Әдебиеттер:

Негізгі:

Вуколов В.Н. История и теория международного туризма.-Алматы, 2002.­221 с.

Ердавлетов С.Р. История туризма. Развитие и научное изучения. - Алматы, 2003. - 215 с.

Вавилова Е.В. Основы международного туризма: Учебное пособие. – М.Гардерики, 2005-160 с.

Воронкова Л.П. История туризма и госеприимства: Учебное пособие. – М.: ФАИР – ПРЕСС, 2004-304 с.

Накатков Ю.С. История туризма Казахстана. - Алматы, 2001. - 196 с.

Шаповал Г.Ф. История туризма. - Минск, 1999. - 303 с.

В.А. Квартальнов, «Теория и практика туризма», М., «Финансы и статистика», 2003

Гуляев В.Г. «Организация туристской деятельности», М.: Нолидж, 2006

Қосымша:

«Казахстан - 2030» Н.А.Назарбаев послание президента страны народу Казахстана Алматы

С.Р. Ердавлетов, «Основы географии туризма», Алма-Ата, 1992 г.

Квартальнов В.А. Ввдение в специальность, Москва 2002 – 119 с.

Квартальнов В.А. Туризм, Москва 2002 – 277 с.

Программа развития туризма в РК на 2003-2005 гг.

Интернет көздері

2007-2011 Жж. Арналған туризмді дамыту бағдарламасы.

http://dreamvouage.ru,

http://www.skitalets.ru

http://www.sportall.ru/catalog

www.gorsuv.ru.

http://reklama.rezultat.com

10-Дәріс тақырыбы: ТМД елдерінде туризм даму перспективалары

Дәріс мақсаты: ТМД елдеріндегі туризмнің даму перспективалары

қазіргі кездегі жағдайы.

Тақырып бойынша негізгі түсініктер: ТМД елдеріндегі туризмнің даму перспективалары қазіргі кездегі жағдайын ашу. Біздің уақытымызға дейінгі туризмнің даму тарихын ашу.

Дәріс жоспары

1.ТМД елдерінде туризм даму перспективалары

2.Қазақстан туризмімен басқа елдермен туристік келісім шарттар жасауы.

