Leciono 7 <<< 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 ЛМАЮ ХЛБЪ УМПЧБТШ >>> пЗМБЧМЕОЙЕ хТПЛ 7 мЕЛУЙЛБ broso 'ЭЈФЛБ', cxarma 'РТЕМЕУФОЩК', dento 'ЪХВ', deziri 'ЦЕМБФШ', diablo 'ЮЈТФ', fojo 'ТБЪ', forgesi 'ЪБВЩФШ', grava 'ЧБЦОЩК', homo 'ЮЕМПЧЕЛ', kampo 'РПМЕ', kapo 'ЗПМПЧБ', kombi 'РТЙЮЕУБФШ', koni 'ЪОБФШ', 'ВЩФШ ЪОБЛПНЩН' (rekoni 'ХЪОБФШ', 'РТЙЪОБФШ'), kopeko 'ЛПРЕКЛБ', kosti 'УФПЙФШ', koverto 'ЛПОЧЕТФ', kuri 'ВЕЦБФШ', lando 'УФТБОБ', lasta 'РПУМЕДОЙК', lavi 'НЩФШ', levi 'РПДОСФШ', loko 'НЕУФП', mono 'ДЕОШЗЙ', nokto 'ОПЮШ', objekto 'РТЕДНЕФ', 'ЧЕЭШ', parto 'ЮБУФШ', pasagxero 'РБУУБЦЙТ', pensi 'ДХНБФШ', 'РПДХНБФШ', 'РПМБЗБФШ', 'НЩУМЙФШ', pezi 'ЧЕУЙФШ', 'ЙНЕФШ ЧЕУ', piedo 'ОПЗБ', 'УФХРОС', porti 'ОЕУФЙ', preni 'ВТБФШ', 'ЧЪСФШ', proksima 'ВМЙЪЛЙК', resti 'ПУФБФШУС', rikolto 'ХТПЦБК', rugxa 'ЛТБУОЩК', salti 'РТЩЗОХФШ', studi 'ЙЪХЮБФШ', 'ХЮЙФШ (ЮФП-МЙВП)', 'ХЮЙФШУС', 'ЙУУМЕДПЧБФШ', suficxa 'ДПУФБФПЮОЩК', sukceso 'ХУРЕИ' (sukcesi 'ЙНЕФШ ХУРЕИ'; 'ХУРЕФШ', 'УХНЕФШ'), tramo 'ФТБНЧБК', trovi 'ОБКФЙ', vesto 'ПДЕЦДБ', viro 'НХЦЮЙОБ'.
зТБННБФЙЛБ 7-1. ч ПФМЙЮЙЕ ПФ ТХУУЛПЗП СЪЩЛБ, ЗДЕ ЧПЪЧТБФОПЕ НЕУФПЙНЕОЙЕ "УЕВС" Ч ТПМЙ ДПРПМОЕОЙС НПЦЕФ ВЩФШ УЧСЪБОП У РПДМЕЦБЭЙН МАВПЗП МЙГБ, Ч ЬУРЕТБОФП ДМС ЛБЦДПЗП МЙГБ РПДМЕЦБЭЕЗП ХРПФТЕВМСЕФУС Ч ТПМЙ ДПРПМОЕОЙС УППФЧЕФУФЧХАЭЕЕ МЙЮОПЕ ЙМЙ ЧПЪЧТБФОПЕ НЕУФПЙНЕОЙЕ: mi lavas min 'С НПА УЕВС', 'С НПАУШ'; vi lavas vin 'ФЩ НПЕЫШ УЕВС', 'ФЩ НПЕЫШУС'; 'ЧЩ НПЕФЕ УЕВС', 'ЧЩ НПЕФЕУШ'; li lavas sin 'ПО НПЕФ УЕВС', 'ПО НПЕФУС'; li lavas lin 'ПО НПЕФ ЕЗП' (Ф. Е. ДТХЗПЗП ЮЕМПЧЕЛБ); ni lavas nin 'НЩ НПЕН УЕВС', 'НЩ НПЕНУС'; ili lavas sin 'ПОЙ НПАФ УЕВС', 'ПОЙ НПАФУС'; ili lavas ilin 'ПОЙ НПАФ ЙИ' (Ф. Е. ДТХЗЙИ МАДЕК).
ч ОЕЛПФПТЩИ УМПЦОЩИ УМПЧБИ, УФБЧЫЙИ ФТБДЙГЙПООЩНЙ, sin, sia НПЗХФ ХРПФТЕВМСФШУС ДМС МАВПЗП МЙГБ: sindona 'РТЕДБООЩК', 'УБНППФЧЕТЦЕООЩК'; siatempe 'Ч УЧПЈ ЧТЕНС'.
нЕУФПЙНЕОЙЕ si ХРПФТЕВМСЕФУС МЙВП Ч ЧЙОЙФЕМШОПН РБДЕЦЕ, МЙВП У РТЕДМПЗПН, Б УБНПУФПСФЕМШОПЗП ХРПФТЕВМЕОЙС ОЕ ЙНЕЕФ: Li estas la plej kara por si 'пО ДМС УЕВС ДПТПЦЕ ЧУЕИ'.
