V. Суретте,бейнеле.
Аян бейнесін құрастырамыз. Дәптерімізді алып Аян бейнесін топтастырып жазамыз.
Зеректілігі зейінділігі
ұстамдылығы
Төзімділігі
Аянның
бейнесі
мінезі
сырт пішіні
VI . Шешен сөз.
Әр топтан бір-бір оқушы шығып тақырып суырады. Тақырыпқа байланысты өз ой-пікірін ортаға салады.
Аян мен әңгімені баяндап отырған бала арасындағы шын достық туралы ой өрбіт.
Аян тағдыры сені ойландыра ма?
VII. Жорға.
Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қойылады.
Білімді бағалау:
Оқушылырдың жинаған ұпайларын есептеп,жеңімпаз қатарды анықтау,белсене қатысқын оқушылырды бағалау.
Үйге тапсырма: Аян ертегісін «Баяғыда бір жетім бала болыпты» деген тақырыпта ертегіні жалғастырыңдар және оған өздеріңше ат қойыңдар.
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 7
Сабақтың тақырыбы: Оралхан Бөкей «Тортай мінер ақ боз ат»
Сабақтың мақсаты:
а) Оралхан Бөкейдің өмірінен мәлімет бере отырып, білімдерін жүйелеу,жинақтау және шығармашылық жұмыстар арқылы оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттыру;
ә) оқушыларды адамгершілікке,имандылыққа,асыл қасиеттерге тәрбиелеу;
б) мәнерлі сөйлеуге дағдыландыру, ой-өрісін,ойлау қабілетін, шығармашылық ізденісін дамыту;
Сабақтың түрі:аралас сабақ
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,талдау,іздену т.б
Сабақтың көрнекілігі:сызбалары,кестелері, портреті т.б
Пәнаралық байланыс: тарих
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау:
Үйге берілген тапсырманы сұраймын.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
1. Жусан иісі рақылы жазушы оқырманына қандай ой тастайды?
2. Аян сендерге қандай әсер қалдырды?
б) Жаңа сабақты түсіндіру:
Оралхан бөкей 1943 жылы Шығыс Қазақстанның Қатон-Қарағай ауданында қарапайым адамдардың отбасында дүниеге келеді. 1963 жылы ол Қазақ Мемлекеттік униветситетінің журналистка бөліміне түсіп,сырттай оқып, ауылдағы жұмысты атқара береді.
Оралхан Бөкейдің «Тортай мінер ақ боз ат» әңгімесінің мазмұнын қысқаша түсіндіремін.
Шығармашалақ жұмыс: Бас кейіпкерлері еңбекқор талапты да,арманшыл балаларға мінездеме беріңдер.
Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.
Тортай қандай бала?
Тортай мен Ораштың достығы туралы не айтар едіңдер?
Тортай неге арманына жете алмады?
Кітаптың адам өмірі,мінезі үшін қандай маңызы бар?
Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма: Оралхан Бөкейдің «Тортай мінер ақ боз ат» әңгімесін оқып келу.
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 7
Сабақтың тақырыбы: А.Пушкин «Ескерткіш»
Сабақтың мақсаты:
а) әлем әдебиеті туралы түсінік беру, А.Пушкиннің шығармаларын қазақ тілінде сөйлеткен ақын-жазушыларымыз туралы мағлұмат беру;
ә) адамгершілік қасиеттерге баулу,үлгі-өнеге ету;
б) шығармашылық ізденіске бағыттау,ой бөлісу, өз ойын көркемдеп еркін айтуға баулу,мәнерлеп оқуға дағдыландыру,ізденімпаздыққа төселдіру;
Сабақтың түрі: жаңа сабақ
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,талдау,іздену т.б
Сабақтың көрнекілігі: сызбалары, портреті,шығармалар жинағы т.б
Пәнаралық байланыс: тарих
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау:
Үйге берілген тапсырманы сұраймын.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
Тортай қандай бала?
Тортай мен Ораштың достығы туралы не айтар едіңдер?
Тортай неге арманына жете алмады?