Дәріс тезистері

1. Қазіргі кезде ТМД елдерімен көптеген келісім шарттар іске асырыл уда. Еуропа туристері бір тур барысында Ресей, Қазақстан және Орталық Азияны бірден өткілері келеді. Сондықтан қазіргі кезде ТМД елдерінің біріккен туристік атластарын жасау ойлары туындап отыр. Бұл карталарда бәріне таныс емес ақпараттар беріледі. Мысалы, туристік жүйенің бұл жерлерде ұйымдастырылуы, функциялары, табиғи және антропогендік жағдайлары, туристік ресурстар, туризмнің мақсаттары мен даму перспективалары және де рекреакциялық жағдайлары жазылады.Бұл карталарда туристік саяхаттар барынша суреттелуі тиіс.Бұндай жерлерде «Семиречье жерінің туристік рекреациялық ресурстарының картасы» қазіргі кезде өңделген болатын. Ал енді тағы бұдан масштабты 2 картаның өндірілуі қарастырылып жатыр. ТМД және Қазақстан жерінде туризмнің ақырын дамуына, туристік кадрлардың дайындығы себеп болып отыр. Бұл үшін бірнеше жақсы оқытушы құрамы бар. Жоғарғы оқу орындарын іске қосу керек және де мемлекет бұл жұмыстарды реттеп,қолдау көрсетілуі керек. Бұрын отандық туристік фирмалар саяхатшыларды шетелге жіберуімен айналысса, қазіргі кездің жағдайына байланысты олар керісінше, шет елдік туристерді өз елімізге тартумен айналысуда. Бұған себеп болған - бәсекелестік. Бұның өзі отанымызда жақсы маманданған кадрларды қажет етеді. Егер де туристік инфрақұрылым экономикамен бірге тез қарқынмен дамыса, кадрларды дайындау ұжымдары бұдан да көп қажет болады. Туристік инфрақұрылымды дұрыс дамыту үшін, қандай елдермен туристік келісім шартқа отырғаны маңызды. XX ғ. соны мен XXI ғ-ң басында Еуропа саяхатшыларға планетаның ең тартымды жері болып, қала береді. Сондықтан көбінесе келісім шарттарды Еуропа елдерінің туристік фирмалармен жасауға тырысу керек.1996 ж дүниежүзі бойынша 593 млн. турист тіркелген және осы санның жартысынан көбі 273 Еуропа елдеріне барған болатын. Бірақ та, туристік активті ең тез өсуі Еуропа да емес, Америка да емес, сонымен қатар Таяу Шығыста көрсетілген болатын.Ал Африка керісінше, қазіргі кезде үлкен қиындықтармен туристік салаға кіруде. Осыған ең бастысы себеп – саяси тұрақсыздық,барлық саяхатшыларды қорқытады.Қазақстан турфирма ларының қызметкерлеріне көп нұсқаулы туристік өнімдер жетіспейді.Олар бәсекеге қабілетті болу керек.Туристік халықаралық нарықта өз орнын тауып, тіркелу үшін қазіргі кезде турфирмалар көбінесе экзотикалық ұсыныстар ұсынуда. Қазақстанға туризмнен үлкен кіріс кіргізу үшінде басқа елдермен туристік келісім шарттар жасау керек. Қазақстандағы туристік ұйымдар статистикалық деректері бойынша.2000ж Қазақстан Республикасында 490туристік кәсіпорын жұмыс атқарады.Олардың 9-ыменшіктің мемлекеттік формасында,381-і жеке-меншік және 6-сы шетел туристік агенттіктер болып табылады.Бұл уақытта Қазақстан Республикасының кәсіпорынмен 80-мемлекеттік туристік фирмалар мен келісім шарты құрды,25 алматылық және5 облыстық турфирмалар,7 мемле кетке чартерлік авиарейсті жүзеге асырды.Соңғы 5 жылдың ішінде ең дамыған туристік фирмалардың жүйесі Қарағанды,Алматы, Павлодар, Оңтүстік Қазақстан ның облыстарында,сонымен қатар Алматыда және Астанада болған.Бұл облыстардың және қалалардың туристік ұйымдармен 88% туристер мен экскурсанттарға қызмет көрсетеді. 1998ж 1916,6 млн.теңгеге өнім шығарыл ды,жұмыс және қызмет атқарылды.Мемлекеттік туристік кәсіпорындарымен-22,4млнтг,жекеменшік-1883,9млн.тг, фирмалар мен-10,3млн.тг.Туристік саладан Қазақстан Республикасының бюджетіне жалпы салық кірісі 2008ж 10% құрады Қазақстан Республикасындағы кәсіпорынның көбі кіші және орташаға жатады Бірақ 1998ж олардың шаруашылық саласының көрсеткіштері кері көрсеткіш береді,кіші кәсіпорын–14,5млн.тг-де шығын көрсетті,ал орташа кәсіпорын–3,9млнтг.Жеке меншік секторындағы үлкен кәсіпорын 2008ж 1841мың тг табыс ты көрсетті.1998ж.қаңтар-желтоқсан айларында туристік ұйым дармен 246 мың турист және экскурсанттарға қызмет көрсетті.2008ж Қазақстан Республикасының туристік фирмалардың қызметімен 45 мың шетел азаматтары қолданды, бұл көрсеткіш 2007ж қарағанда 10 мыңға жоғары болатын.2008ж шетелге, сонымен қатар достық елдеріне туристік жолдамаларды 24 мың Қазақстан Республикасының азаматтары алды.Қазақстан Республикасының туристерінің ТМД елдеріне щығуы қысқарылды,Литва және Қырғызстаннан басқа Қазақстан Республикасына келушілер санының көшбасшысы болып ,әліде,Ресей және Қырғызстан елдері.Қазақстан Республикасының туристерінің саны 2008ж.170мың адамды құрды.(2007ж-ға қарағанда кем болып тұр) Қазақстан Республикасына келушілердің 83-і Қытай, Германия, БАЭ және Түркия азаматтары құрайды.2008 жылдарынан кейін,Қазақстан Республикасының азаматтары Австрия, Тайланд,Қытай,Белгия, Финляндия Венгрия ,Малайзия Нидерланд, Швейцария ,Чехия елдеріне туристік шығулары өсті.