7-2. юБУФЙГБ ne УФПЙФ ОЕРПУТЕДУФЧЕООП РЕТЕД ПФТЙГБЕНЩН УМПЧПН: Ne mi ricevis la respondon 'оЕ С РПМХЮЙМ ПФЧЕФ' (Б ЛФП-ФП ДТХЗПК); Mi ne ricevis respondon 'с ОЕ РПМХЮЙМ ПФЧЕФБ'; Mi ricevis ne respondon 'с РПМХЮЙМ ОЕ ПФЧЕФ' (Б ФХНБООПЕ ПВЕЭБОЙЕ).
7-3. ч ТХУУЛПН СЪЩЛЕ ОБТЕЮЙЕ Й ЛТБФЛПЕ РТЙМБЗБФЕМШОПЕ УТЕДОЕЗП ТПДБ ЮБУФП УПЧРБДБАФ РП ЖПТНЕ. ч ЬУРЕТБОФП ОБТЕЮЙЕ Й РТЙМБЗБФЕМШОПЕ ЧУЕЗДБ ПФМЙЮБАФУС ДТХЗ ПФ ДТХЗБ ПЛПОЮБОЙСНЙ: 'с ЪОБА ЕЗП ИПТПЫП (ЛБЛ?)' Mi konas lin bone; 'ьФП ИПТПЫП (ЛБЛПЧП?)' Tio estas bona.
7-4. оБТЕЮЙС: apenaux 'ЕДЧБ', 'ЕМЕ'; tuj 'УЕКЮБУ', 'ФПФЮБУ', 'УТБЪХ', 'ОЕНЕДМЕООП'; nepre 'ОЕРТЕНЕООП', 'ПВСЪБФЕМШОП'; cxiam 'ЧУЕЗДБ': Mi apenaux endormigxis; Kiu donas tuj, donas duoble 'лФП ДБЈФ УТБЪХ, ДБЈФ ЧДЧПКОЕ'; Laboro nur tiam estas gxojiga, kiam estas nepre necesa (L. N. Tolstoj); La plej malkara ne cxiam estas la plej malbona 'уБНПЕ ДЕЫЈЧПЕ -- ОЕ ЧУЕЗДБ УБНПЕ РМПИПЕ'.
7-5. рТЕДМПЗ sub 'РПД': Ili sidis sub palmo.
7-6. чЙОЙФЕМШОЩК РБДЕЦ:
Б) ХЛБЪЩЧБЕФ, ЮФП УМПЧП Ч РТЕДМПЦЕОЙЙ СЧМСЕФУС РТСНЩН ДПРПМОЕОЙЕН, Ф. Е. ПВЯЕЛФПН ДЕКУФЧЙС: Mi amas vin;
В) ХЛБЪЩЧБЕФ ОБРТБЧМЕОЙЕ ДЧЙЦЕОЙС Л ГЕМЙ, РТЙЮЈН РТЕДМПЗЙ al Й en РТЙ УМПЧЕ Ч ЧЙОЙФЕМШОПН РБДЕЦЕ НПЗХФ ПРХУЛБФШУС: iri en la hejmon (= iri la hejmon); eniri en tramon (= eniri tramon); veni al domo (= veni domon). оБТЕЮЙЕ, ХРПФТЕВМСАЭЕЕУС Ч ЬФПН ЪОБЮЕОЙЙ, ФБЛЦЕ РТЙПВТЕФБЕФ ПЛПОЮБОЙЕ -n: kuri hejmen, alveno Moskven.
рТЕДМПЗЙ, ХЛБЪЩЧБАЭЙЕ ОБРТБЧМЕОЙЕ ДЧЙЦЕОЙС Л ГЕМЙ (al, gxis, tra), ОЕ ФТЕВХАФ ЧЙОЙФЕМШОПЗП РБДЕЦБ. рТЕДМПЗЙ, ХЛБЪЩЧБАЭЙЕ ОБРТБЧМЕОЙЕ ДЧЙЦЕОЙС ОЕ Л ГЕМЙ (de, el) ЙМЙ ЧППВЭЕ ОЕ ХЛБЪЩЧБАЭЙЕ ОБРТБЧМЕОЙЕ ДЧЙЦЕОЙС (ОБРТЙНЕТ, dum, kun, per, por, pri, sen, da, je), ОЙЛПЗДБ ОЕ ФТЕВХАФ ЧЙОЙФЕМШОПЗП РБДЕЦБ.
