Leciono 11 <<< 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 ЛМАЮ ХЛБЪ УМПЧБТШ >>> пЗМБЧМЕОЙЕ хТПЛ 11 мЕЛУЙЛБ agi 'ДЕКУФЧПЧБФШ', 'РПУФХРБФШ', aperi 'РПСЧЙФШУС', auxtuno 'ПУЕОШ', avenuo 'РТПУРЕЛФ', 'ЫЙТПЛБС ХМЙГБ', batali 'УТБЦБФШУС', 'ВПТПФШУС', 'ВЙФШУС', 'ДТБФШУС' (batalo 'ВПК', 'УТБЦЕОЙЕ', 'ВПТШВБ'; batalanto 'ВПЕГ', 'ЧПЙО', 'ВПТЕГ'; kunbatalanto 'УПТБФОЙЛ'), bruli 'ЗПТЕФШ', cxielo 'ОЕВП', dekstra 'РТБЧЩК', fajro 'ПЗПОШ', fali 'ХРБУФШ', festi 'РТБЪДОПЧБФШ', folio 'МЙУФ', fresxa 'УЧЕЦЙК', industrio 'РТПНЩЫМЕООПУФШ', inviti 'РТЙЗМБУЙФШ', kafo 'ЛПЖЕ', klara 'СУОЩК', kuragxa 'УНЕМЩК', 'ИТБВТЩК', lago 'ПЪЕТП', militi 'ЧПЕЧБФШ', monumento 'РБНСФОЙЛ', 'НПОХНЕОФ', morti 'ХНЕТЕФШ', odori 'РБИОХФШ', ofta 'ЮБУФЩК', oro 'ЪПМПФП', palaco 'ДЧПТЕГ', pasxi 'ЫБЗБФШ', 'ИПДЙФШ', placo 'РМПЭБДШ', plagxo 'РМСЦ', precipe 'ПУПВЕООП', 'ЗМБЧОЩН ПВТБЪПН', prepari 'ЗПФПЧЙФШ', profunda 'ЗМХВПЛЙК', promeni 'ЗХМСФШ', punkto 'ФПЮЛБ', regiono 'ПВМБУФШ', renkonti 'ЧУФТЕФЙФШ' (renkontigxo 'ЧУФТЕЮБ', 'УМЕФ'), restoracio 'ТЕУФПТБО', rivero 'ТЕЛБ', rondo 'ЛТХЗ', salono 'ЪБМ', skioj 'МЩЦЙ', standardo 'ЪОБНС', suferi 'УФТБДБФШ', valoro 'ГЕООПУФШ', 'УФПЙНПУФШ', 'ЪОБЮЕОЙЕ', viziti 'РПУЕФЙФШ', voki 'ЪЧБФШ', 'РТЙЪЧБФШ'.
вЕЪ РЕТЕЧПДБ: bukedo, ekspluati, materialo, muzeo.
зТБННБФЙЛБ 11-1. оБТЕЮЙЕ plu 'ДБМЕЕ', 'ВПМЕЕ', 'ВПМШЫЕ' ХЛБЪЩЧБЕФ ОБ РТПДПМЦЙФЕМШОПУФШ ДЕКУФЧЙС ЙМЙ УПУФПСОЙС, ФПЗДБ ЛБЛ ОБТЕЮЙЕ pli ХЛБЪЩЧБЕФ ОБ ВПМЕЕ ЧЩУПЛХА УФЕРЕОШ ЛБЮЕУФЧБ: Ni iru plu! 'рПКДЈН ДБМШЫЕ!'; kaj tiel plu 'Й ФБЛ ДБМЕЕ' (ОП: Mi pli multe iris, ol veturis 'с ВПМШЫЕ ИПДЙМ, ЮЕН ЕЪДЙМ'); Gxis tie kaj ne plu! 'дП ЬФПЗП НЕУФБ Й ОЕ ВПМШЫЕ!'; Mi plu sportas 'с РТПДПМЦБА ЪБОЙНБФШУС УРПТФПН'; Mi ne plu sportas 'с ВПМШЫЕ ОЕ ЪБОЙНБАУШ УРПТФПН' (ТБОШЫЕ ЪБОЙНБМУС, Б ФЕРЕТШ ОЕФ); Mi plu ne sportas 'с РТПДПМЦБА ОЕ ЪБОЙНБФШУС УРПТФПН'.
11-2. рТЕДМПЗЙ: krom 'ЛТПНЕ'; preter 'НЙНП'; pro 'ЪБ', 'ЙЪ-ЪБ', 'ТБДЙ', 'РП РТЙЮЙОЕ': Krom esti bela, sxi estas ankaux bonkora 'лТПНЕ ФПЗП, ЮФП ПОБ ЛТБУЙЧБ, ПОБ ФБЛЦЕ ДПВТБ'; preter rivero 'НЙНП ТЕЛЙ'; preterrigardi eraron 'РТПЗМСДЕФШ ПЫЙВЛХ'; Dankon pro la memorigo! 'уРБУЙВП ЪБ ОБРПНЙОБОЙЕ!'