б) Жаңа сабақты түсіндіру:
Орыстың ұлы ақыны А.С.Пушкин үлкен қайшылықты кезеңде өмірін өткізді. Ол орыс мәдениетінде жаңа дәуір ашты, орыстың әдеби тілін жасады,жаңа әдебиеттің төр ағасы болды.
«Ескерткіш» өлеңін мәнерлеп оқып беремін.
Кітаппен жұмыс: Өлеңді мәнерлеп оқиды
Дәптермен жұмыс: Өлең шумақтарын құрылысына қарай талдайды.
4 4 4
Ескерткіш //орнаттым мен //қолдан келмес, 1 шумақ , 4 тармақ ,
Ел ізі// оған салған //суый білмес,
Асқақтап //Александр //мұнарасынан 12 бунақ , 12 буынды
Жоғары //оқшау шығып, //тұрар дербес
Венн диаграммасы: Өлеңді Қасым Аманжоловтың «Өзім туралы» өлеңімен салыстырыңдар.
«Ескерткіш» «Өзім туралы»
Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.
Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма: А.Пушкиннің «Ескерткіш» өлеңін жаттап келу.
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 7
Сабақтың тақырыбы: Шандор Петефи «Ұлт өлеңі»
Сабақтың мақсаты:
а) әлем әдебиеті туралы түсінік беру, сабаққа деген қызығушылығын арттыру;
ә) адамгершілік қасиеттерге баулу,үлгі-өнеге ету;
б) шығармашылық ізденіске бағыттау,ой бөлісу, өз ойын көркемдеп еркін айтуға баулу,мәнерлеп оқуға дағдыландыру,ізденімпаздыққа төселу;
Сабақтың түрі: жаңа сабақ
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,талдау,іздену т.б
Сабақтың көрнекілігі: сызбалары, портреті,шығармалар жинағы т.б
Пәнаралық байланыс: тарих
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау:
Үйге берілген тапсырманы сұраймын.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
1. Орыс халқының ұлы ақыны А.Пушкин туралы не білесіңдер?
2. Ақын ескерткішін қалай қалады?
б) Жаңа сабақты түсіндіру:
26-ақ жас өмір сүрген шандор Петефи венгер халқының ұлттық поэзиясының негізін қалаған азамат, күрескер ақыны болды. Ол туған халқының бай ауыз әдебиетін үлгі тұтып,оны реалистік әдебиет деңгейіне көтереді.
«Ұлт өлеңі» -жалынды,отты жолдарға ,отаншыл, халықшыл сезімге толы қайсар жырлар. Ол –күрес жыры,азаттық жыры.
Кітаппен жұмыс: Өлеңді мәнерлеп оқиды
Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.
Ақын ұлтын неге шақырады?
Петефи мен Махамбет өлеңдерінде үндестік бар ма?
Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма: Ш.Петефидің «Ұлт өлеңін» мәнерлеп оқып келу.
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 7
Сабақтың тақырыбы: О, Генри «Соңғы жапырақ»
Сабақтың мақсаты:
а) әлем әдебиеті туралы түсінік беру,оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттыру;
ә) адамгершілік қасиеттерге баулу,үлгі-өнеге ету;
б) шығармашылық ізденіске бағыттау,ой бөлісу, өз ойын көркемдеп еркін айтуға баулу,мәнерлеп оқуға дағдыландыру,ізденімпаздыққа төселу;
Сабақтың түрі: жаңа сабақ
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,талдау,іздену т.б
Сабақтың көрнекілігі: сызбалары, портреті,шығармалар жинағы т.б
Пәнаралық байланыс: тарих
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау:
Үйге берілген тапсырманы сұраймын.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
Ақын ұлтын неге шақырады?
Петефи мен Махамбет өлеңдерінде үндестік бар ма?
б) Жаңа сабақты түсіндіру:
О,Генри –ХХ ғасыр басында өмір сүрген американдық жазушы, новеллашы Умльям Синди Портердің лақап аты. Жазушы әдеби есіммен танылды.Уильям Портер Американның Солтүстік Каролина штатында Гринсборо қаласында дәрігер отбасында дүниеге келген.