оЕЛПФПТЩЕ РТЕДМПЗЙ (ОБРТЙНЕТ, en, sur, sub, inter, antaux, post, cxe) ФТЕВХАФ РПУМЕ УЕВС ЙНЕОЙФЕМШОПЗП РБДЕЦБ, ЕУМЙ ПОЙ ПВПЪОБЮБАФ НЕУФП, ЙМЙ ЧЙОЙФЕМШОПЗП РБДЕЦБ, ЕУМЙ ПВПЪОБЮБАФ ОБРТБЧМЕОЙЕ ДЧЙЦЕОЙС Л ГЕМЙ: en la domo 'Ч ДПНЕ', en la domon 'Ч ДПН'; sur la tablo 'ОБ УФПМЕ', sur la tablon 'ОБ УФПМ'; sub la lito 'РПД ЛТПЧБФША', sub la liton 'РПД ЛТПЧБФШ' Й Ф. Р.;
Ч) ХРПФТЕВМСЕФУС Ч ЛПОУФТХЛГЙСИ, ЛПФПТЩЕ Ч РТЕДМПЦЕОЙСИ ЧЩУФХРБАФ ЛБЛ ПВУФПСФЕМШУФЧБ, ЧЩТБЦБС НЕТХ ЧТЕНЕОЙ (kusxi du horojn, malsani du monatojn), НЕТХ ТБУУФПСОЙС (iri du kilometrojn), НЕТХ УФПЙНПУФЙ (kosti du rublojn), НЕТХ ЧЕУБ (pezi du kilogramojn);
З) ЙОПЗДБ НПЦЕФ ЪБНЕОСФШ РТЕДМПЗЙ, ЕУМЙ РТЙ ЬФПН УНЩУМ ПУФБЕФУС СУОЩН; РТЙНЕТЩ, УЧСЪБООЩЕ У ПВПЪОБЮЕОЙЕН ОБРТБЧМЕОЙС ДЧЙЦЕОЙС Л ГЕМЙ, ДБОЩ ЧЩЫЕ; ЛТПНЕ ФПЗП: Mi venos la kvinan de majo (= en la kvina de majo); Mi dankas (demandas, instruas, rigardas) vin (= al vi); Mi dormis (instruis, iris, kuris, laboris, lernis, parolis, restis) sep horojn (= dum sep horoj), la tutan tagon (= dum la tuta tago); Mi forgesis (petis, gxojis, certis, dankis) vian alvenon (= pri via alveno); Li kuris tri kilometrojn (= tra tri kilometroj); Li estas kvardek jarojn agxa (= agxa je kvardek jaroj), kelkajn monatojn (= je kelkaj monatoj) pli agxa ol mi; Mi venis du horojn pli frue (= je du horoj pli frue).
зПТБЪДП НЕОЕЕ ХДБЮОЩ ЖПТНЩ: mi venos sabaton (= en sabato, sabate) ['Ч УХВВПФХ'], mia filino logxas Moskvon (= en Moskvo, Moskve), mi kusxas liton (= en la lito, enlite), mi sidas segxon (= sur segxo, sursegxe), responde vian demandon (= al via demando).
жПТНЩ У ЧЙОЙФЕМШОЩН РБДЕЦПН ЛПТПЮЕ Й ДЙОБНЙЮОЕЕ, ЖПТНЩ У РТЕДМПЗПН -- ФПЮОЕЕ Й ХРПФТЕВМСАФУС Ч ВПМЕЕ ПЖЙГЙБМШОПН УФЙМЕ.
рТЙ ПВПЪОБЮЕОЙЙ ЧТЕНЕОЙ Ч ЮБУБИ РТЕДМПЗ je ОЕ ЪБНЕОСЕФУС ЧЙОЙФЕМШОЩН РБДЕЦПН: Mi venas je la sepa horo vespere.
уМЕДХЕФ ЙЪВЕЗБФШ УЛПРМЕОЙС УМПЧ Ч ЧЙОЙФЕМШОПН РБДЕЦЕ РТЙ ПДОПН ЗМБЗПМЕ: Mi rigardis filmon dum du horoj (Б ОЕ *Mi rigardis filmon du horojn); Mi sciigis sxin pri tio ЙМЙ Mi sciigis tion al sxi (Б ОЕ *Mi sciigis sxin tion).
еУМЙ ЙНС УПВУФЧЕООПЕ ПЛБОЮЙЧБЕФУС ОБ ЗМБУОЩК, ФП Ч ЧЙОЙФЕМШОПН РБДЕЦЕ Л ОЕНХ ДПВБЧМСЕФУС ПЛПОЮБОЙЕ -n, ЕУМЙ ОБ УПЗМБУОЩК, ФП -on: Mi trovis en la cxambro Borison, Arkadij-on kaj Zoja-n.
7-7. рТЙ ПДОПТПДОЩИ ЖПТНБИ ЗМБЗПМБ РПДМЕЦБЭЕЕ ПВЩЮОП ОЕ РПЧФПТСЕФУС: Mi levis min, matenmangxis, prenis la lernolibrojn kaj eliris el la hejmo.
уМПЧПХРПФТЕВМЕОЙЕ 7-8. уМПЧП mono 'ДЕОШЗЙ' ПВЩЮОП ХРПФТЕВМСЕФУС Ч ЕДЙОУФЧЕООПН ЮЙУМЕ: Ne tiel bone estas havi monon, kiel malbone estas ne havi gxin.
