36А. Войны и социально-политические конфликты на белорусских землях (вторая половина XVII – первая половина XVIII в.).

Рэч паспалiтая была канстытуцыйнай, саслоўнай манархiяй. Улада размяркоўвалася памiж двухпалатным парламентам (магнатамi i шляхтай) i каралем. Iншыя саслоўi нiякiх палiтычных правоў не мелi. Пасля Люблiна ВКЛ вяло жорсткую барацьбу за незалежнасць i тэрытарыяльную цэласнацсь. Удалося захаваць рэшткi тэрыторыi былой дзяржавы, а таксама рэшткi дзяржаўнасцi i аўтаномiю ў межах РП. Дзве краiны захавалi ранейшыя назвы: ВКЛ i Польская карона, а таксама свае законы, улады, органы выканаўчай улады, судовыя сiстымы, мясцовае самакiраванне, фiнансы, узброеныя сiлы i да канца XVII ст. дзяржаўныя мовы. У апошнiм статуце 1588 г. абвяшчалася самастойнасць ВКЛ, тэрытарыяльная цэласнасць, забаранялася iншаземцам у княстве набываць землi, маенткi, займаць дзяржаўныя пасады. Пры спрыяльных абставiнах магнаты княства змагалiся за поўную самастойнасць, рабiлi змовы з мэтай адарваць ВКЛ ад РП. ВКЛ было лiквiдавана з прыняццем Канстытуцыi 1791 г. Пад час вайны з Францыяй (1812) у Вiльнi па загаду Напалеона быў ўтвораны Часовы ўрад пад назвай «Камiсiя ВКЛ» як орган адмiнiстрацыйнага кiравання акупiраванй тэрыторыi Лiтвы i беларусi.

У 1596 г. у Брэсце была прынята царкоўная ўнiя, створана ўнiяцкая царква. Яна падпарадкоўвалася Ватыкану, уяўляла сабой сродак акаталiчвання насельнiцтва на нацыянальная мове, а не нацыянальную царкву як сiмвал суверэнiтэту дзяржавы. Беларуская шляхта перайшла ў каталiцызм, а вернiкамi ўнiяцкай царквы сталi сяляне i гарадскiя нiзы. Унiяцкая царква была лiквiдавана ў 1839 г.

Не было стабiльнасцi i ў сацыяльна-эканамiчным развiццi Беларусi ў XVI—XVIII ст. Адсутнацсь нацыянальнага адзiнства, сацыяльныя этнiчныя, рэлiгiйныя процiстаяннi, феадальные мiжусобiцы вялi да эканамiчнага зянападу. Шматлiкiя войны вялi да разбурэння гарадоў i весак, фiзiчнага знiшчэння насельнiцтва. У другой палове XVI—першай палове XVII ст. на тэрыторыi Беларусi была праведзена аграрная рэформа (устава на валокi. Жыгiмонт II Аўгуст. Валока – 30 моргаў – 21.37 га. Пад фальварак адводзiлася 8—15 валок). Усталявалася фальварачная сiстыма гаспадарання. Адбываеца канчатковае запрыгоньванне сялян, значна павялiчваецца прыгонны ўцiск, растуць даходы шляхты. У вынiку рэформы ў Цэнтральнай i Заходняй Беларусi разбураецца сялянская абшчына, укараняецца падворнае землекарыстанне, змянiлiся катэгорыi сялян (цяглыя, асадныя, агароднiкi, слугi), iх эканамiчнае i правовае становiшча. Iдзе рост землеўладанняў свецкiх магнатаў, адначасова назiраецца залог iх маенткаў. Гэта нараджае ў другой палове XVIII ст. тэндэнцыю да пераўтварэння феадальнай формы ўласнасцi на зямлю ў буржуазную. Побоч з залогам зямлi ўзнiкаюць такiе з`явы, як арэнда зямлi, мануфактуры i iнш., што сведчыць аб зараджэннi капiталiстычнай формы гаспадарання, дэферэнцыяцыi вескi.

37А. Система биполярного мира после Второй мировой войны.

2 сусветная вайна законч. перамогай краин антыгитлер. каалицыи. Асновы пасляваеннага урэгулявання были закладзены у рашэннях Крымскай канферэнцыи кирауникоу трох саюзных джяржау –СССР, ЗША, Великабрытании, якая адбылася 4 – 11 лютага 1945.

На канферэнцыи были прыняты рашэнни аб сумесных дзеяннях супраць фашысцкай Германии на заключным этапе вайны.Важная значэнне для пасляваеннага уладкавання свету мели рашэнни Крымскай канферэнцыи аб стварэнни ААН. Цэнтральнае месца у рабоце Пастсдамскай(17 липеня 2 жниуня 1945) канферэнцыи заняло пытанне аб мирным урэгуляванни з Германией: пагаднее аб рэпарацыях, якия прызнавалися сродкам эк. разбраення Германии и адначасова кампенсацыи ахвярам вайны, памяншэнни тэр-ыи Германии. Было прынята рашэнне сварыць пастаяяны орган—Савет министрау замежных спрау з прадстауникоу вяликих дзяржау—СССР, ЗША, Вяликабрытании, Китая, Францыи. Яны павинны были распрацаваць мирныя дагаворы з саюзниками Германии—Италияй, Румынияй, Балгарыяй, Венгрыяй и Финляндыяй, якия были падписаны 10 лютага 1947. Шэраг артыкулау мирных дагаворау устанауливау абмежаванни узброеных сил и абавязвау их часткова кампнсаваць страты, нанесеныя эканомицы краин-пераможцау.

У гэты час аформилися дзве супрацьлеглыя систэмы, цэнтральными дзяржавами з’яулялися уладальниками ядзернай зброи. Пачалася «халодная вайна». Пачатак афармленню палитыки «халоднай вайны» палажыла “дактрына Трумэна”1947 —знешнепалитычная праграма ЗША, якая выказвала просьбу выдзелиць дапамогу 400 млн доларау Грэцыи и Турцыи, абгрунтоуваючы гэта тым, што “ЗША павинны аказваць падтрымку свабодным народам”. Дактрына Трумэна з’явилася палитычным касцяком шырокамаштабнай стратэгии «стрымливання камунизму», а яе эк. стрыжнем стау эк. дапамога Ейропе, якая паступала у розных формах: у выглядзе бязвыплатнага дару у долларах, бязвыплатнае забяспячэнне таварами, Але у асноуным у форме крэдытау.

Прапановы ЗША крытыкавалися кирауництвам СССР, якое личыла, што яны фактычна азначаюць падпарадкаванне эканомики заходнеерапейских краин эканомицы ЗША и парушаюць их суверэнитэт.

Таким чынам, пасля Другой сусветнай вайны аформилася новая расстаноука сил на сусветнай арэне. Узникли два супрацьлеглыя блоки дзяржау, заснаваных на розных эк., палит. и идэалагичных систэмах. У цэнтры аднаго з их были ЗША, у цэнтры другога—СССР. Абедзе дзяржавы валодали ядзернай зброяй. Пачатак «халоднай вайны» характарызвау працяглы перыяд супрацьстаяння сусветных звышдзяржау.