45. Роля бсср на Мiжнароднай арэне.

Павышэнне ролю БССР на Мiжнароднай арэне у пасляваенныя гады выявiлася перш зо усе V яе акгыунам удзеле у пасляваеннам уладкаваннi свету, стварэннi i дзейнасцi новай мчжнароднай аргашзацыi у ААН ; яе галоуных органау Бшеларусь прызнавалась раунапрауным членам ААН за ВЯЛiК.i уклад у разгром фашiзму i пансеннiя ей у ходзе вайны каласальныя пюдсмя i матэрыальныя страты 27 красавца 1945 г Мiжнародная канферэнцыя у Сан-Францыску заснавала ААН. Дэлегацыя БССР 3'яулялась часткай дэлегацыi СССР. сумесна з якой яна галасавала па усiХ пытаннях, што абмяркоувалюя у ААН. Таму i удзел дэлегацыi БССР у працы ААН з самага пачатку прыняу фармальны характар. Хаця яна i пыталася праводзщь i самастойную палiтыку. Па яе прапанове у 1946 г. Генеральная Асамблея ААН прыняла рэзалюцыю "Аб выдачы i пакараннi ваенных злачынцау". У лютым 1947 г. былi падтсаны мiрныя дагаворы з былымi саюзнiкамi птлераускай Германii - Балгарыяй. iталiяй. Румынiяй. Венгрыяй. Фшляндыяй. Галоуным вынiкам змеi. якiй адбылюя у знешнепашычнам жыцщ БССР у першае паеляваеннае дзесящгоузе, з'явiуся выхад ураз членства у ААН у работу яе спецыялiзаваных органау, такiх. як ЮНЕСКА (Арганiзацыя а6'яднанiх нацыi па пытаннях адукацьп, навукi i культуры), МАИ (Мiжнародная аргашзацыя працы), МСЭ (Мiжнародны саюз электрасувязi).

Але у цэлым мiжнародная дзейнасць рэспубЛiКi насiла у гэтыя гады абмежаваны характар У 50-60-я гг. дэлегацыя БССР у ААН адстойвала

ЛiНiЮ на умацаванне Мiжнароднага Мiру i бяспею Пры актыуным удзеле дэлегацыi БССР ААН у 1960 г. прыняла Дэкларацыю аб наданнi

незалежнасцi каланiяпьным кратам i народам. БССР рашуча асудзiла агрэсiЮ iзраiля супраць Еппта, Сiрыi i iарданп у 1967 г., выступала з

падтрымкай крат Паудневай Афрыкi у IX барацьбе супраць апартэiду i расiзму У 1963 г беларуская дэлегацыя падшеала Дагавор аб

забароне выпрабаванняу ядзернаi збр0i у iрох сферах ( у отмасферы. у кiсмасо i над вадiн). к канцу /0-х i ягi падшсаш каля 120 дзяржау

Не без удзела Ьеларусi з'явiуся праэкт Дагавора аЬ нераспаусюджванш ядзернаi зйрш, якi Ьыу падпюаны у 19/0 i бiльшасцю дзяржау У

70-80-я гг ЬССР падшеала цэлы шэраг Мiжнародных актау па пашiчных i прававых пьпаннях Выбiралася БССР i непастаянным членам

Савета Бяспекi Усе гэта павышала Мiжнародны аутарьпэi рэспубЛiКi Набьiн iоуны размах развшце эканамiчных. кулыурных. Навуковых сувязей iiравод3iлюя выставы. ярмаркi вырабау Беларусь у Канадзе, Японi. Стау развiвацца Мiжнародны турызм.

46. Политика белорусизации, осн направления и итоги.