«Соңғы жапырақ» атты новелласы ең әсерлі,жүрек қозғайтын шығармаларының бірі болып саналады.
Кітаппен жұмыс: Сьюди мен Джонсидің өздеріңе ұнаған мінез-құлықтарын шығарма мазмұнына сүйене отырып әңгімелеңдер.
Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.
Жазушы Сьюди мен Джонсидің достығын қалай суреттейді?
Науқас Джонси терезеден нені көріп санап жатты?
«Соңғы жапырақ түскен күні мен өлемін» деуінен неге қауіптенеді?
Джонсидің айығуына не себеп болды?
Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма: О,Генридің «Соңғы жапырақ» әңгімесін оқып келу.
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 7
Сабақтың тақырыбы: Ғабдолла Тоқай
«Өмір жолына қадам басқандарға»
Сабақтың мақсаты:
а) көркем шығарманың мазмұнын меңгерту,шығарманы оқып-үйретудің әдіс тәсілдерін дұрыс қолданып,талдай білуге баулу;
ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;
б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;
Сабақтың түрі:дәстүрлі сабақ
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, т.б
Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, т.б
Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау:
Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
Жазушы Сьюди мен Джонсидің достығын қалай суреттейді?
Науқас Джонси терезеден нені көріп санап жатты?
«Соңғы жапырақ түскен күні мен өлемін» деуінен неге қауіптенеді?
Джонсидің айығуына не себеп болды?
б) Жаңа сабақты түсіндіру:
Татардың жаңа бағыттағы реалистік әдебиеті мен қазіргі татар әдеби тілінің негізін салушы ақын, көсемсөзші,аудармаш, азаттық жыршысы,гуманист , күрескер Ғ.Тоқай 1886 жылы Татарстанның Арск ауданының Кушлауч ауылында дүниеге келген.
Дәптермен жұмыс: Өлеңнен ақыл- кеңес беретін сөздерді теріп алып,дәптерлеріне жазады.
Шығармашылық жұмыс: «Ел алдындағы қарызым мен парызым» тақырыбының айналасында пікірталас жүргізеді.
Білімді бекіту:
Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.
Өлеңдегі түйінді ойды қалай түсіндіңдер?
Сәби шағын,мектептегі «тұтқын» күндерін неге аңсайды?
Өлең құрылысының өзіндік ерекшелігі неде?
Білімді бағалау:
Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма: Қайталау
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 7
Сабақтың тақырыбы: Тоқсандық қайталау
Сабақтың мақсаты:
а) оқушылардың әдебиет пәнінен алған білімдерін тиянақтау;
ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;
б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;
Сабақтың түрі: қайталау
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,талдау, т.б
Сабақтың көрнекілігі:, сызба-нұсқаулар т.б.
Пәнаралық байланыс: тарих
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау:
Үйге берілген тапсырманы сұраймын.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
б) Жаңа сабақты түсіндіру:
Балалар, біз әдебиеттің қандай түрлерін өттік.
Қазақ
әдебиеті
Ауыз әдебиеті
Жазба әдебиеті
Әлем әдебиеті
Ғашықтық
жыры
« Қозы Көрпеш-Баян
Сұлу», Шешендік сөздер
А.Құнанбаев
« Қансонарда бүркітші шығады аңға»
М. Жұмабаев
«
Сүйемін»
С.Торайғыров
« Шәкірт ойы»
М.Мақатаев «Мен
таулықпын» т.б
А.Пушкин «Ескерткіш»
О,Генри «Соңғы жапырақ» т.б
Шығармашылық тапсырма: Өткен тақырыптардан өздеріңе ұнаған тақырып бойынша ойтолғау жазыңдар. Неге ұнады?
Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын
Ауыз әдебиеті дегеніміз не?
Жазба әдебиетінің ауыз әдебиетінен қандай айырмашылығы ба?
Ауыз әдебиетінің қандай салаларын білесіңдер?
Әлем әдебиеті дегеніміз не?