7-9. дОЙ ОЕДЕМЙ: lundo 'РПОЕДЕМШОЙЛ', mardo 'ЧФПТОЙЛ', merkredo 'УТЕДБ', jxauxdo 'ЮЕФЧЕТЗ', vendredo 'РСФОЙГБ', sabato 'УХВВПФБ', dimancxo 'ЧПУЛТЕУЕОШЕ'. у ОБЪЧБОЙСНЙ ДОЕК ОЕДЕМЙ ПРТЕДЕМЈООЩК БТФЙЛМШ la ПВЩЮОП ОЕ ХРПФТЕВМСЕФУС.
Matene en tramo --- Bonan matenon, Nikolao! Kial vi estas tiel rugxa?
--- Cxar mi postkuris la tramon kaj apenaux sukcesis ensalti gxin lastmomente.
--- Cxu vi levis vin malfrue?
--- Jes. Hieraux mi studis lernolibron gxisnokte, tial enlitigxis tre malfrue. Kaj hodiaux mi malfermas la okulojn -- diablo prenu! Restas nur kvaronhoro! Mi tuj surpiedigxis, subakvigis la kapon, lavis min kaj samtempe rapide brosis la dentojn, vestis min kaj elkuris el la hejmo sen kombi la harojn, ecx monon por la matenmangxo forgesis.
--- Nu, ne gravas! Mi kunprenis suficxe da mono: matenmangxo en nia studenta bufedejo kostas ne pli ol 50 kopekojn. Interalie, mi ricevis ankorauxfoje alilandan leteron en Esperanto.
--- El kiu lando?
--- Pensu nur -- gxi venis el la malproksimega Auxstralio! El alia parto de la mondo!
--- Cxu? Vere, tre malproksima loko!
--- En la koverto trovigxis priskribo de Melburno kaj cxarma bildkarto: multaj homoj -- viroj kaj junulinoj -- rikoltas sur kampo.
--- Kie estas la letero?
--- Hejme. Mi montros gxin al vi, se vi havas deziron.
--- Mi cxiam deziras koni interesajn objektojn. Kiam vi alportos tiun cxi leteron?
--- Marde aux merkrede aux alitempe.
--- Tio estas bona. Mi antauxdankas vin. Sed mi gxis nun ne ricevis respondon el Japanio. Mi interesigxis cxe mia leter-amiko pri japaniaj televidiloj -- necesas rekoni, ke ili estas tre bonaj kaj pezas malmulte.
--- Mi pensas, ke li nepre respondos -- tuj kiam li havos necesajn informojn.
--- Jen la universitato. Sed antaux ni multas pasagxeroj. Tial ni proksimigxu al la elirejo kaj rapidu eltramigxi!
ъБДБОЙС 7.1. юФП ПЪОБЮБАФ УМЕДХАЭЙЕ УМПЧБ?
Parteto; grandegulo; gastejo; gefratoj; leterportisto; sekretigi; plibonigi; fotilo; duonjara; duobligi; rerakonti; antauxhieraux; kelkcent; multvorta; alproksimigxi; senharigxi; restu; surstrate; tutmonda; malkara; unufoje; unuafoje; lastfoje; jarkvino; trafari; samlandano; alivesti sin; demeti; subteksto; subpieda; sube; tranokti; malsukcesi; cxeesti; cxiopova; cxirkauxpreni; enigi; kunigi; nedeviga; nepra; jese; interkompreno; gxustatempulo; lavmasxino; laborloko; cxevalkurejo.
7.2. рЕТЕЧЕДЙФЕ УПЮЕФБОЙС:
de la kapo gxis la piedoj; rigardu sub la piedojn; temperaturo sub nulo; en sabato; kun lia subskribo; priparoli dum tagmangxo; unu fojon por cxiam; per unu fojo; konoj de lernantoj pri la historio; malsana je la piedoj; gxis kie?; fenestro al la strato; enamigxi al pliagxulo; aligxi al Esperanto-klubo; la plej bela el la virinoj; veni por vidi vin; kinejo kun mil lokoj; dekduo da kovertoj; levi sin de la tablo; resti sen mono; nokto sen dormo; iri tra la strato; antaux kelkaj minutoj; tio estis cxirkaux dimancxo; proksimigxo celen; labori tage-nokte.
