22.Няпэуныя и адмоуныя займенники, их утварэнне и скланенне.

Адмоуныя займенники утвораны ад пытальных пры дапамозе прыстауки ни:нихто,ништо, нияки, ничый, никольки.Яны абазначаюць адмауленне, паказваюць на адсутнасць асобы або прадмета, прыметы ци прыналежнасци и колькасци.Яны ужываюцца тольки у адмоуных сказах, у яких есць часцица не пры деяслове-выказнику ци слова няма(нихто мне ничого не давау).Яны скланаюцца так як и пытальныя.У займенниках нихто,ништо пры скланенни нациск прыпадае на першы галосны канчатак.(никога, ничога, каго, чаго,нияки, якога).Кали пры адмоуным займеннику ужываецца прыназоуник,ён ставицца пасля адмоуных часцицы ни,нациск можа прыпадаць на розная склады займенникау(ни на каго и ни на кога).Няпэуная займенники няпэуна паказваюць на счобы, прадметы(нехта, нешта);на прыметы, прыналежнасць прадмета(нейки,нечы);на асобу ци прадмет(некаторы);на колькасць(некальки).Яны утвараюцца ад пытальных пры дапамози часциц не, абы,якия становяцца прыстауками(нехта,абы-яки),и постфиксау небудь,сьци(сь).Яны скланняюцца так жа як и пытальныя, ад яких яны утвораны.Тольки у займеннику нечы(нечая,нечае,нечыя) выступае зменная аснова пытальнага займенника.У займенникау нешта,нехта,нейки,нечы ва усих склонах нациск на не(некага,некаму), займенник некаторы, у якога нациск на апошним складе асновы; у словах с постфиксам небудь, нациск прыпадае на першы склад постфикса; у словах з прыстаукай абы, на канчатак.Кали пры займеннику з часцицай абы ужываецца прыназоуник,ей ставицца пасля часцицы(абы пра што).

Да няпэуных адносяць складаныя займенники, якия паказваюць на няпэуныя асобы(хто-нихто,сей-той);прадметы(што-ништо);прыметы(таки-сяки).

23. Прыналежныя и указальныя займенники, их хар-ка.Скланнене прыналежных и указальных займенникау.

Прыналежны займенник суадносны з асабовыми и паказваюць на прыналежнасць прадмета пэунай асоб(мой,наш-1й;твой, ваш-2й;свой-усим тром асобам).Яны дапасуюцца да назоуника,з яким звязаны, у роде, лику и склоне; у сказе яны выступаюць азначэнем.

Прыналежныя займенники скланяюцца як прыметники:

наш

Н.скл. наш,наша(ая),нашы

Р.скл. нашага,нашай(ае), нашых

Д.скл. нашаму,нашай,нашым

В.скл. наш,наша(нашу),нашы(нашых)

Т.скл.нашым,нашай(аю),нашыми

М.скл.пры нашым,нашай,нашых.

Займенники наша, ваша ж.рода и н.рода и нашы, вашы мн.лику Н.скл. у мастацких творах сустракаюцца у формах нашае, нашая,вашая,вашае,нашыя, вашыя(нашая хата).У В. скл. Таксама побач з асноуными формами нашу, вашу,наша, ваша,нашы, вашы у мастацких творах ужываюцца менш пашыраныя формы нашую,вашую,нашае,нашыя,вашыя(нашае свята).У Т.скл. займенники побач з канчатками ёй,ай маюць канчатки ёю,аю(сваёй,сваёю).

Указальныя займенники гэты, той, таки, гэтаки дапасуюцца да назоуника, з яким связаны у роде, у склоне и лику, у сказе азначэнне.Займенники стольки, гэтальки катэгорыю склону и лику не маюць.Займенник гэты паказвае на пэуны прадмет ,яки знаходицца вельми бизка ,або навогул на вядомы прадмет.Займенник той, паказвае на прадмет, яки знаходицца крыху далей ци яки быу ужо названы.Займенники таки, гэтаки паказваюць на якасць прадмета, чкая мае удакладняльнае, выдяляльнае значэнне(такая падяка).

Скланне:той

Н.скл. той(тое),тая, тыя.

Р.скл. таго,той(ае), тых

Д.скл. таму, той,тым

В.скл.як и Н.скл.тое, тую,тыя(тых)

Т.скл.тым,той(ою), тыми)

М.скл. у тым,той,тых.

Займенники стольки,гэтульки скланяюцца як прыметники у мн.лику.