11-3. рЕТЕИПД ЙЪ ПДОПЗП УПУФПСОЙС Ч ДТХЗПЕ, ЛБЛ Й ОБРТБЧМЕОЙЕ ДЧЙЦЕОЙС Л ГЕМЙ, ПВПЪОБЮБЕФУС ПЛПОЮБОЙЕН -n: Transformi parolon en faron estas multe pli malfacile, ol transformi faron en parolon (M. Gorjkij) 'рТЕЧТБФЙФШ УМПЧП Ч ДЕМП ЗПТБЪДП ФТХДОЕЕ, ЮЕН ДЕМП Ч УМПЧП'.
11-4. рТЙ ПРХЭЕООПН Ч РТЕДМПЦЕОЙЙ УХЭЕУФЧЙФЕМШОПН РТЙФСЦБФЕМШОПЕ НЕУФПЙНЕОЙЕ ХРПФТЕВМСЕФУС У БТФЙЛМЕН: Via kafo estas pli bona, ol la mia 'фЧПК ЛПЖЕ МХЮЫЕ, ЮЕН НПК'; La sagxo de cxiuj homoj, kune prenitaj, ne helpos al tiu, kiu ne havas la sian. рТЙМБЗБФЕМШОПЕ ФПЦЕ НПЦЕФ ХРПФТЕВМСФШУС УБНПУФПСФЕМШОП, ЛПЗДБ ПРТЕДЕМСЕНПЕ УХЭЕУФЧЙФЕМШОПЕ РПДТБЪХНЕЧБЕФУС. ч ЬФПН УМХЮБЕ РТЙМБЗБФЕМШОПЕ ЮБУФП (ОП ОЕ ПВСЪБФЕМШОП!) ХРПФТЕВМСЕФУС У БТФЙЛМЕН ЙМЙ РТЙФСЦБФЕМШОЩН НЕУФПЙНЕОЙЕН: kara mia! 'ДПТПЗПК НПК!'; Ne la bela estas amata, sed la amata estas bela 'оЕ ЛТБУЙЧБС МАВЙНБ, Б МАВЙНБС ЛТБУЙЧБ'; La nova estas la bone forgesita malnova 'оПЧПЕ -- ЬФП ИПТПЫП ЪБВЩФПЕ УФБТПЕ'.
уМПЧППВТБЪПЧБОЙЕ 11-5. уХЖЖЙЛУ -ec- ПВТБЪХЕФ УМПЧБ, ПВПЪОБЮБАЭЙЕ БВУФТБЛФОПЕ УПУФПСОЙЕ, УЧПКУФЧП, ЛБЮЕУФЧП: aktiveco 'БЛФЙЧОПУФШ'; heroeco 'ЗЕТПЙЪН'; facileco 'МЕЗЛПУФШ'; patrineco 'НБФЕТЙОУФЧП'; sagxeco 'НХДТПУФШ'; versxajneco 'ЧЕТПСФОПУФШ'; miseco 'ПЫЙВПЮОПУФШ'; unueca 'ЕДЙОЩК' (Ф. Е. РТЕДУФБЧМСАЭЙК УПВПК ЕДЙОУФЧП); eco 'УЧПКУФЧП'; rememori la pasintecon 'ЧУРПНОЙФШ РТПЫМПЕ'; La estonteco estas nia 'вХДХЭЕЕ РТЙОБДМЕЦЙФ ОБН'; Niaj plej grandaj malamikoj en maljuneco estas mallaboremo kaj neniofarado 'оБЫЙ УБНЩЕ ВПМШЫЙЕ ЧТБЗЙ Ч УФБТПУФЙ -- МЕОШ Й ВЕЪДЕМЙЕ'.
11-6. уХЖЖЙЛУ -ism- ПВТБЪХЕФ УМПЧБ, ПЪОБЮБАЭЙЕ "ХЮЕОЙЕ, ФЕЮЕОЙЕ Ч ПВЭЕУФЧЕ, ОБРТБЧМЕОЙЕ Ч ЙУЛХУУФЧЕ, ОБХЛЕ"; marksismo, esperantismo; La internaciismo kontrauxstaras al la naciismo 'йОФЕТОБГЙПОБМЙЪН РТПФЙЧПУФПЙФ ОБГЙПОБМЙЪНХ'.
11-7. уХЖЖЙЛУ -ebl- ПЪОБЮБЕФ "ЧПЪНПЦОПУФШ": komprenebla 'ЧПЪНПЦОЩК ДМС РПОЙНБОЙС', 'РПОСФОЩК'; kompreneble 'РПОСФОП', 'ТБЪХНЕЕФУС'; mangxebla 'УЯЕДПВОЩК'; trinkebla 'РЙФШЕЧПК'; nedisigebla 'ОЕТБУФПТЦЙНЩК'; neforigebla 'ОЕХУФТБОЙНЩК'; eble 'ЧПЪНПЦОП'; espereble 'ЧПЪНПЦОП', 'НПЦОП ОБДЕСФШУС'; portebla radioricevilo 'РПТФБФЙЧОЩК ТБДЙПРТЙЕНОЙЛ'; eble jes, eble ne 'НПЦЕФ ВЩФШ, ДБ, НПЦЕФ ВЩФШ, ОЕФ'; Bonvolu pardoni min: mi volis fari plejeble bone 'йЪЧЙОЙФЕ НЕОС, РПЦБМХКУФБ: С ИПФЕМ УДЕМБФШ ЛБЛ НПЦОП МХЮЫЕ'; La tempo trairis nerimarkeble 'чТЕНС РТПЫМП ОЕЪБНЕФОП'; Tio estas nepardonebla 'ьФП ОЕРТПУФЙФЕМШОП'.