7.3. рЕТЕЧЕДЙФЕ ЖТБЪЩ:
Kio nin ne interesas, tion ni tuj forgesas. La "tuj" de sinjoroj estas multe da horoj. Ni interesigxas pri homoj, kiam ili interesigxas pri ni (Publius Syrus/Sirus). Tempo estas mono (B. Franklin). Li havas pli da mono, ol li povas kalkuli. Ricxulo ne scias, kiu estas lia amiko. La homo estas tio, kio li estas, sed ne tio, kio li estis. Kiam la vino eniras, la sagxo eliras. Apenaux lin portas la piedoj. La vesto, kiun vi ne havas, vin ne varmigas. Se vi amas preni, amu nepre redoni. Ne cxiam diru tion, kion vi scias, sed cxiam sciu, kion vi diras. Kia gasto, tia gastigo. Mi ne estas tiel ricxa, por ke mi acxetu malkarajn objektojn. Multfoje povas ami la homo, sed nur unufoje li amas (A. I. Kuprin). Cxi tio restu inter ni! Pli bona estas malgranda "jen prenu!", ol granda "morgaux venu!". Por esti bona instruisto, necesas ami tion, kion vi instruas, kaj tiujn, kiujn vi instruas (V. O. Klucxevskij). Vivu kun la homoj tiel, ke viaj amikoj ne estigxu malamikoj, sed ke malamikoj estigxu amikoj (Pitagoro). Vivi sen virinoj estas same malfacile, kiel kun virinoj (Aristofano). Viro devas preni edzinon, kiu havu duonon de lia agxo plus sep jarojn. Se la homo ne enamigxis gxis kvardek jaroj, prefere li ne enamigxu ankaux poste (B. Shaw/Sxo). Se du homoj faras ecx tute saman laboron, rezulto ne estos sama. Ne suficxas fari bonon, necesas ankoraux fari gxin bone (D. Diderot/Didro). Kiu pli frue venas, pli bonan lokon prenas. Kiu venis post la mangxo, restas sen mangxo. Cxio sia estas plej cxarma. Esperanto estas la plej facila lingvo.
7.4. рЕТЕЧЕДЙФЕ ОБ ЬУРЕТБОФП:
чЮЕТБ С ЧУФБМ ТБОП, РПЮЙУФЙМ ЪХВЩ, ХНЩМУС Й ПДЕМУС. рПУМЕ ЪБЧФТБЛБ С УМПЦЙМ ХЮЕВОЙЛЙ Ч РПТФЖЕМШ Й ЧЩЫЕМ ЙЪ ДПНХ. юЕТЕЪ ЮЕФЧЕТФШ ЮБУБ ФТПММЕКВХУ ВЩМ ХЦЕ ЧВМЙЪЙ ХОЙЧЕТУЙФЕФБ. с РТЙЫЈМ ЪБ РСФШ НЙОХФ ДП ЪБОСФЙК. ч ФЕЮЕОЙЕ ДЧХИ ЮБУПЧ Х ОБУ ВЩМБ ЧБЦОБС МЕЛГЙС РП ЙУФПТЙЙ, Б ЪБФЕН -- РТБЛФЙЮЕУЛЙЕ ЪБОСФЙС РП ЖЙЪЙЛЕ Й НБФЕНБФЙЛЕ. с РППВЕДБМ Ч УФХДЕОЮЕУЛПК УФПМПЧПК Й РПЫЈМ Ч ВЙВМЙПФЕЛХ. рПМФПТБ ЮБУБ С ЪБОЙНБМУС УРПТФПН. дПНБ С РПХЦЙОБМ Й УЕМ ЮЙФБФШ ФБЛПК ЙОФЕТЕУОЩК ТПНБО, ЮФП ДБЦЕ ЪБВЩМ РТП ФЕМЕЧЙДЕОЙЕ. ч РПМПЧЙОЕ ДЧЕОБДГБФПЗП С МЕЗ УРБФШ.
7.5. тБУУЛБЦЙФЕ П ЧБЫЕН ТБВПЮЕН ДОЕ ЙМЙ УПУФБЧШФЕ ДЙБМПЗ РП ПДОПК ЙЪ УЙФХБГЙК: Б) ЕУМЙ ВЩ Х ЧБУ ВЩМБ УЙМШОБС ЧПМС, ЛБЛПК Х ЧБУ ВЩМ ВЩ ТЕЦЙН ДОС? уРТПУЙФЕ ФПЧБТЙЭЕК, ЛБЛ ЬФП ПУХЭЕУФЧЙФШ; В) ЧЩ ЕЪДЙФЕ ОБ ТБВПФХ ЙМЙ ИПДЙФЕ РЕЫЛПН? юФП ЧЩ ЧЙДЙФЕ РП ДПТПЗЕ?; Ч) РПВЕУЕДХКФЕ У ФПЧБТЙЭЕН П ЧБЫЕК ТБВПФЕ, ЮЕН ПОБ ЧБН ОТБЧЙФУС Й ЮЕН ОЕ ОТБЧЙФУС; З) РПВЕУЕДХКФЕ У ФПЧБТЙЭЕН П ТБВПФЕ, ЛПФПТПК ЧЩ НЕЮФБЕФЕ ЪБОСФШУС. юЕН ПОБ ЧБУ РТЙЧМЕЛБЕФ?
лБЛ ЧЩ ЪБНЕФЙМЙ, РХОЛФЩ, ТБЪЯСУОСАЭЙЕ ФЕПТЕФЙЮЕУЛЙК НБФЕТЙБМ, ЛПТПФЛЙ. оП РХОЛФ 7-6 -- ЙУЛМАЮЕОЙЕ. й ОЕ УМХЮБКОП: РТБЧЙМШОПЕ ХРПФТЕВМЕОЙЕ ЧЙОЙФЕМШОПЗП РБДЕЦБ ФТЕВХЕФ ПРТЕДЕМЈООПЗП ОБЧЩЛБ, РТЙПВТЕФБЕНПЗП ФТЕОЙТПЧЛПК. вМБЗПДБТС ОБМЙЮЙА ЧЙОЙФЕМШОПЗП РБДЕЦБ ЖТБЪБ ОБ ЬУРЕТБОФП УФБОПЧЙФУС ЗЙВЛПК.