Білімді бағалау : Оқушылардың жауаптарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма : Ақын-жазушылардың әңгімелерін,романдарын оқып келу.
Тест
1. «Қозы Көрпеш – Баян сұлу» халық ауыз әдебиетінің қай түріне жатады?
а) батырлар жыры ә) ғашықтық жыры б) аңыз әңгіме
2. «Қансонарда бүркітші шығады аңға» өлеңнің авторы кім?
а) Абай ә) Ахмет Байтұрсынұлы б) Сәбит Мұқанов
3. Абай қай жылы туған?
а) 1835-1906ж. ә) 1855-1909ж. б)1845-1904ж
4. «Әнші» әңгімесінің авторы кім?
а) Ж.Аймауытұлы ә) С. Торайғыров Б) С. Сейфуллин
5. «Қоштасу» халық поэзиясының қай түріне жатады?
а) мұң-шер ә) тұрмыс салт б) төрт түлік
6. «Өткен күндер» жинағының авторы кім?
а) Бейімбет Майлин ә) Сәкен Сейфуллин б) Ілияс Жансүгіров
7. «Қыз Жібек» операсын жазған кім?
а) Мұқан Төлебаев ә) Бейімбет Майлин б) Е.Брусиловский
8. «Бақытсыз Жамал» романының авторы кім?
а) Міржақып Дулатұлы ә) Шәкәрім б) Жүсіпбек Аймауытұлы
9. Қазақ тіл білімінің атасы кім?
а) М.Жұмабаев ә) М.Мақатаев б) А.Байтұрсынов
10. Міржақып Дулатұлының «Оян,қазақ!» атты жинағы қай жылы жарық көрді?
а) 1904 ж. ә) 1909 ж. б) 1908 ж.
11. «Көзін ауылға келгенсін екі күннен соң ашты.Жұрт асырауға асырауға көнеді десті» деген жолдар қай әңгімеден алынған?
а) «Көксерек» ә) «Есіл бойында» б) «Саятшы Ораз»
12. Ғабит Мүсіреповтың әңгімесін ата.
а) «Әнші» ә) «Ананың анасы» б) «Бандыны қуған Хамит»
13. Сәкен Сейфуллин қай жылы туған?
а) 1894-1938ж. ә) 1856-1931 ж. б) 1885-1935 ж.
14.Мағжан Жұмабаевтың «Толқын» өлеңі лириканың қай түріне жатады?
а) махаббат лирикасы ә) саяси-әлеуметтік лирика б) табиғат лирикасы
15. Өлең тармақтарында белгілі бір сөз немесе сөз тіркесі жол аяғында қайталануды не деп айтамыз?
а) анафора ә) жай қайталау б) эпифора
16. Әдеби шығарма сюжетіндегі өз мәні бар жеке оқиға немесе шығарманың бас-аяғы тиянақты бөлшегі қалай аталады?
а) сюжет ә) эпизод б) әңгіме
17. Шешендік сөздерді айтушылар кімдер?
а) әншілер ә) билер б) жазушылар
18. Шығарма кейіпкерлерінің өзара кезектесе сөйлесуін ата.
а) монолог ә) диалог б) автор сөзі
19. «Көкшетау» поэмасының авторы кім?
а) С.Сейфуллин ә) І. Жансүгіров б) Б.Майлин
Тестік бақылау
Естіген нәрсені ұмытпауға төрт түрлі себеп бар ...
Абайдың нешінші сөзі?
а) 19
ә) 17
б) 31
Шоқан Уәлихановтың шын аты
а) Ибраһим
ә)Мұхтар
б)Мұхаммедқанафия
Адам ата-анадан туғанда есті болмайды ...
Абайдың нешінші сөзі?
а) 31
ә) 19
б) 17
Түркі тілдес халықтардың «Алтын ғасыр» деп атаған ғасыры
а) ХІІІ ғ.
ә) ХІІ ғ.
б) ХІғ.
«Невада-Семей» ядролық сынаққа қарсы қозғалысты бастаған кім?