11-8. уХЖЖЙЛУ -acx- ПЪОБЮБЕФ "РТЕЪТЕОЙЕ": ridacxi 'ЖЩТЛБФШ'; rigardacxi 'ЗМБЪЕФШ', 'ФБТБЭЙФШ ЗМБЪБ'; kritikacxi 'ЛТЙФЙЛБОУФЧПЧБФШ'; mortacxi 'РПДПИОХФШ'; cxevalacxo 'ЛМСЮБ'; acxega 'РТЕУЛЧЕТОЩК'; Kiam kurcxevalo maljunigxas, gxi farigxas cxevalacxo. Cxiu acxajxo trovas sian sxatanton.
11-9. уХЖЖЙЛУ -um- ОЕ ЙНЕЕФ ФПЮОПЗП ЪОБЮЕОЙС; ПО ХРПФТЕВМСЕФУС Ч ФЕИ УМХЮБСИ, ЛПЗДБ ДТХЗЙЕ УХЖЖЙЛУЩ ОЕ РПДИПДСФ РП УНЩУМХ: proksimuma 'РТЙВМЙЪЙФЕМШОЩК'; plenumi 'ЧЩРПМОЙФШ', 'ЙУРПМОЙФШ'; malvarmumi 'РТПУФХДЙФШУС'; foliumi 'МЙУФБФШ'; vortumi 'ЧЩТБЪЙФШ УМПЧБНЙ', 'УЖПТНХМЙТПЧБФШ'; bone vortumita ideo 'ИПТПЫП УЖПТНХМЙТПЧБООБС НЩУМШ'. пО ХРПФТЕВМСЕФУС Й Ч ЛБЮЕУФЧЕ ЛПТОС, ЮФПВЩ ПВПЪОБЮЙФШ УМПЧП, ЛПФПТПЕ Ч НПНЕОФ ТЕЮЙ ОЕ РТЙИПДЙФ Ч ЗПМПЧХ: Donu al mi tiun umon! 'дБК НОЕ ФХ ЫФХЛПЧЙОХ!' (ЪБВЩМ, ЛБЛ ПОБ ОБЪЩЧБЕФУС); Kial vi umas tiel longe? 'рПЮЕНХ ФЩ ЧПЪЙЫШУС ФБЛ ДПМЗП?'
Tra la urbo --- Karaj geamikoj, partoprenantoj de la Renkontigxo de esperantistoj de Volgo kaj Uralo, ni invitas vin rigardi nian internaciisman urbon Ufa. Nun ni staras apud la monumento de amikeco inter la rusa kaj basxkira popoloj.
--- Sxajnas, estas ankoraux aliaj monumentoj, cxu ne?
--- Kompreneble. Estas monumento al V. I. Lenin en avenuo de Oktobro. Sur la plej alta punkto de la urbo staras Salavat, kuragxa kunbatalanto de Pugacxov, kiu militis por liberigo de la popolo, suferinta pro ekspluatado.
--- Mi auxdis, ke Ufa havas ricxan historion.
--- Tute gxuste. Ni vizitos hodiaux la historian kaj regionstudan muzeon. En gxiaj salonoj vi povos vidi multe da valoraj dokumentaj materialoj. Krom tio, ni vizitos la centran parkon, en kiu cxiam brulas fajro memore al lokaj herooj kaj agantoj, kies nomoj estas senmortaj.
--- Kio trovigxas tie cxi?
--- La cxefa placo. En la Sovetia tempo cxi tie preterpasxadis laborantoj kun rugxaj standardoj okaze de grandaj festoj. Nun oni ripozas familie cxe la placo kaj en la apuda parko, kiu iom post iom transiras en arbaron.
--- Cxu Ufa estas industria urbo?
--- Jes, el iama urbeto gxi transformigxis en industrian urbegon. La peza industrio aperis cxi tie dum la Granda Patruja milito kaj de tiam gxi multe evoluis.
--- Kio pri la kulturo kaj cxiutagaj necesajxoj?
--- Same kiel en cxiuj nuntempaj grandaj urboj, ankaux en la nia trovigxas cxiupasxe multaj vidindajxoj: teatroj, kinejoj, kulturpalacoj, magazenoj, hoteloj, restoracioj, kafejoj ktp (kaj tiel plu). Sur la loko de malnovaj domacxoj staras novaj, komfortaj domegoj. Bonvolu rigardi dekstren: nun ni preterveturas la Nacian bibliotekon, kiu havas ricxan kolekton de libroj, interalie, ankaux en Esperanto.
--- Cxu en la urbo estas multe da lernejoj?
--- Proksimume cent tridek lernejoj. Ankaux aro da superaj lernejoj kaj teknikaj mezaj lernejoj. Jen maldekstre vi vidas la Basxkirian universitaton. Kaj proksime de gxi trovigxas la televida centro. Ne forgesu, ke morgaux vespere okazos televida elsendo pri nia Esperanto-renkontigxo.
--- Kie ripozas la ufanoj?
