Донишго[и давлатии Хуxанд
ба номи академик Б. Uафуров
Кафедраи «Назарияи иrтисодb»
Комплекси таълимb-методb аз фанни «Назарияи иrтисодb»
( барои донишxeёни курси 2-ми ихтисос[ои иrтисодb )
Тартибди[анда: муаллимаи кафедраи «Назарияи иrтисодb»
Узоrова Г.М.
ХУXАНД - 2010 г.
Д
ар
ҷаласаи кафедраи назарияи иқтисоди
аз « » _ 2010
суратҷаласаи № муҳокима гардида,
маъқул дониста шудааст.
Мудири кафедра Маxидов А.
Дар ҷаласаи ШТМ факулта аз таърихи «__»________2010
суратҷаласаи №___ муҳокима гардидааст.
Раиси ШТМ-и факулта Абдуxалилов З.
Тартибди[анда: Узоrова Г.М.
Комплекси таълимb методb аз фанни «Назарияи иrтисодb» мавод[ои зерини таълимиро дар бар мегирад:
Матни лексия[о аз руи [амаи мавзeъ[о мувофиrи силлабус
Тест[о ва масъала[о аз рeи мавзeъ[ои ало[ида ва санxишхои мар[илавb
{Афтаи якум. Маrсад ва фишанг[ои сиёсати макроиrтисодиёт
Фанни макроиrтисод ва принсип[ои методологии та[лили макроиктисодb.
Гирдгардиши ма[сулот, хароxот[о ва даромад[о
Савол[ои тестb доир ба мавзeи 1.
1. Фанни макроиrтисод ва принсип[ои методологии та[лили макроиктисодb.
Фанни макроиrтисод. Макроиrтисод (Аввалин маротиба истило[и «Макроиrтисод» - ро дар яке аз маrола[ои худ (1933) иrтисодчи – математики норвегb, яке аз асосгузорони эконометрика Р.Фриш (мукофоти Нобели дар соли 1969)
истифода бурдааст.) – ин rисми назарияи иrтисодb буда, рафтори иrтисодиётро умуман меомeзад. Макроиrтисод нисбат ба микроиrтисод, масъала[ои барои тамоми иrтисодиёт дахл доштаро меомузад, ба монандимуаммо[ои рушди иrтисодb, суръат[о ва омил[ои он; сиклииrтисодb ва сабаб[ои он; шуuл ва бекорb; муомилоти пулb ва таваррум; буxети давлатb ва молиягузории дефитсити буxетb; rарзи давлатb; тавозуни пардохт ва миrёс[ои асъор[о; сиёсати макроиrтисодb. Макроиrтисод бо бузурги[ои маxмeъавb Сару кор дорад, ба монанди ма[сулоти умумии дохилb (МУД), даромади миллb (ДМ), маxмeаи талабот, маxмeаи пешни[од, сат[и умумии нарх[о, сат[и бекорb ва uайра[о.
Назарияи макроиrтисодии муосир ибтидои худро аз кори фундаменталии иrтисодчии маш[ури англис X. М. Кейнс «Назарияи умумии шуuл, фоиз ва пул» (1936) мегирад. А[амияти макроиrтисод дар он аст, ки он rонуният[ои xараён[о ва [одиса[ои макроиrтисодиро муайян менамояд; [амчун асоси коркарди принсип[о ва фишанг[ои сиёсати иrтисодb хизмат мекунад; имконияти пешгeи намудани тараrrиёти иrтисодиро фаро[ам меоварад.
Ду намуди та[лили макроиrтисодиро фарr мекунанд:
та[лили макроиrтисодии ex post ва ё [исобгирии милли – та[лили маълумот[ои оморb, ки ба[оди[Ии тараrrиёти иктисодии мамлакатро имконият дода, муаммо[оро муайян менамояд ва барои коркарди сиёсати иrтисодb шароит[оро мусоид намуда, барои та[лили муrоисавии байнимамлакати замина мегузорад;
та[лили макроиrтисодии ex ante – ин моделсозии пешгeикунандаи xараён[ои иrтисодb дар асоси консепсия[ои назариявb мебошад, ки имконияти муайян намудани алоrа[ои байни [одиса[ои иrтисодиро фаро[ам меоварад. Макроиrтисод – ин пеш аз [ама та[лили ex ante мебошад.
Модел[ои макроиrтисодb ва нишонди[анда[ои он[о. Усули асосии та[лили макроиrтисодb ин моделсозb мебошад, ки дар абстраксияи илмb асос ёфтааст. Барои тартиби модел хусусият[ои (омил[ои) асосb ва зарурии xараёни тадrиrшаванда xудо карда шуда, омил[ои дуюминдараxа зарур набуда фикран истисно карда мешаванд (абстраксия карда мешаванд). Модел[ои макроиrтисодb шакли содда кардашудаи инъикоси [аrиrатро нишон меди[анд, ки ифодаи формаликунонидашудаи (дар шакли графики ва ё алгебравb) xараён[о ва [одиса[ои иrтисодиро барои муайян намудани алоrахои асосии байни он[о ва rонунияти инкишофи он[оро бо маrсади коркарди вариант[ои [алли муаммо[ои мураккаби макроиrтисодb дар назар дорад.Модел[о метавонанд дар намуди назария[о, функсия[о, график[о ва xадвал[о ифода ёбанд. Модел[ои макроиктисодb ду намуди таuйирёбанда[оро дар бар мегиарнд: экзогенb ва эндогенb. Таuйирёбанда[ои экзогенb берун аз модел таъсис мёбанд. Таuйирёбии таuйирёбанда[ои экзогенb таuйирёбии автономb номида мешаванд. таuйирёбанда[ои эндогенb дар дохили модел таъсис меёбанд. Ба сифати таuйирёбанда[ои эндогенb, одатан нишонди[анда[ои аз тарафи [укумат xорb шаванда баромад мекунанд (масалан, [аxми харид[ои давлатии мол[о ва хизмат[о, пардохт[ои трансфертии давлатb, андоз[о, массаи пул ва uайра[о) ва таuйирёбанда[ои сиёсb номида мешаванд. Модел имконият меди[ад, ки чи тавр дигаргуншавии таuйирёбандаи экзогенb ба дигаргуншавии таuйирёбандаи эндогенb таъсир мерасонад, нишон ди[ад (расми 1.1.1.).