У міжваенны перыяд (20–30-я гады) грамадска-палітычнае жыццё на Беларусі, як і ў Савецкай краіне ў цэлым, было поўным супярэчнасцей, цесна звязаным з сацыяльна-эканамічнымі працэсамі, што адбываліся ў гэтыя гады.У беларускім грамадстве ў першай палове 20-х гадоў магчыма вызначыць існаванне і барацьбу двух тэндэнцый. Адна з іх была накіравана на пэўную дэмакратызацыю ў палітычных адносінах, другая – на працяг палітыкі ваеннага камунізму.З’явілася беларуская партыя сацыялістаў-рэвалюцыянераў (эсэраў або БПС-Р). Адрозненне пазіцыі беларускіх эсэраў ад пазіцыі КП(б)Б заключалася ў пытаннях, звязаных з характарам улады і суверэнітэтам.З гэтага моманту пачалося адкрытае процістаянне дзвюх палітычных партый, якое скончылася не на карысць БПС-Р. У 1921 г. карныя органы арыштавалі 860 актыўных яе членаў.У канцы 1922 г. паскорыўся працэс аб’яднання савецкіх рэспублік, у якім актыўны ўдзел брала БССР. На І Усесаюзным з’ездзе Саветаў 30 снежня 1922 г. 25 прадстаўнікоў БССР разам з дэлегацыямі РСФСР, УССР і ЗСФСР падпісалі дэкларацыю і дагавор аб стварэнні СССР.Стварэнне СССР дало магчымасць аб’яднаць намаганні гістарычна звязаных паміж сабой народаў, спрыяць іх хуткаму эканамічнаму, сацыяльнаму і культурнаму развіццю.З другой паловы 20-х гадоў узмацнілася дырэктыўная сістэма кіравання не толькі эканомікай, але і іншымі сферамі грамадскага жыцця, узрасла роля партыйна-дзяржаўнага апарату.У пачатку 30-х гадоў у беларускім савецкім грамадстве былі ўсе рысы таталітарнага палітычнага рэжыму.Пераход да таталітарызму праяўляўся ў далейшым паніжэнні ролі і ўдзелу ў справах грамадства дэмакратычных, прадстаўнічых органаў, поўным іх падпарадкаванні партыйнаму апарату.Так у 30-я гады канчаткова сфарміраваліся палітычныя інстытуты беларускага грамадства, яго таталітарны палітычны рэжым.Пачатак палітыкі беларусізацыі варта аднесці да чэрвеня 1924 г.З сярэдзіны 1923 г. і да сярэдзіны 1924 г. працэс беларусізацыі прайшоў першую фазу, на працягу якой вялася ў асноўным яе палітычная і ідэалагічная падрыхтоўка.Адміністрацыйна-тэрытарыяльная рэформа праведзена ў 1926–1929 гг.Адным з напрамкаў нацыянальнай палітыкі з’яўлялася беларусізацыя дзяржаўных устаноў, грамадскіх арганізацый, якая мела на мэце вывучэнне супрацоўнікамі беларускай мовы і перавод на яе справаводства.У ходзе беларусізацыі вырашалася задача больш актыўнага вылучэння на кіруючыя пасады прадстаўнікоў карэннага (не толькі беларускага) насельніцтва.Палітыка беларусізацыі закранула і войска. У 1923–1925 гг. праводзілася ваенная рэформа. Важным напрамкам беларусізацыі з’яўлялася нацыянальна-культурнае будаўніцтва.Шмат што было зроблена ў напрамку беларусізацыі ў выдавецкай справе.Значных поспехаў у гады правядзення палітыкі беларусізацыі дасягнулі беларуская літаратура, нацыянальны беларускі тэатр, музыка, жывапіс.Разглядаючы палітыку беларусізацыі ў 20-я гады, важна адзначыць, што яе ход меў пэўныя супярэчнасці і цяжкасці.Але, нягледзячы на супярэчнасці, цяжкасці і недахопы, палітыка беларусізацыі з’явілася практычнай спробай ва ўмовах савецкай улады ажыццявіць беларускае нацыянальнае адраджэнне.

Паспяхова праходзiла беларусiзацыя навучальных устаноу. Да 1928г. 80% школ было пераведзена на беларускую мову навучання. Беларускую мову неслi у масы беларускiя пiсьменнiкi У.Дубоука, М.Чарот, К.Чорны i iнш. Мастацкiя творы 20-х гадоу сведчаць аб зменах,якiя адбывалiся у грамадстве. Паэма Я.Коласа "Новая зямля" дала цэласнае уяуленне аб спадзяваннях беларус- кага сялянства, яго духоуным патэнцыялеРазвi- ваецца краязнауства. На сярэдзiну 20-х гадоу у БССР дзейнiчала 240 краязнау- чых арганiзацый У ходзе беларусiзацыi развiвалася новая галiна у навуцы - беларусазнауства. У 20-ыя гады партыйныя органы спрабуюць iграць вядучую ролю у правя-дзеннi беларусiзацыi,пачынаюць цягнуць навуку пад свой кантроль, руйнаваць яе нацыянальныя формы. Гэта асаблiва праявiлася у адносiнах да iнбелкульта, якi страцiу сваё першапачатковае прызначэнне.

Але нягледзячы на цяжкасцi, плённа працавалi на нiве беларускага адраджэн-ня паэт, празаiк Цiшка Гартны; пiсьменнiк М.Гарэцкi; гiсторыкi В.Ластоускi,У.Iгнатоускi, У.Пiчэта; жывапiсец i графiк М.Фiлiповiч; стваральнiк першага беларускага кiнафiльма "Лясная быль" Ю.Тарыч; аутар першай п'есы на беларус- ай мове "Машэка" Е.Мiровiч; кампазiтар, аутар Дзяржаунага гiмна БССР Н.Сака-лоускi i iнш. Да 1928г. беларусiзацыя дасягнула значных поспехау. Яна аблегчыла барацьбу з непiсьменнасцю, садзейнiчала ажыццяуленню асветнiцкай работы, стварыла пе-радумовы для разгортвання нацыянальна-культурнага будаунiцтва у БССР.