--- La urbo trovigxas cxe tri suficxe profundaj riveroj kun bonaj plagxoj, kie multaj homoj sxatas pasigi la tempon. La urbanoj ofte promenadas kaj skiadas en la parkoj kaj arbaroj, kiuj trovigxas en la urbo mem. Unu el la plej belaj logxdistriktoj de la urbo ecx havas la nomon Arbar-parka. Ekster la urbo multas lagoj kun refresxiga, travidebla akvo, agrablaj ripozejoj. Precipe bele estas komence de la auxtuno, kiam falas orkoloraj folioj kaj la cxielo estas ankoraux klara. Oni povas porti hejmen cxarmajn bukedojn de bonodoraj floroj. Eble, ankaux vi sukcesos fari tion hodiaux.
--- Ni dankas vin pro via interesa rakonto.
--- Mi gxojas, ke gxi placxis al vi. Kaj fine mi alvokas vin bone preparigxi al la hodiauxa interkona vespero, dum kiu vi povos pligrandigi vian rondon de amikoj.
ъБДБОЙС 11.1. юФП ПЪОБЮБАФ УМЕДХАЭЙЕ УМПЧБ?
Klubano; dentisto; realismo; aliloke; gxisblanke; virinacxo; plenumado; organizajxo; konateco; kunauxtoreco; nepreco; praveco; kuirita; invitota; ridetante; ekdorminta; dormemo; mispasxi; surpasxi; malamikeco; apudeco; supereco; brulego; neklarigebla; antauxfesta; enprofundigxi; plidikigxi; translokigxi; mangxilaro; karulino; paperujo; industriigo; antauxcxambro; deirpunkto; fajr-eltena; intermonto; kontrauxvola; kroma; kunteksto; postmorta; pretere; preteriri; sendanka; subulo; cxirkauxvojo; vortfarado; enterigi; prisilenti; elvoki; nevokita gasto; fresxdata jxurnalo.
11.2. рЕТЕЧЕДЙФЕ УПЮЕФБОЙС:
krom tio; preter ili; tio okazis pro sxi; li mortis pro maljuneco; veni pro serioza afero; ami pro beleco; ridi pro gxojo; ludi por plezuro; iomete da akvo; labori super lernolibro; la domoj staris unu kontraux la alia; trans la rivero; gxis la somero; komenci ekde la auxtuno; cxe la subiro de la suno; ne sen malfacilajxoj; ekdormi dum legado; kun rapido de 70 kilometroj en horo; vojagxo cxirkaux la mondo; dank' al la plenumita promeso; letero el la patrujo; lingvo de paco kaj amikeco; batali por la paco; je kelkaj pasxoj de la instituto; okaze de la festo; mi miras pri via nescio; fali de sur la tablo; vizito de la patrino al la magazeno; komenci per kolektado de informoj; pasxo post pasxo; lerni Esperanton de post septembro; amikeco inter la popoloj; tio okazis antaux miaj okuloj; promeni duope; aperi el post stratangulo.
11.3. рЕТЕЧЕДЙФЕ ЖТБЪЩ:
La tempo pasinta ne plu revenos. Nenio forestas dum enterigo de la ricxulo, krom homoj, kiuj bedauxrus pri li. Vi preteras -- mi rigardas vin. Pro multo da arboj li arbaron ne vidas. La juneco estas felicxa pro tio, ke gxi havas estontecon (N. V. Gogol). Ne edzinigxu al maljunulo pro mono, cxar la mono foriros, sed la maljunulo restos. Tre malgxoje estas gxoji en soleco (G. Lessing). Por tiu, kiu ne scias, cxio estas ebla. Se ni la felicxon ankoraux ne trovis, do, eble, pro mallaboremo (S. J. Marsxak). Se la amo malvarmigxis, gxi ne estas revarmigebla. Plena senkaraktereco estas tre acxa karaktero (J. La Bruyère/Labrjujer). Multe komencite, malmulte plenumite. Se oni kuracas malvarmumon, gxi forpasas post sep tagoj; se oni ne kuracas gxin, gxi forpasas post semajno. Ne prunteprenu monon, cxar vi prenas ies monon, sed redonas la vian; vi prenas gxin por kelka tempo, sed redonas por cxiam. La homo, kiu ne konas alilandajn lingvojn, ne konas la sian (J. W. Goethe/Gjote). Esti sagxa en ies aferoj estas pli facile, ol en la siaj. Lia maldekstra mano ne scias, kion faras la dekstra. Unu fojo ne estas ofte, du fojoj ne estas cxiam. Oni ne povas vivi por cxiuj, precipe por tiuj, kun kiuj oni ne volus vivi (J. W. Goethe). Malproksima fajro ne varmigas. Post morto kuracilo jam estas sen utilo. La mortintaj restas junaj (A. Seghers/Zegers). Ne konante la profundon, ne iru en la riveron. Ecx el sub la tero aperas la vero. Kies gasto mi estas, ties feston mi festas. Kia estas via laboro, tia estas via valoro. Oni malmulte pensas pri la valoro de tio, kion oni havas. Unu horo da dormo antaux la noktomezo valoras pli, ol tri horoj post la noktomezo. Ni ankoraux batalos, diablo prenu! (I. S. Turgenev). En la tagoj, kiam ni ne batalas por la paco, ni helpas al la milito (N. Grieg/Grig).
