуруст аст.

{Афтаи чорда[ум. Мавзeъ: Шуuл ва бекорb. Дарси 1.

Нишонди[анда[ои бекорb. {одисаи асосии номeътадилии макроиrтисодиро бекорb тавиф меди[ад. Барои муайян намудани бекорон категория[ои асосии а[олиро дида мебароем. А[олии мамлакат аз xи[ати макроиrтисодb ба ду категория xудо мешаванд: «аз xи[ати иrтисодb uайрифаъол» ва «аз xи[ати иrтисодb фаъол». А[олии «аз xи[ати иrтисодb uайрифаъол» NL ин одамоне мебошанд, ки дар исте[солоти xамъияти машuул нестанд ва кeшиши дарёфти xои корро надоранд. Ба ин категория наврасони то синни 15 сола, одамони дар таъминоти давлатb буда ё ин ки а[олии институтсионалb (одамони дар ма[бас[о ва беморхона[ои касали[ои ру[b буда ва маъюбон). Ба uайр аз ин ба ин категория одамоне дохил мешаванд, ки rобилияти корb доранд, вале бо сабаб[ои гуногун бо кор ва xустуxeи xои корb машuул нестанд:

донишxeёни шeъба[ои рeзона, шахсони ба нафаrа баромада, хонашин[о, кeчагард[о, одамони аз xустуxeи xои корb даст кашида ва uайра[о.

А[олии «аз xи[ати иrтисодb фаъол» L - ин категорияе, ки а[олии бо кор таъмин будагонро ва бекоронро дар бар мегирад:

 а[олии бо кор машuул буда, Е – ин одамоне, ки дар исте[солоти xамъиятb бо кор таъмин [астанд.

 бекорон U- ин одамони rобилияти ме[натb дошта, ки бо xойи кор таъмин набуда, бо xустуxeи кор машuуланд.

Xустуxeи xойи кор - хусусияти асосии фарrкунандаи бекорон аз одамони ба rувваи корb дохил намешуда мебошад. Шумораи умумии rувваи корb ба суммаи шумораи бо кор машuул буда ва бекорон баробар аст:

L= Е+ U.

Дар шароити иrтисодиёти мeътадил, шумораи одамони бекор монда ба шумораи одамони фаъолона бо xустуxeи xойи кор машuул буда, баробар аст.

Нишонди[андаи асосии бекорb ин нишонди[андаи сат[и бекорb мебошад.

Сат[и бекорb u – ин нисбияти шумораи бекорон ба шумораи умумии rувваи корb (суммаи бо кор машuул будагон ва бекорон), бо ифодаёби фоиз мебошад:

u = (U/ L)*100% ва ё u = (U/ Е+ U) *100%.

Сабаб[ои бекорb: гум кардани xойи корb; бо хо[иши худ аз кор рафтан; бори аввал ба бозори ме[нат ворид гаштан, мувофиrат накардани малакаи корb ва uайра[о.

Намуд[ои бекорb. Дар адабиёти иrтисодb асосан се намуди бекориро фарr мекунанд:

 Бекории фриксионb бо xустуxeи кор алоrаманд аст, ки фосилаи ваrти муайян ва кeшишро талаб менамояд, бинобар [амин шахси бо xустуxeи xои кор машuул буда дар муддати муайян бекор мемонад. Хусусияти бекории фриксионb дар он аст, ки корро мутахассисони тайёр бо омодагии rавb xустуxe доранд. Сабаби асосии бекории фриксионb – номукаммалии ахборот (маълумот[о оиди xой[ои кории холb). Ба бекории фриксионb одатан одамонеро дохил мекунанд, ки бо фармони раёсати корго[ аз кор холb шудаанд; бо хо[иши худ аз кор хориxшуда; барrароршавиро дар xойи кори пештара интизор будагон; коргарони мавсимb; шахсони аз як ма[алли зист ба дигар ма[алли зист кeчида ва uайра[о. Бекории фриксионb – ин [одисаи ногузир ва самаранок мебошад, зеро он ба [аракати оrилонаи rувваи корb ва баланд

намудани [осилнокии ме[нат мусоидат мекунад.

 Бекории сохторb бо дигаргуни[ои сохторb дар иrтисодиёт алоrаманд аст:

 дар аввал, бо таuйирёбии сохтори талабот ба мол[ои со[а[ои гуногун – афзоишёбии талабот ба моли як со[а корхона[ои ин со[аро водор мекунад, ки [аxми

исте[солотро васеъ карда шумораи коргаронро зиёд кунад, ки дар чунин [олат шуuл дар дигар со[а кам шуда, ба бекормонии rисми коргарони ин со[а оварда мерасонад.

 дуюм, бо таuйирёбии сохтори со[авии иrтисодиёт, ки сабаби он прогресси илмb – техники мебошад. Аз сабаби ворид намудани техника ва технологияи навтарин ба исте[солот, коргарони бо ин таx[изот[о кор карда наметавониста маxбур мешаванд, ки аз кор хориx карда шаванд. Ба бекории сохтори инчунин хатмкунандагоне дохил мешаванд, ки тахассуси он[о барои хоxагии халr зарурат надорад.

Сабаби асоии бекории сохторb – ин номувофиrат кардани rувваи кори ба сохтори xой[ои корb мебошад. Бекории сохторb нисбат ба фриксионb давомнок ва хароxот[ои зиёде дорад, ки бо азнавтайёркунии кадр[о алоrаманд аст.

Бекории фриксионb ва сохторb бо xустуxeи xой[ои корb алокаманд [астанд ва бинобар [амин ба категорияи «бекории xустуxeи» дохил мешаванд. Бояд rайд намуд, ки бекории сохторb ба монанди фриксионb ногузир аст, зеро дар шароити [озираи инкишофёбии техника ва технология дар [ама мамлакат[ои дунё, инчунин дар мамлакат[ои тараrrикарда шумораи бекории сохторb то рафт зиёд шуда исттодааст.

Агар дар иrтисодиёт тан[о бекории фриксионb ва сохторb мавxуд бошад, дар чунин [олат шуuли пурра таъмин карда мешавад, яъне истифодаи самаранок ва оrилонаи rувваи корb xой дорад. Сат[и бекорb дар [олати шуuли пурра, сат[и муrаррарии бекорb u* номида мешавад (бекории фриксионb дар якxоягb бо бекории сохторb бекории муrаррариро ташкил мекунанд).

Сат[и бекории муrаррарb – ин сат[и бекорb дар [олати муътадили иrтисодиёт, ки дар атрофии он сат[и бекории аслb таuйир меёбад. Фарrи байни бекории аслb u ва муrаррарb u*, бекории сиклb uсиклb номида мешавад.

Бекории сиклb бо худ зиёдшавии сат[и бекориро аз сат[и муrаррарb дар назар дорад, ки бо таuйирот[ои фаъолияти иrтисодb алоrаманд буда, бо формулаи зерин [исоб карда шуданаш мумкин аст:

uсиклb = u- u*.

Дар давраи бум бекории аслb аз бекории муrаррарb кам мешавад (uсиклb < 0), ки ба шуuли барзиёди захира[о хос аст. Дар давраи пастравb бошад, бекории аслb аз сат[и бекории муrаррарb зиёд аст (uсиклb > 0), ки ба шуuли нопурра хос аст.

Сабаби асосии ба вуxуд омадани бекории сиклb ин пастравии фаъолияти корb (иrтисодиёт) ба шумор меравад.