рТЙМПЦЕОЙС сЪЩЛПЧБС ЙЗТБ "пДОПЛПТЕООЩЕ УМПЧБ" пФ ЛПТОЕЧПЗП УМПЧБ ПВТБЪХКФЕ ЛБЛ НПЦОП ВПМШЫЕ УМПЧ РХФЈН ЙЪНЕОЕОЙС ПЛПОЮБОЙС, ДПВБЧМЕОЙС УХЖЖЙЛУБ, РТЙУФБЧЛЙ ЙМЙ ЛПТОС. оБРТЙНЕТ: sana -- sano, malsana, sanigi, resanigxi, malsanulejo, porsana, piedmalsano...
у. о. лХЪОЕГПЧ пУОПЧОЩЕ РПОСФЙС Й ФЕТНЙОЩ ЙОФЕТМЙОЗЧЙУФЙЛЙ (ЙЪЧМЕЮЕОЙЕ) бчфпопнйън (УИЕНБФЙЪН) -- ПДОП ЙЪ ЧЕДХЭЙИ ОБРТБЧМЕОЙК Ч ЛПОУФТХЙТПЧБОЙЙ БРПУФЕТЙПТОЩИ СЪЩЛПЧ; РТПФЙЧПРПУФБЧМСЕФУС ОБФХТБМЙЪНХ. бЧФПОПНЙЪН ЙУИПДЙФ ЙЪ ФПЗП, ЮФП РМБОПЧЩК СЪЩЛ ДПМЦЕО УФТПЙФШУС РП ПВТБЪГХ ЕУФЕУФЧЕООЩИ СЪЩЛПЧ, ОП РТЙ ЬФПН НПЦЕФ ЙНЕФШ УПВУФЧЕООЩЕ (БЧФПОПНОЩЕ) РТБЧЙМБ Й ЪБЛПОПНЕТОПУФЙ.
бчфпопнощк същл (УИЕНБФЙЮЕУЛЙК СЪЩЛ) -- РМБОПЧЩК СЪЩЛ БРПУФЕТЙПТОПЗП ФЙРБ, УМЕДХАЭЙК РТЙОГЙРБН БЧФПОПНЙЪНБ... л ЮЙУМХ БЧФПОПНОЩИ СЪЩЛПЧ ПФОПУСФУС: ЬУРЕТБОФП, ЙДЙПН-ОЕХФТБМШ, ЙДП.
блбденйс -- ПТЗБО, ПУХЭЕУФЧМСАЭЙК ЛПОФТПМШ ЪБ ЖХОЛГЙПОЙТПЧБОЙЕН Й ТБЪЧЙФЙЕН РМБОПЧЩИ СЪЩЛПЧ ЛПММЕЛФЙЧОПЗП ЙУРПМШЪПЧБОЙС... бЛБДЕНЙС ЬУРЕТБОФП ЙНЕЕФ ЗМБЧОЩН ПВТБЪПН ПИТБОЙФЕМШОЩЕ ЖХОЛГЙЙ, МЙЫШ ПЖЙГЙБМЙЪЙТХС ЛПММЕЛФЙЧОП ЧЩТБВБФЩЧБЕНХА ОПТНХ СЪЩЛБ.
брпуфетйптощк същл -- РМБОПЧЩК СЪЩЛ, УПУФБЧМЕООЩК РП ПВТБЪГХ Й ЙЪ НБФЕТЙБМБ ЕУФЕУФЧЕООЩИ СЪЩЛПЧ. фБЛ, Ч ЬУРЕТБОФП РПЮФЙ ЧУЕ УМПЧБ СЧМСАФУС ЪБЙНУФЧПЧБОЙСНЙ ЙЪ ЕУФЕУФЧЕООЩИ СЪЩЛПЧ.
бртйптощк същл -- РМБОПЧЩК СЪЩЛ, УМПЧБТОЩК УПУФБЧ Й ЗТБННБФЙЮЕУЛЙЕ ЬМЕНЕОФЩ ЛПФПТПЗП ОЕ ЪБЙНУФЧХАФУС ЙЪ ЕУФЕУФЧЕООЩИ СЪЩЛПЧ, Б ЛПОУФТХЙТХАФУС РП УПВУФЧЕООЩН РТБЧЙМБН ДБООПЗП СЪЩЛБ.
чурпнпзбфемшощк същл -- ФЕТНЙО, РТЙНЕОСЕНЩК ДМС ВПМЕЕ ФПЮОПЗП ПРТЕДЕМЕОЙС ТПМЙ НЕЦДХОБТПДОПЗП СЪЩЛБ ЛБЛ РПВПЮОПЗП УТЕДУФЧБ ПВЭЕОЙС, ОЕ РТЕДОБЪОБЮЕООПЗП ДМС ЪБНЕОЩ ОБГЙПОБМШОЩИ СЪЩЛПЧ.
