23. Отмена крепостного права и буржуаз.Реформы 1860-1870.

К 50 г.19ст-далейшае развіцце краіны немагчыма без правядзення шэрагаў рэформ. Прычынамi адмены прыгоннага права былi: прыгоннiцтва стрымлiвала эканамiчнае развiцце дзяржавы; антыпрыгонны рух.Галоўнай рэформай была аграрная ці сялянская рэформа 1861 г.

19 февраля 1861г. Аляксандр ІІ падпісаў «Маніфест» і «Общее палажэнне аб сялянах, выйшаўшых ад прыгонай залежнасці»-кожны селянін атрымаў свабоду.Свабоднаму чалавеку была патрэбна ўласнасць, таму сялян трэба было надзяліць зямлей.

Сущность рэформы:1)зямлю давали на душу мужч.полу. Зямлю сяляне павінны былі набываць за грошы і ў абавязковым парадку.Грошай у сялян не было=>яны павінны былі заплаціць памешчыку толькі 20% ад агульнага кошту зямлі, а 80% складала задлож,кот.пакрывала дзяржава каштоўнымі паперамі;пасля гэтага сяляне павінны былі разлічавацца з дзяржавай на працягу 49 гадоў.2)сяляне маглі набыць зямлю ва ўласнасць толькі праз 9 гадоў(«часоваабавязанага», калі сяляне яшчэ працавалі на памешчыка ад 30 да 40 дзён у год).

Ва Ўсход.Бел. сяляне атрымалі менш,чым на Захадзе. Вынікі і ўмовы «выкупной здзелкі» замацоўваліся ва «ўстаўных» граматах, якія выдаваліся сялянам на рукі.

Вынікі рэформы: сяляне атрымалі 33,4% воранай зямлі, а памешчыкі – 50,3%, астатняя зямля засталася за дзяржавай.

Земская рэформа1864г-стварэнне ў паветах i губернях выбарных устаноў для кiраўнiцтва мясцовай гаспадаркай, народнай асветай,медыцын.абслугоўваннем.На Беларусi ў сувязi з паўстаннем 1863г была праведзена ў 1911 г. Гарадская рэформа 1870г-права выбiраць i быць абраным мелi толькi тыя, хто плацiў гарадскiя падаткi: буйныя плацельшчыкi,сярэднiя i друбныя плацельшчыкi(новая сiстыма гарадскога самакiравання давала ўладу буйной буржуазii). Рабочыя,служачыя,iнтэлiгенцыя – асноўная маса насельнiцтва гарадоў – не мелi магчымасцi ўдзельнчаць у гарадскiм самакiраваннi як непадатковае насельнiцтва. Гарадская дума займалася добраўпарадкаваннем тэрыторыi горада, арганiзацыяй гарадскога гандлю, транспарту, народная адукацыяй, аховай здароўя, санiтарнымi i супрацьпажарнымi мерамi.

Судовая рэформа 1864 г. У Расіі былі створаны суды двух узроўняў. Да мясцовых належалі міравыя і валасныя суды. Яны разглядалі ўсе справы, акрамя крымінальных. Крымінальнымі справамі займаліся акруговыя суды. Суддзі набылі статус незалежных і нязменных. Працэс праходзіў публічна з удзелам адвакатаў і прысяжных заседацеляў. Але ў Беларусі суддзі прызначаліся губернатарам, не было тут і выбару прысяжных.

Адукацыйная рэформа 1864г-3 тыпа школ-пачатковая,сярэдняя і вышэйшая. Да пачатковай школы адносіліся народныя вучылішча і прыходскія школы,у якіх вучыліся дзеці сялян. Да сярэдняй школы адносіліся гімназіі і прагімназіі. Устаноў вышэйшай адукацыі ў Беларусі не было.

Цензурная реформа 1865г- пашыралiся магчымасць друку,спрыяла развіццю сродкаў масавай інфармацыі.

Ваенная рэформа 1862-1872г-рэкрутчына была ліквідавана, яе змяніла ўсеагульная ваенная павіннасць(с 20 лет). Служба ў войску цягнулася 6-7 гадоў, але яе тэрмін залежыў ад адукацыі. Асобы з вышэйшай адукацыяй служылі 6 месяцаў, з сярэдняй – 1 год, з пачатковай – 4 гады.