Дәрісті меңгеру үшін Еуропа туристері бір тур барысында Ресей, Қазақстан және Орталық Азияны бірден өткілері келеді. Сондықтан қазіргі кезде ТМД елдерінің біріккен туристік атластарын жасау ойлары туындап отырып мәліметтер жинастыруға болды. Ұлы Жібек жолының ҚР-ң туристік инфрақұрылымын дамыту түрлеріне әкелді. Қазақстан Республикасының азаматтары Австрия, Тайланд,Қытай,Белгия, Финляндия Венгрия ,Малайзия Нидерланд,Швейцария,Чехия елдеріне туристік шығулары өсті.Жұмыс барысында негізгі ұғымдарға көп көңіл бөліп, оларды терең түсінуге ерекше көңіл бөліңіз.

Қазақстан тәуелсіздік алғалы ҚР заңдарын жетекшілікке алып, туристік қызметтің басқарылуына және халықтың тарихи, мәдени мұрасының қайта оралуына негіз каланды. Сонымен қатар қабылданған заңдар, бұйрықтар мен ережелер халыққа шынымен де қызмет етуі тиіс. "ҚР туризм туралы" заңының көптеген пунктері түбірімен дұрыстауды талап етеді, өйткені, ол туристік қызметті барлық жағынан қамтымайды. Тек қана қаржылық жағдайларды, лицензияланған қарым-қатынасты, туристердің міндеттері мен негізгі құқықтарын ғана ашып бере алады. Біздің көзқарасымыз бойынша, мықты туризм индустриясын құру үшін туристік қызметтің заң шығару — нормативті базасын қатайтуымыз керек.

Қазақстанның туристік нарығы әлемдік және халықаралық стандарттар бойынша бәсекеге қабілетті емес. Жергілікті рекреациялық және сауықтыру мекемелерінің, турагенттіктерінің ұсынатын туренімі шетелдің орташа қамтамасыз етілген саяхатшысының сұранысын қанағаттандыра алмайды. Бұл жерде мемлекет тарапынан туризм индустриясының дамуы туралы үлкен бағдарламаны енгізіп, осы бағдарламада қойылған мақсаттарға жету және тапсырмалардың орындалуы қатаң қадағалануы қажет.

Сонымен, Қазақстанда туризмнің дамуы бәсеңдеу қарқынмен жүріп жатқанын айтуға болады. Алматы қаласының АҚШ-тың Аризона штатындағы бауырлас Тусон қаласы, тек туризм арқасында өз бюджетін жыл сайын 3 млрд. 800 млн. АҚШ долларына байытып отырады.. Бұл сома Қазақстанға түсетін шетел инвестицияларының көлеміне тең.

2008 жылы туристерге көрсетілген қызметтің жалпы көлемі -16599,9 млн. теңгені құрады. Соның ішінде туристік ұйымдардың көрсеткен қызметінің соммасы 1093,7 млн. теңге, қонак үйлер мен басқа да орналастыру орындарының қызметі 2675,7 млн. теңге, санаторий- курорттық мекемелер қызметі 4729,6 млн. тенхе, театрлар қызметі 2863,7 млн. теңге, мұражайлар қызметі 2435,8 млн. теңге, кинотеатрлар қызметі 1619,1 млн. теңге, табиғи қорықтар, мемлекеттік ұлттық табиғи парктер мен резерваттар және хайуанаттар паркінің қызметі733,3 млн. теңге, жәрменкелер мен ойын-сауық парктерінің қызметі 449,0 млн. тенге болды.