еуфеуфчеоощк същл -- ЮЕМПЧЕЮЕУЛЙК СЪЩЛ, ЧПЪОЙЛЫЙК Й ТБЪЧЙЧБАЭЙКУС УФЙИЙКОП-ЬЧПМАГЙПООЩН ПВТБЪПН.
цйчпк същл -- ТБЪЗПЧПТОЩК СЪЩЛ, РТЙОБДМЕЦБЭЙК ПРТЕДЕМЈООПНХ СЪЩЛПЧПНХ ЛПММЕЛФЙЧХ Й ЙЪНЕОСАЭЙКУС Ч РТПГЕУУЕ ЛПННХОЙЛБФЙЧОПЗП ЙУРПМШЪПЧБОЙС... цЙЧПК СЪЩЛ ПФМЙЮБЕФУС ПФ РТПЕЛФБ УЙУФЕНБФЙЮЕУЛЙН Й РПУФПСООЩН (ВЕЪ ТБЪТЩЧПЧ ЧП ЧТЕНЕОЙ) ЙУРПМШЪПЧБОЙЕН ЕЗП Ч ПВЭЕОЙЙ. фБЛПЧП ЖХОЛГЙПОЙТПЧБОЙЕ СЪЩЛБ ЬУРЕТБОФП.
йофетмйозчйуфйлб -- ТБЪДЕМ СЪЩЛПЪОБОЙС, ЙЪХЮБАЭЙК НЕЦЯСЪЩЛПЧПЕ ПВЭЕОЙЕ Й НЕЦДХОБТПДОЩЕ СЪЩЛЙ ЛБЛ УТЕДУФЧП ФБЛПЗП ПВЭЕОЙС.
йофетобгйпобмйън -- ПВЭЙК ЬМЕНЕОФ (МЕЛУЙЮЕУЛЙК ЙМЙ ЗТБННБФЙЮЕУЛЙК) ОЕУЛПМШЛЙИ НЙТПЧЩИ СЪЩЛПЧ, ХУЧПЕООЩК ЙНЙ Ч УЙМХ ЗЕОЕФЙЮЕУЛПК ПВЭОПУФЙ ЙМЙ ЧЪБЙНОЩИ ЛХМШФХТОЩИ ЧМЙСОЙК.
йулхууфчеоощк същл -- ЪОБЛПЧБС УЙУФЕНБ, УПЪДБООБС ЮЕМПЧЕЛПН ДМС ЙУРПМШЪПЧБОЙС Ч ФБЛПК ПВМБУФЙ, ЗДЕ РТЙНЕОЕОЙЕ ЕУФЕУФЧЕООПЗП СЪЩЛБ ПЛБЪЩЧБЕФУС ОЕЬЖЖЕЛФЙЧОЩН ЙМЙ ОЕЧПЪНПЦОЩН... йЪ ЮЙУМБ ЙУЛХУУФЧЕООЩИ СЪЩЛПЧ Л ЛПНРЕФЕОГЙЙ ЙОФЕТМЙОЗЧЙУФЙЛЙ ПФОПУСФУС МЙЫШ НЕЦДХОБТПДОЩЕ ЙУЛХУУФЧЕООЩЕ (ЙОБЮЕ: РМБОПЧЩЕ) СЪЩЛЙ, РП УЧПЕНХ УФТПЕОЙА ВМЙЪЛЙЕ Л ЕУФЕУФЧЕООЩН СЪЩЛБН.
мйозчпртпелфйтпчбойе (ЛПОУФТХЙТПЧБОЙЕ СЪЩЛБ) -- РПУФТПЕОЙЕ СЪЩЛПЧПК УЙУФЕНЩ УПЪОБФЕМШОЩН (ОЕ УФЙИЙКОЩН) РХФЈН.
недйбмйъбгйс -- ХУТЕДОЕОЙЕ ЖПОЕФЙЮЕУЛПК ОПТНЩ УМПЧ, ЪБЙНУФЧПЧБООЩИ ЙЪ ОЕУЛПМШЛЙИ ЕУФЕУФЧЕООЩИ СЪЩЛПЧ.
нецдхобтпдощк същл -- СЪЩЛ-РПУТЕДОЙЛ, УЙУФЕНБФЙЮЕУЛЙК ЙУРПМШЪХЕНЩК Ч ПВЭЕОЙЙ ТБЪОПСЪЩЮОЩИ ОБТПДПЧ.
нйтпчще същлй -- ЛТХРОЕКЫЙЕ ЕУФЕУФЧЕООЩЕ СЪЩЛЙ, ТЕЗХМСТОП ХРПФТЕВМСЕНЩЕ РТЙ НЕЦДХОБТПДОЩИ УОПЫЕОЙСИ Ч ЛБЮЕУФЧЕ СЪЩЛПЧ-РПУТЕДОЙЛПЧ.