11.4. рЕТЕЧЕДЙФЕ ОБ ЬУРЕТБОФП:
мЕФПН С ПФДЩИБМ Ч лЙЫЙОЕЧЕ. ьФП ЪЕМЕОЩК, УПМОЕЮОЩК ЗПТПД. пФ ЧПЛЪБМБ ЙДЈФ ГЕОФТБМШОЩК РТПУРЕЛФ, ОБ ЛПФПТПН ОБИПДСФУС ТБЪМЙЮОЩЕ ХЮТЕЦДЕОЙС, РБНСФОЙЛЙ, НБЗБЪЙОЩ, ЗПУФЙОЙГЩ, ТЕУФПТБОЩ. зПТПД ОЕ ПЮЕОШ ВПМШЫПК, Б РПФПНХ С ВПМШЫЕ ИПДЙМ РЕЫЛПН, ЮЕН ЕЪДЙМ Ч ФТПММЕКВХУБИ Й БЧФПВХУБИ. уФБТХА ГЕОФТБМШОХА ЮБУФШ ЗПТПДБ ПЛТХЦБАФ ОПЧЩЕ ЦЙМЩЕ ТБКПОЩ тЩЫЛБОПЧЛБ, вПАЛБОЩ, вПФБОЙЛБ, оПЧЩЕ юЕЛБОЩ У ПТЙЗЙОБМШОЩНЙ НОПЗПЬФБЦОЩНЙ ДПНБНЙ. с ВЩМ Ч НХЪЕСИ, Ч ФЕБФТБИ. нОЕ ПЮЕОШ РПОТБЧЙМУС НПМДБЧУЛЙК ЛЙОПЖЙМШН "юЕМПЧЕЛ ЙДЈФ ЪБ УПМОГЕН". л НПЕК ТБДПУФЙ, С ОБЫЈМ МЙФЕТБФХТХ ОБ ЬУРЕТБОФП Ч оБГЙПОБМШОПК ВЙВМЙПФЕЛЕ. вЩМП РТЙСФОП, ЮФП НПМДБЧУЛЙЕ ЬУРЕТБОФЙУФЩ ЧПЪЙМЙ НЕОС ОБ НБЫЙОЕ РП ЧУЕК ТЕУРХВМЙЛЕ. ч фЙТБУРПМЕ Й вЕОДЕТБИ НЩ РПВЩЧБМЙ ОБ РМСЦЕ Х дОЕУФТБ. оП ЮБЭЕ ЧУЕЗП С РТПЧПДЙМ ЧТЕНС Х РТЕЛТБУОПЗП ПЪЕТБ, ЧПЛТХЗ ЛПФПТПЗП ОБИПДЙФУС ПЗТПНОЩК РБТЛ, Й ОБ ФБЛ ОБЪЩЧБЕНПН лЙЫЙОЕЧУЛПН НПТЕ.
11.5. тБУУЛБЦЙФЕ П ЧБЫЕН ЗПТПДЕ ЙМЙ УПУФБЧШФЕ ДЙБМПЗ РП ПДОПК ЙЪ УЙФХБГЙК: Б) УРТПУЙФЕ ДТХЗ ДТХЗБ П ЗПТПДБИ, ЗДЕ ЧЩ ТПДЙМЙУШ; ВЩЧБМЙ МЙ ЧЩ РПЪЦЕ Ч ЬФЙИ ЗПТПДБИ? В) ЧБЫ ФПЧБТЙЭ ЧРЕТЧЩЕ УПВТБМУС Ч нПУЛЧХ; ЧЩ ВЩМЙ ФБН НОПЗПЛТБФОП Й ДБЈФЕ ЕНХ УПЧЕФЩ; Ч) ЧЩ РПЛБЪЩЧБЕФЕ ЪБТХВЕЦОПНХ ЬУРЕТБОФЙУФХ ЧБЫ ЗПТПД; З) ЧЩ ЧЕТОХМЙУШ ЙЪ ЪБТХВЕЦОПК ФХТЙУФЙЮЕУЛПК РПЕЪДЛЙ Й ПВНЕОЙЧБЕФЕУШ ЧРЕЮБФМЕОЙСНЙ У ФПЧБТЙЭБНЙ РП ЗТХРРЕ.