а) М.Шаханов
ә) О.Сүлейменов
б) А.Әшімов
Кіші жүздің атақты биі
а) Мөңке би
ә) Төле би
б) Әйтеке би
«Ақан сері романын кім жазды?
а) І.Жансүгіров
ә) С.Жүнісов
б) Ғ.Мүсірепов
Қаз дауысты Қазыбек кім?
а) жазушы ә)ғалым б)шешен
«Боранды түнде» әңгімесін кім жазды?
а) Қ.Аманжолов ә)М.Әуезов б)Ғ.Мүсірепов
«Бөбек бөлеу» өлеңі қай ақындыкі?
а) Жамбыл ә)І.Жансүгіров б)С.Сейфуллин
Сәби дүниеге келгенде болатын той
а) тілашар ә)тұсау кесер б)шілдехана
Оралхан Бөкей қай жерде дүниеге келді?
а) Оңтүстік Қазақстан облысы.
ә) Шығыс Қазақстан облысы.
б) Батыс қазақстан облысы.
Саятшы Ораздың бейнесі кімнің шығармасында бейнеленген?
а) Аягөздің сол жақ жағасында
ә) Аягөздің оң жақ жағасында
б) Ертістің сол жақ жағасында
Көркем әдебиет стилін кімдер қолданады?
а) жазушылар
ә) ғалымдар
б) әншілер
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 7
Сабақтың тақырыбы: Әбділда Тәжібаев. «Сырдария» өлеңі
Сабақтың мақсаты: білімділік - Әбділдә Тәжібаев туралы қысқаша мәлімет беру,өлеңнің мазмұны мен идеясын ашу арқылы табиғаттағы,адам өміріндегі атқарар жүгін таныту,өлеңді түсініп мәнерлеп оқуға,туған жерін сүюге баулу;
дамытушылық - оқушының ауызша және жазбаша тіл мәдениетін қалыптастыру,жеке тұлғаны дамыту,ақын тіліне деген көзқарасын білу,өлеңді құрылысына талдай білуге машықтандыру,шығармашылық қабілетін дамыту;
тәрбиелік – адам өміріне жарап жатқан өзеннің пайдасын білуге,оны қорғауға баулу,қоршаған ортаны тануға,ойын еркін жеткізе алатын қолайлы орта туғызу.
Сабақтың түрі: аралас.
Сабақтың әдіс-тәсілі :сұрақ-жауап,түсіндіру,салыстыра баяндау,ой қозғау,талдау, деңгейлік тапсырмалар.
Сабақтың пәнаралық байланысы: қазақ тілі,тарих,география,музыка.
Сабақтың көрнекілігі: ақын суреті,шығармаларынан көрме,Қазақстан картасы,талдау-салыстыру сызбасы,электронды оқулық т.б.
Сабақтың барысы.
І.Ұйымдастыру: а) сәлемдесу,түгендеу; ә) сабаққа даярлығын қадағалау.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау,бекіту.
Қане,балалар өткен сабағымызда қай ақынның өмірі және шығармашылығымен таныстық? (Поэмадан үзіндіні жатқа айтады)
Балалар,поэма неге «Ақын өлімі туралы аңыз» деп аталады? Поэмадағы ақын кім? Поэманың тақырыбы не жайында? Поэма оқиғасы қай кезеңді суреттейді? Кімнің ерлігі суреттелген? Ол қай жылы туылған? Ал Қасым қандай ақын? Ол өзіне қандай баға берді?
Қорытындылау мақсатында Қ.Бұғыбаеваның «Қасыммен сырласу» атты өлеңін оқып қорытамын.Сонымен, балалар, Т.Ахтанов айтқандай «Ақынның адал,шыншыл мінезі өзімен бірге өлген жоқ,тамаша өлеңдерінде жүр» екен.Осы пікірдің бәрі ақынның «Өзім туралы» өлеңімен мағыналас,астарлас екендігіне көз жеткіздік.
ІІІ. Жаңа сабақ.
Қасиетті қазақтың кең даласы талай ғұламаларды,жезтаңдай әншілерді,құдіретті күйшілерді,данышпан,ақылгөй билерді,ақиық ақындарды,Отанын сүйген батырларды дүниеге әкелді.Солардың бірі бүгінгі тақырыбымызға өзек болған Әбділдә Тәжібаев ағамыздың өміріне, «Сырдария» атты өлеңіне тоқталамыз.
1.Сабақтың мақсатын айту. Сабақтың жоспары интерактивті тақтадан көрсетіледі.
1) Өлеңді үнтаспадан тыңдау 2) Сөздікті жұмыс 3) Салыстыру,талдау
4) топпен жұмыс 5) Шығармашылық жұмыс.
2.Электронды оқулықпен жұмыс.
Әбділдә Тәжібаев туралы мәлімет, «Сырдария» өлеңі мәнерлеп оқылады.
Балалар,өлең ұнады ма,не жайында екен? Картадан «Сырдария өзенін көрсетіп,өзен туралы қысқаша мәлімет беремін.
3.Кітаппен жұмыс (сөздікпен жұмыс).
Экранға сөздік жазылған (дәптеріне жазып алады).
1.Гейне – неміс ақыны 2. Рейн – Германиядағы өзен 3. Тарас – украин
4.Днепр – Украинадағы өзен 5. Пушкин – орыс ақыны 6. Еділ (Влога) - өзен
- Қане, балалар, өлеңді мәнерлеп өзіміз оқып жіберелік.
1) Өлең тақырыбы не жайында? 2) Ақын еліне,жеріне деген сүйіспеншілігін қалай білдірді? 3) Оны қай жолдардан байқауға болады? 4) «Ел анасы – менің анам» деген жолдардың мағынасын қалай түсінесіңдер? 5) Анаға ұқсас ұғымды қалай,не арқылы білдіреді? 6) Лирика деген не? 7) Бұл өлең лириканың қай түріне жатады? 8. Параллелизм деген не?
(Алгебрамен байланыстыру)
4.Салыстыру,талдау.
Тірек сөздер арқылы
С а л ы с т ы р у
Ә
бділдә
Тәжібаевтың Қалмақан Әбдіқадыровтың
«Сырдария» өлеңі» «Сырдария» өлеңі
қарт ана 1) мен анаң
Сыр сұлуы 2) суым сүтің
туған елі 3) анам десең
ел анасы 4) балық,арық қазып
сүті кетпеген 5) егіске пайдалан
Ыбырай Алтынсариннің «Өзен» өлеңі
1) сарқыраған өзен 2) айнадай су 3) өзен рахаты 4) мөлдір су 5) ну орман,тоғайы
Осы үш ақынның өлеңдерін оқи отырып бір-бірімен айырмашылық пен ұқсастығына талдау,салыстыру жасаймыз.Қай өлеңде ақын өлеңге,өлең ақынға тіл қатты? (Айырмашылығы мен ұқсастығын табады.Ақынның поэтикалық тіліне талдау жасау, теңеу метафораларды табады).
5.Шығармашылық жұмыс.
1-топ. «Сырдария» өлеңін әрі «Өзен» өлеңін құрылысына талдайды. (Өлеңнің бір-бір шумағындағы тармақ,бунақ,ұйқасын,айырмашылығын табады).
2-топ. «Сырдария» өлеңіндегі (2,3,5) шумақтарынан инверцияны тауып,қара сөзге айналдырып жазады.
3-топ. Туған жеріміздегі «Машат», «Ақсу» өзені жайлы бір шумақ өлең жазады. «Су – тіршілік көзі» тақырыбына эссе жазуға да болады.
IV.Сабақты бекіту. Сонымен, балалар,ақын осы «Сырдария» өлеңінде не айтқысы келді?
1.Параллелизм дегеніміз не?
2. Өлеңді оқи отырып,өзен,көлдердің адам өміріндегі пайдасы туралы не айтар едіңдер?
3. Нұрсұлтан Назарбаевтың «Қазақстан – жасыл желекті,мөлдір сулы өлкеге айналуы тиіс» деп Қазақстан-2030 бағдарламасында айтылғандай өз жерімізді көркейтуге қандай үлес қосар едіңдер?