обфхтбмйън -- ОБРТБЧМЕОЙЕ Ч УПЧТЕНЕООПК ЙОФЕТМЙОЗЧЙУФЙЛЕ, ЧЩУФХРБАЭЕЕ ЪБ НБЛУЙНБМШОХА БРПУФЕТЙПТОПУФШ РМБОПЧПЗП СЪЩЛБ, Ф. Е. ЧПЪНПЦОП ВПМШЫЕЕ ЕЗП РТЙВМЙЦЕОЙЕ Л ЖПТНБН ЕУФЕУФЧЕООЩИ СЪЩЛПЧ.
обфхтбмйуфйюеулйк същл -- РМБОПЧЩК СЪЩЛ БРПУФЕТЙПТОПЗП ФЙРБ, РПУФТПЕООЩК РП РТЙОГЙРБН ОБФХТБМЙЪНБ. л ЮЙУМХ ОБФХТБМЙУФЙЮЕУЛЙИ СЪЩЛПЧ ПФОПУСФУС: МБФЙОП-УЙОЕ-ЖМЕЛУЙПОЕ, ПЛГЙДЕОФБМШ, ЙОФЕТМЙОЗЧБ.
оекфтбмшопуфш -- ПФМЙЮЙФЕМШОБС ЮЕТФБ РМБОПЧПЗП СЪЩЛБ РП ПФОПЫЕОЙА Л ЕУФЕУФЧЕООЩН (ОБГЙПОБМШОЩН) СЪЩЛБН, РПОЙНБЕНБС ЛБЛ ЕЗП ОЕЪБЧЙУЙНПУФШ ПФ РПМЙФЙЮЕУЛЙИ, ЬЛПОПНЙЮЕУЛЙИ Й ЙОЩИ ЙОФЕТЕУПЧ ФПК ЙМЙ ЙОПК ОБГЙЙ.
пвэеюемпчеюеулйк същл -- РТПЗОПЪЙТХЕНЩК СЪЩЛ ПВЯЕДЙОЈООПЗП ЮЕМПЧЕЮЕУФЧБ, ЧПЪОЙЛОПЧЕОЙЕ ЛПФПТПЗП УЧСЪЩЧБЕФУС У ПФНЙТБОЙЕН ОБГЙК Й ОБГЙПОБМШОЩИ СЪЩЛПЧ. уПЧТЕНЕООБС ЙОФЕТМЙОЗЧЙУФЙЛБ РТПЧПДЙФ ЮЈФЛПЕ ТБЪМЙЮЙЕ НЕЦДХ ФБЛЙН ЗЙРПФЕФЙЮЕУЛЙН СЪЩЛПН Й ЧУРПНПЗБФЕМШОЩН СЪЩЛПН НЕЦДХОБТПДОЩИ УОПЫЕОЙК, РПМШЪПЧБОЙЕ ЛПФПТЩН ВХДЕФ РТПЙУИПДЙФШ Ч ХУМПЧЙСИ УПИТБОЕОЙС ОБГЙПОБМШОЩИ СЪЩЛПЧ.
рмбопчщк същл -- ФП ЦЕ, ЮФП НЕЦДХОБТПДОЩК ЙУЛХУУФЧЕООЩК СЪЩЛ.
ртйогйр нецдхобтпдопуфй -- РТЙОГЙР УПЪОБФЕМШОПЗП ХУЧПЕОЙС ЙОФЕТОБГЙПОБМШОПК МЕЛУЙЛЙ, РТЙОСФЩК ВПМШЫЙОУФЧПН БРПУФЕТЙПТОЩИ СЪЩЛПЧ.
унеыбоощк същл -- РМБОПЧЩК СЪЩЛ, УПЧНЕЭБАЭЙК ЛБЮЕУФЧБ БРТЙПТОЩИ Й БРПУФЕТЙПТОЩИ УЙУФЕН.
ьчпмагйс рмбопчпзп същлб -- ЙЪНЕОЕОЙЕ РМБОПЧПЗП СЪЩЛБ Ч РТПГЕУУЕ ЕЗП ЙУРПМШЪПЧБОЙС.
ьуретбофпмпзйс -- РПДТБЪДЕМ ЮБУФОПК ЙОФЕТМЙОЗЧЙУФЙЛЙ -- ФЕПТЙС СЪЩЛБ ЬУРЕТБОФП.
същлй-йуфпюойлй -- ЕУФЕУФЧЕООЩЕ СЪЩЛЙ, НБФЕТЙБМ ЛПФПТЩИ ЪБЙНУФЧХЕФУС РМБОПЧЩН СЪЩЛПН.
същл нецобгйпобмшопзп пвэеойс -- СЪЩЛ-РПУТЕДОЙЛ, ЙУРПМШЪХЕНЩК ОБТПДБНЙ НОПЗПОБГЙПОБМШОПЗП ЗПУХДБТУФЧБ ДМС ЧЪБЙНОПЗП ПВЭЕОЙС, ОБРТЙНЕТ ТХУУЛЙК СЪЩЛ Ч ЛБЮЕУФЧЕ СЪЩЛБ ПВЭЕОЙС ОБТПДПЧ ууут.
[нПУЛЧБ, 1982.]
<<< 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 ЛМАЮ ХЛБЪ УМПЧБТШ >>> пЗМБЧМЕОЙЕ