ьУРЕТБОФП -- ЦЙЧПК, ТБЪЧЙЧБАЭЙКУС СЪЩЛ, Й ПФОПУЙФШУС Л ОЕНХ УМЕДХЕФ У ХЧБЦЕОЙЕН, ЛБЛ Л МАВПНХ ЦЙЧПНХ СЪЩЛХ. рТЙ РПМШЪПЧБОЙЙ СЪЩЛПН ЬУРЕТБОФП УМЕДХЕФ ЙЪВЕЗБФШ:
ОЕВТЕЦОПЗП ПФОПЫЕОЙС Л ЛХМШФХТЕ ТЕЮЙ, Ф. Е. ДПРХЭЕОЙС ПЫЙВПЛ, ОБТХЫБАЭЙИ УФТХЛФХТХ СЪЩЛБ Й ПВЭЕРТЙОСФЩЕ ОПТНЩ ЕЗП ХРПФТЕВМЕОЙС;
ЧМЙСОЙС ТПДОПЗП Й ДТХЗЙИ СЪЩЛПЧ, ЕУМЙ ЬФП ОБТХЫБЕФ ПУОПЧОЩЕ УФТХЛФХТОЩЕ РТЙОГЙРЩ ЬУРЕТБОФП: ЙОФЕТОБГЙПОБМШОПУФШ, ТЕЗХМСТОПУФШ Й МПЗЙЮОПУФШ;
РТЙНЙФЙЧЙЪНБ, ЧЩТБЦБАЭЕЗПУС Ч РПМШЪПЧБОЙЙ ПЗТБОЙЮЕООЩН МЕЛУЙЛПОПН Й Ч РТЙОГЙРЙБМШОПН ОЕРТЙСФЙЙ ОПЧЫЕУФЧ;
ОПЧБФПТУФЧБ, ЧЩТБЦБАЭЕЗПУС Ч ЗПФПЧОПУФЙ РТЙОСФШ МАВЩЕ ОПЧЫЕУФЧБ, Ч РПРЩФЛБИ ТЕЖПТНЙТПЧБФШ СЪЩЛ ЙМЙ ОБЧСЪБФШ ЕНХ УЧПЙ МЙЮОЩЕ ЙДЕЙ.
ч ЬФПН ЛХТУЕ ЧЩ ЙЪХЮБЕФЕ ОПТНБФЙЧОПЕ ХРПФТЕВМЕОЙЕ СЪЩЛБ. ч РТПГЕУУЕ ЮФЕОЙС ЛОЙЗ Й ЦХТОБМПЧ, НЕЦДХОБТПДОПК РЕТЕРЙУЛЙ, ХУФОПЗП ПВЭЕОЙС ЧЩ ВХДЕФЕ УФБМЛЙЧБФШУС Й У ДТХЗЙНЙ ЖПТНБНЙ, ЙОПЗДБ ХДБЮОЩНЙ, ЙОПЗДБ НЕОЕЕ ХДБЮОЩНЙ. чЩТБВПФБКФЕ Ч УЕВЕ РТЙЧЩЮЛХ РПДНЕЮБФШ Й ЪБОПУЙФШ Ч УЧПА ЛБТФПФЕЛХ ЧУЕ ЙОФЕТЕУОЩЕ Й ОЕПВЩЮОЩЕ ХРПФТЕВМЕОЙС, ТБЪНЩЫМСФШ ОБД ФЕН, ЮФП ЧБН ЛБЦЕФУС ОЕРТБЧЙМШОЩН ЙМЙ ОЕХДБЮОЩН. оП ДП ФЕИ РПТ РПЛБ ЧЩ ОЕ РТЙПВТЕМЙ ЮХЧУФЧБ СЪЩЛБ, РПЛБ ОЕ ПЧМБДЕМЙ ЙН УЧПВПДОП, РТЕДРПЮЙФБКФЕ ЖПТНЩ, ЛПФПТЩЕ ДБАФУС Ч ЬФПН ЛХТУЕ.
рТЙМПЦЕОЙС сЪЩЛПЧБС ЙЗТБ "дПРПМОЙФШ РТЕДМПЦЕОЙЕ" пДЙО ЙЪ ЙЗТБАЭЙИ ЗПЧПТЙФ ЙМЙ ЪБРЙУЩЧБЕФ РТЕДМПЦЕОЙЕ ЙЪ РПДМЕЦБЭЕЗП Й УЛБЪХЕНПЗП. дТХЗЙЕ ЙЗТБАЭЙЕ РПУФЕРЕООП ДПРПМОСАФ ЕЗП. оБРТЙНЕТ: Mi legas -- Mi legas libron -- Mi legas interesan libron -- Mi legas interesan libron hodiaux...
хМЙГБ ьУРЕТБОФП рП лБЪБОЙ РТПЫЈМ УМХИ: уПЧНЙО ТЕУРХВМЙЛЙ ЙДЈФ РТПФЙЧ ЦЕМБОЙС ЗПТПЦБО ЧЕТОХФШ ХМЙГЕ цДБОПЧБ ЕЈ РТЕЦОЕЕ ЙНС.
лПОЕЮОП, ЬФП ЧЩЪЧБМП ОЕХДПЧПМШУФЧЙЕ -- ЧЩИПДЙФ, "ОБЧЕТИХ" ОЕ ИПФСФ ПФЛБЪЩЧБФШУС ПФ ЙНЕОЙ ЮЕМПЧЕЛБ, УФПМШ УЛПНРТПНЕФЙТПЧБЧЫЕЗП УЕВС Ч ЗПДЩ ЛХМШФБ МЙЮОПУФЙ? дЕМП Ч ФПН, ЮФП РПУМЕ ТЕЫЕОЙС ЙУРПМЛПНБ ЗПТУПЧЕФБ, ЛПФПТЩК, ХЮЙФЩЧБС НОЕОЙЕ ЛБЪБОГЕЧ, ТБУРПТСДЙМУС ЧЕТОХФШ ХМЙГЕ ЕЈ УФБТПЕ ЙНС -- ХМЙГБ ьУРЕТБОФП, РТПЫМП ХЦЕ ОЕНБМП ЧТЕНЕОЙ, Б УППВЭЕОЙС ПВ ЙЪНЕОЕОЙЙ ОБЪЧБОЙС ФБЛ Й ОЕ РПСЧМСМПУШ. лБЛ ПЛБЪБМПУШ, уПЧНЙО ОЕ ТБУУНБФТЙЧБМ ЙУРПМЛПНПЧУЛПЕ ТЕЫЕОЙЕ, РПУМБООПЕ ОБ ХФЧЕТЦДЕОЙЕ.
