28. Пераход личэбникау у иншыя часцины мовы.Няпэуна-колькасныя словы.

Некаторыя личэбники могуць перахадиць у другия часцины мовы.Яны страчваюць колькаснае значэнне,набываюць значэнне адпаведнай часцины мовы и выконваюць яе синтаксичную ролю у сказе.

Личэбник адин(адна,адно,адны) часта набывае значэнне займенника(адна маша выказала свае думки).

Личэбник адин(други,першы) у спалучэнни са словам раз могуць ужывацца як займенник(другая краина, другие малюнки).

Няпэуна-колькасныя словы(для абазначэння няпэунай колькасци).Многа(нямнога),мала(нямала),трохи,шмат,стольки,этульки,некальки.Гэтыя словы хоць и выражаюць колькасныя паняци але не маюць значэнне лику(многа луж).

Яны могуць спалучацца з назоуниками, якия абазначаюць рэчауныя прадметы и адцегненыя паняци(многа мёду).Словы многа(нямнога),мала(нямала),трохи, шмат, як и прыслоуи не скланяюцца, могуць ужывацца пры деясловах, паказваючы ступень и меру параунання дзеяння(свою душу цешыли нямала). Таксама маюць ступени параунання(многа-больш;мала-менш).

Словы некальки, стольки,гэтульки,кольки паказваюць на няпэуную колькасць, як и займенники(кольки гадоу таму дубу нихто не ведае).Прынята разглядаць многа(нямнога), мала(нямала), трохи,шмат) як прыслоуи, а некальки,стольки,кольки як займенники.

29.Синтаксичная сувязь личэбникау з назоуниками.Формы назоуникау пры личэбниках два, тры, чатыры.

Личэбники синтаксична звязаны з назоуниками и разам з ими ствараюць колькасна-именыя спалучэнни,якия у сказе выступаюць як адин член сказа и могуць быць дейника(маша прынесла тры сливы,сцёпа-пяць вишань).

Личэбник адин(адна,адно,адны) дапасуецца да назоуника у роде,лику и склоне(адин дуб,адна сасна,адны сани).

Пры личэбниках два(дзве), абодва(абедзьве), тры,чатыры назоуник ужывецца у форме Н.скл. множнага лику(тры клёны).Усе астатния личэбники(пяць, шэcць), за выключэннем састауных,якия заканчваюцца личэбниками адин,два, тры, чатыры патрабуюць назоуникау у форме роднага скл. множ.лику(сорак гарадоу).Таким чынам у форме Н.скл. личэбники адин-чатыры дапасуюцца да назоуникау, а личэбники пяць,шэсць и вышэй кируюць назоуниками.Дробавыя пасля сябе патрабуюць назоуника Р.скл.(тры шостыя).

30.Разрады личэбникау паводле складу.З гисторыи утварэння.

Паводле структуры личэбники падяляюцца на простыя, складаныя, састауныя.

Простыя-гэта такия личэбники, якия складаюцца з аднакаранёвай асновы(адин,два,тры,першы,соты).

Складаныя- тыя што складаюцца з шматкаранёвай асновы(дванаццаць, трыццаць).

1.Личэбники ад адинаццаци да девятнаццаци утварылися шляхам злучэння пры дапамозе прыназоуника на слоу адин,два,тры,чатыры, пяць,шэсць, сем,восем,девяць са словам десяць у форме былога меснага склану(адин+на+ десяце), форма десяци з часам змянилася на десяць, азатым у вынику фанетычных змен ператварылася у сучасную форму ццаць.

2.Личэбники дваццаць и трыццаць утварылися злучэннем слоу два и тры са словам десяць у форме Н.скл. парнага(два+десяци) и множнага(три+десяте) лику.Потым ператварылися у форму ццаць.

3.личэбники пяць десят –воснмдесят утварыоися шляхам злучэння пяць, шэсць, сем, восем са словами десяць у форме Р.скл. множнага лику.

4.Личэбник двесте утвораны злучэннем слоу два и сто у форме былога парнага лику(два+соте), а личэбники трыста,чатырыста – слоу тры и чатыры са словам сто у форме былога Н.скл. множнага лику(ста).

5.личэбники пяцьсот – девятсот утварылися у вынику злучэння слоу пяць, сем,восем,девяць са словам сто у форме Р.скл. множ. Лику(сот)..

Састауныя личэбники- спалучэнне двух ци больш простых и складаных личэбникау(дваццаць тры, сто сорак сем).