25А. Борьба Великого княжества Литовского с крестоносной агрессией. Грюнвальдская битва и ее значение.

Политика Ягайло: укрепление великокняжеской власти в ВКЛ, рассчитывал на поддержку со стороны Польского королевства. Внешняя угроза со стороны крестоносцев стала внешнеполитической причиной сближения ВКЛ и Польши.(14 августа 1385 г. заключена Кревская уния). Одним из условий Кревской унии было принятие Ягайло католичества. Он издал привилей – грамоту, дававшую дополнительные права и вольности феодалам католического вероисповедания. Привилей не распространялся на православных феодалов. Последствиями заключения Кревской унии стало укрепление обороноспособности ВКЛ и вместе с тем усиление позиций католической церкви в ВКЛ.

Общей для белорусского, русского, украинского народов стала борьба с ханами Золотой Орды. На белорусские земли они совершали отдельные набеги, грабили местных жителей, брали их в плен, но своей постоянной власти не установили.

В 1363 г. - Ольгерд разбил трех ордынских ханов на реке Синие Воды. В результате этой победы были освобождены украинские земли. 7 сентября 1380 г. князь Андрей Полоцкий участвовал в Куликовской битве против ордынцев на стороне московского князя Дмитрия Ивановича. Трагически завершилась для войска ВКЛ во главе с великим князем Витовтом в 1399 г. битва на реке Ворскле (территория современной Украины) с правителями Золотой Орды.

Решающее значение в борьбе с крестоносцами -Грюнвальдская битва (15 июля 1410 г.) между объединенными силами польско-литовско-белорусского войска и Тевтонским орденом. Хоругви ВКЛ возглавил Витовт. Общее управление объединенным войском союзников осуществлял Ягайло. В объединенном войске были хоругви из Украины, русская дружина из Новгорода Великого, отряд из Чехии под руководством будущего героя гуситского движения Яна Жижки и татарская конница.

Войском крестоносцем управлял магистр Тевтонского ордена Ульрих фон Юнгинген.

Победа над крестоносцами значительно повысила авторитет ВКЛ и Польского королевства среди других стран.

26А. Эволюция государственного устройства Великого княжества Литовского, превращение его в сословно-представительскую монархию.

Рэч паспалiтая была канстытуцыйнай, саслоўнай манархiяй. Улада размяркоўвалася памiж двухпалатным парламентам (магнатамi i шляхтай) i каралем. Iншыя саслоўi нiякiх палiтычных правоў не мелi. Пасля Люблiна ВКЛ вяло жорсткую барацьбу за незалежнасць i тэрытарыяльную цэласнацсь. Удалося захаваць рэшткi тэрыторыi былой дзяржавы, а таксама рэшткi дзяржаўнасцi i аўтаномiю ў межах РП. Дзве краiны захавалi ранейшыя назвы: ВКЛ i Польская карона, а таксама свае законы, улады, органы выканаўчай улады, судовыя сiстымы, мясцовае самакiраванне, фiнансы, узброеныя сiлы i да канца XVII ст. дзяржаўныя мовы. У апошнiм статуце 1588 г. абвяшчалася самастойнасць ВКЛ, тэрытарыяльная цэласнасць, забаранялася iншаземцам у княстве набываць землi, маенткi, займаць дзяржаўныя пасады. Пры спрыяльных абставiнах магнаты княства змагалiся за поўную самастойнасць, рабiлi змовы з мэтай адарваць ВКЛ ад РП. ВКЛ было лiквiдавана з прыняццем Канстытуцыi 1791 г. Пад час вайны з Францыяй (1812) у Вiльнi па загаду Напалеона быў ўтвораны Часовы ўрад пад назвай «Камiсiя ВКЛ» як орган адмiнiстрацыйнага кiравання акупiраванй тэрыторыi Лiтвы i беларусi.

У 1596 г. у Брэсце была прынята царкоўная ўнiя, створана ўнiяцкая царква. Яна падпарадкоўвалася Ватыкану, уяўляла сабой сродак акаталiчвання насельнiцтва на нацыянальная мове, а не нацыянальную царкву як сiмвал суверэнiтэту дзяржавы. Беларуская шляхта перайшла ў каталiцызм, а вернiкамi ўнiяцкай царквы сталi сяляне i гарадскiя нiзы. Унiяцкая царква была лiквiдавана ў 1839 г. Не было стабiльнасцi i ў сацыяльна-эканамiчным развiццi Беларусi ў XVI—XVIII ст. Адсутнацсь нацыянальнага адзiнства, сацыяльныя этнiчныя, рэлiгiйныя процiстаяннi, феадальные мiжусобiцы вялi да эканамiчнага зянападу. Шматлiкiя войны вялi да разбурэння гарадоў i весак, фiзiчнага знiшчэння насельнiцтва. У другой палове XVI—першай палове XVII ст. на тэрыторыi Беларусi была праведзена аграрная рэформа (устава на валокi. Жыгiмонт II Аўгуст. Валока – 30 моргаў – 21.37 га. Пад фальварак адводзiлася 8—15 валок). Усталявалася фальварачная сiстыма гаспадарання. Адбываеца канчатковае запрыгоньванне сялян, значна павялiчваецца прыгонны ўцiск, растуць даходы шляхты. У вынiку рэформы ў Цэнтральнай i Заходняй Беларусi разбураецца сялянская абшчына, укараняецца падворнае землекарыстанне, змянiлiся катэгорыi сялян (цяглыя, асадныя, агароднiкi, слугi), iх эканамiчнае i правовае становiшча. Iдзе рост землеўладанняў свецкiх магнатаў, адначасова назiраецца залог iх маенткаў. Гэта нараджае ў другой палове XVIII ст. тэндэнцыю да пераўтварэння феадальнай формы ўласнасцi на зямлю ў буржуазную. Побоч з залогам зямлi ўзнiкаюць такiе з`явы, як арэнда зямлi, мануфактуры i iнш., што сведчыць аб зараджэннi капiталiстычнай формы гаспадарання, дэферэнцыяцыi вескi.