-- ъБЭЙЭБАФ ЛХМШФ, -- ПРТЕДЕМЙМЙ ЗПТСЮЙЕ ЗПМПЧЩ.
-- нЩ ЧЕТОХМЙ ДПЛХНЕОФ ЗПТЙУРПМЛПНБ ФПМШЛП РПФПНХ, ЮФП ОЙЛБЛПЗП ХФЧЕТЦДЕОЙС Ч ДБООПН УМХЮБЕ ОЕ ФТЕВХЕФУС, -- РПСУОЙМ ЪБЧЕДХАЭЙК ПТЗПФДЕМПН уПЧНЙОБ фбуут и. оЙЪБНПЧ. -- йУРПМЛПН УБН ЧРТБЧЕ ТЕЫБФШ РПДПВОЩЕ ЧПРТПУЩ. фПМШЛП Й ЧУЕЗП.
й ЧПФ ОПЧПУФШ: ХМЙГБ цДБОПЧБ УФБМБ-ФБЛЙ ХМЙГЕК ьУРЕТБОФП. лБЛПК Й ВЩМБ ДП 1947 З. уЕКЮБУ ЗПТЦЙМЛПНИПЪ ЪБЛБЪЩЧБЕФ ОПЧЩЕ ФБВМЙЮЛЙ, РПЮФБНФ ЧОПУЙФ ЙЪНЕОЕОЙС Ч БДТЕУБ -- ЙДЈФ ФЕИОЙЮЕУЛПЕ ПВЕУРЕЮЕОЙЕ РТЙОСФПЗП ТЕЫЕОЙС.
[мЙФЕТБФХТОБС ЗБЪЕФБ. 07.09.1988.]
йУФПТЙС ХМЙГЩ ьУРЕТБОФП Ч лБЪБОЙ лБЪБОШ -- ПДЙО ЙЪ ОЕНОПЗЙИ ЗПТПДПЧ тПУУЙЙ, ЛПФПТЩК НПЦЕФ ЗПТДЙФШУС ФЕН, ЮФП Ч ОЈН ЕУФШ ХМЙГБ ЪОБНЕОЙФПЗП Doktoro Esperanto, мБЪБТС ъБНЕОЗПЖБ, УПЪДБФЕМС НЕЦДХОБТПДОПЗП СЪЩЛБ ьУРЕТБОФП. дБ, УМПЧП ьУРЕТБОФП ЪДЕУШ ОБРЙУБОП У ВПМШЫПК ВХЛЧЩ ОЕ РП ПЫЙВЛЕ -- НОПЗЙЕ ЛБЪБОГЩ, ЧЛМАЮБС Й НЕОС, У ДЕФУФЧБ РТЙЧЩЛМЙ РЙУБФШ ЬФП УМПЧП ЙНЕООП ФБЛ, УОБЮБМБ ЛБЛ ОБЪЧБОЙЕ ХМЙГЩ, Б РПФПН -- ЛБЛ ОБЪЧБОЙЕ СЪЩЛБ, нЕЦДХОБТПДОПЗП сЪЩЛБ ьУРЕТБОФП.
пФЛХДБ ЦЕ РПСЧЙМПУШ ФБЛПЕ ОБЪЧБОЙЕ ХМЙГЩ? пОП ЧПЪОЙЛМП РП ИПДБФБКУФЧХ ЛТХЦЛБ ЬУРЕТБОФЙУФПЧ РТЙ УБДПЧПН ИПЪСКУФЧЕ, ЛПФПТЩЕ РТЕДМПЦЙМЙ ЧНЕУФП ОБЪЧБОЙС ХМЙГ "уБДПЧБС" ЙМЙ "вПФБОЙЮЕУЛБС" ЙНЕООП "ьУРЕТБОФП". й ЙНС РТЙЦЙМПУШ. оБ 12 МЕФ.
пДОБЛП Ч 1947 ЗПДХ Ч лБЪБОЙ, Ч УЧСЪЙ У ТЕЖПТНБНЙ Ч ХРТБЧМЕОЙЙ ЗПТПДПН, ТЕЫЙМЙ ЮБУФШ ХМЙГ У "РПМЙФЙЮЕУЛЙ ОЕВМБЗПОБДЕЦОЩНЙ" ОБЪЧБОЙСНЙ РЕТЕОБЪЧБФШ ВПМЕЕ "ОБДЕЦОП" -- Й ТБЪПН РЕТЕЙНЕОПЧБМЙ ЬФХ ХМЙГХ Ч цДБОПЧБ.
пДОБЛП ЬФП ОБЪЧБОЙЕ ОЕ РТЙЦЙМПУШ ДП ЛПОГБ: ЧУЈ ТБЧОП УФБТПЦЙМЩ ЗПТПДБ ЗПЧПТЙМЙ "цДБОПЧБ, ВЩЧЫБС ьУРЕТБОФП", Й ЧУЈ ТБЧОП ЬФП ОБЪЧБОЙЕ ЦЙМП.
й ЧПФ ПДОБЦДЩ, ЧЕУОПК 1988 ЗПДБ, ЧП дЧПТГЕ иЙНЙЛПЧ, ЗДЕ БЛФЙЧОП ТБВПФБМ ЛТХЦПЛ СЪЩЛБ ЬУРЕТБОФП, ЧП ЧТЕНС ПЮЕТЕДОПК ЧУФТЕЮЙ ЧУЕИ РПРТПУЙМЙ РТПКФЙ Ч БЛФПЧЩК ЪБМ, ЗДЕ ДПМЦОБ ВЩМБ РТПИПДЙФШ ЧУФТЕЮБ РТЕДУФБЧЙФЕМЕК ЗПТУПЧЕФБ У ПВЭЕУФЧЕООПУФША. чЩУФХРБМЙ ТБВПФОЙЛЙ ЗПТУПЧЕФБ, ТБУУЛБЪЩЧБМЙ П ДПУФЙЦЕОЙСИ, ПВ ХМХЮЫЕОЙСИ Ч ЗПТПДЕ. ч ЛПОГЕ РПРТПУЙМЙ ЧПРТПУЩ.
лФП-ФП ЙЪ ЬУРЕТБОФЙУФПЧ, ОБВТБЧЫЙУШ УНЕМПУФЙ, ОБРЙУБМ ЪБРЙУЛХ НЬТХ: "рПЮЕНХ ХМЙГБ ьУРЕТБОФП Ч лБЪБОЙ ДП УЙИ РПТ ОПУЙФ ЙНС ЧТБЗБ ОБТПДБ цДБОПЧБ, Й ЕК ОЕ ЧЕТОХМЙ ЕЕ РЕТЧПОБЮБМШОПЕ ЙНС?". оБ ЧПРТПУ ВЩМ РПМХЮЕО ПВЩЮОЩК ПФЧЕФ "иПТПЫП, ТБЪВЕТЕНУС", Й ЧУЕ ДТХЦОП ЪБВЩМЙ ПВ ЬФПН.
б ЮЕТЕЪ РПМЗПДБ уЕТЗЕА дЕНШСОПЧХ, ФПЗДБЫОЕНХ ТХЛПЧПДЙФЕМА ЛТХЦЛБ, ЪЧПОЙФ ЧЪЧПМОПЧБООЩК ЦХТОБМЙУФ ЙЪ ЗМБЧОПК ЗПТПДУЛПК ЗБЪЕФЩ "чЕЮЕТОСС лБЪБОШ" Й УРТБЫЙЧБЕФ: "б ФЩ ЪОБЕЫШ, ЮФП ХМЙГЕ ьУРЕТБОФП ЧПЪЧТБЭБАФ ЕЕ РТЕЦОЕЕ ОБЪЧБОЙЕ?".
чПФ ФБЛ УПУФПСМБУШ НБМЕОШЛБС РПВЕДБ ЬУРЕТБОФЙУФПЧ Ч лБЪБОЙ, Й ФЕРЕТШ Ч ОБЫЕН ЗПТПДЕ РП-РТЕЦОЕНХ ЕУФШ ХМЙГБ ьУРЕТБОФП.
бМЕЛУБОДТ зБМЛЙО
уПЪДБФЕМА ЬУРЕТБОФП еЭЈ ПДОП НЕУФП Ч ВЕМПТХУУЛПН ЗПТПДЕ зТПДОП ПФОЩОЕ ВХДЕФ УЧСЪБОП У РБНСФША НЕДЙЛБ Й ХЮЈОПЗП мАДЧЙЛБ ъБНЕОЗПЖБ -- УПЪДБФЕМС НЕЦДХОБТПДОПЗП СЪЩЛБ ЬУРЕТБОФП. тЕЫЕОЙЕН ЗПТПДУЛЙИ ЧМБУФЕК ЕЗП ЙНС РТЙУЧПЕОП ОПЧПК ХМЙГЕ, ТБУРПМПЦЕООПК Ч РПУЕМЛЕ аЦОЩК.
мАДЧЙЛ ъБНЕОЗПЖ РТПЦЙЧБМ Ч зТПДОП Ч 1893-1897 ЗПДБИ Ч УФБТЙООПН ЪДБОЙЙ ОБ ОЩОЕЫОЕК ХМЙГЕ лЙТПЧБ. пВ ЬФПН ОБРПНЙОБЕФ НЕНПТЙБМШОБС ДПУЛБ, ХУФБОПЧМЕООБС ЪДЕУШ ОЕУЛПМШЛП МЕФ ОБЪБД. лУФБФЙ, ОБДРЙУШ ОБ ОЕК УДЕМБОБ ОБ ДЧХИ СЪЩЛБИ -- ВЕМПТХУУЛПН Й ЬУРЕТБОФП. мАВПРЩФОП Й ФП, ЮФП НЕУФП ЦЙФЕМШУФЧБ ХЮЈОПЗП ХУФБОПЧМЕОП РП ДБООЩН П РЕТЕРЙУЙ ОБУЕМЕОЙС, РТПЧЕДