5.2.3. Фракциялы емес қиыршықтастың (малтатастың)

түйір құрамын анықтау

Аспаптар: сауда таразы, кептіргіш шкаф, тесіктер диаметрі 5, 10, 20, 40 мм стандартты електердіңжиынтығы.

Сынақ жургізу үшін 5.6-кестеде көрсетілген өлшемде сыналатын қыиршықтастың (малтатастың) сынамасы алынады.

5.6 -кесте

сыналатын қыиршықтастың (малтатастың) сынама өлшемі

Қиыршықтас тың ең үлкен ірілігі, мм	Сынама массасы, г кем емес
10 дейін	5,0
20 дейін	10,0
40 дейін	20,0
40 артық	30,0

Қиыршықтастың (малтатастың) түйір құрамы електердің стандартты жиынтығында сынаманы себу арқылы анықталады.

Аспаптар : үстеге қоятын циферблатты таразы, кептіргіш шкаф, өлшемі 5, 10, 20, 40 мм електердің стандатртты жиынтығы.

Сынама ең кіші өлшем тесіктері бар електен астынан бастап жүцелі колонкаға құрастырылған жоғарыда көрсетілген өлшемдеруегі тесіктері бар електер арқылы қол не механикалық тәсілімен еленеді, сонымен әр електегі қиыршықтас (малтатас) қабатының қолыңдағы қиыршықтас (малтатас) түйірлерінің ең үлкен өлшемінен аспау керек.

Електен өткізу ұзақтығы сонуай болу керек, тек әрелекті бақылау қарқынды қолмен сілкігенде одан 1 мин ішінде еленетін сынаманың жалпы массасының 0,1 % артық емес өту керек.

Електен өткізунәтижелері бойынша әр електегі жеке қалдық а _i , %, мына формула бойынша анықталады.

а _I = ( m_i / m) 100 ,

мұндағы m_i — осы електегі қалдық массасы, г;

m — сынама массасы, г.

Осы електе және үлкен өлшемді тесіктері бар барлық електердің жеке қалдықтарының сомасына тең сынама массасының пайызымен әр електегі толық қалдықтар анықкалады.

Қиыршықтастың (малтатастың) түйір құрамын анықтау нәтижесі 5.7-кестеге сәйкес жасалады сәйкес орындалады немесе 5.3-суретке сәйкес елеу қисығы түрінде графика арқылы көрсетіледі.

5.7- кесте

Қиыршықтастың (малтатастың) түйір құрамын анықтау нәтижесі

Қалдық аты	Массасы бойынша електердегі қалдықтар, %				Массасы бойынша № 5 торы бар електен өту, %
	40	20	10	5
Жеке	а40	а20	а10	а 5	< а 5
Толық	А40	А20	А10	А5	

5.3-сурет. Елеу қисығы

Өзін-өзі әзірлеуге арналған сұрақтар

1. Қиыршықтас пен малтатас өзімен не көрсетеді?

2. Қиыршықтас пен малтатастың үйілген тығыздығын анықтаудың жүйелігін беріңізші?

3. Қандай қосылыстардың мөлшері ірі толтырғыштарға зиянды?

4. Қиыршықтас пен малтатастың түйір құрамын анықтаудың жүйелігін айтып берінізші.

5. Түйір құрамы бойынша толтырғыш ірілігінің сапасы қалай бағаланады?

6. Ірі толтырғыштағы қатпарлы және инелі түйірлердің мөлшері қалай анықталады?

6. Бетондар

Бетон деп байланыстырЉыш заттан, судун ж‰не табиЉи жасанды тектi минералды толтырылЉыштардан тЋратын орынды iрiктеп алынЉан, Ћ‹ыпты аралыстырЉан ж‰не тыЉыздалЉан ‹оспаныЊ ‹ату нiтижiсiнде алынЉан жасанды тас материалдарын атайды. Осы материалынЊ ‹оспасын ‹ат‹ан дейiн бетон‹оспасы деп аталады. Бетон ‹Ћрамына ж‰не де бетон ‹асiеттерiн жа‹сарту Џшiн кейбiр ‹осымшалар кiруi мЋмкiн.

Бетондар МСТ 25192-82 с‰йкес келесi белгiлер бойынша топтастыралады: негiзгi мiндетiмен, байланыстырЉыш тЏрiмен,толтыЉыштар тЏрiмен, ‹Ћрылымымен, ‹ату шарттарымен.

Негiзгi ат‹аратын мiндетiне байланысты бетондар мына тЏрлерге бЌлiнедi: ‹Ћралымды‹, арнайы (ысты‹‹а тЌзiмдi,химиялы‹ тЌзiмдi, с‰ндiк, радиациядан ‹орЉайды, жылылы‹ты Ќткiзбейтiн ж‰не т.б.).

БайланыстырЉыштар тЏрi бойынша бетондар цемент байланыстырЉыштары, iзбес байланыстырЉыштары, шлак байланыстырЉыштары, гипс байланыстырЉыштары, арнайы байланыстырЉыштарынегiзiнде болуы мЏмкiн.

ТолтырылЉыштар тЏрi бойынша бетондар тыЉыз толтырылЉыштарда, кеуектi толтырылЉыштарда, арнайы толтырылЉыштарда болуы мЏмкiн.

ѓЋрылымы бойынша бетондар тыЉыз ‹Ћрылымды, кеуектелген ‹Ћрылымды, Ћяшы‹ ‹Ћрылымды, iрi кеуектi ‹Ћрылымды.

ѓату шарттары бойынша бетондар табиЉи жаЉдайларда, атмосфера ‹ысымындаЉы жылу-дым‹ыл Ќндеу жаЉдайларда, атмосфера ‹ысымынан жоЉары жылу-дым‹ыл Ќндеу жаЉдайларда (автоклав ‹атуында).

Зертханалы‹ жЋмысында бетонныЊ барлы‹ тЏрлерiнен бетонныЊ касиетiне, оныЊ Ћза‹ уа‹ыттылыЉына ж‰не ‹Ћнына елеулi ‰сер тiгiзетiн оныЊ кЌлемiнде 80 % дейiн орын алатын толтырЉыш бар ауыр бетон ‹аралады. ТолтырЉыштардыЊ еЊ жа‹сы мЌлшерi бетонныЊ еЊ ‹ымбат ж‰не тапшы компонентi цемент шыЉынын ‹ыс‹артуЉа мЏмкiндiк бередi.

Берiк ‹иыршы‹тастан тЋралы ‹атты ‹ан‹а бетон дайындаудыЊ еЊ ма‹сатыныЊ бiрi – МСТ талаптарына с‰йкес-бетонныЊ бер‰ктiгiЊж‰не дефомацилы‹ модулiн ЋлЉайтады.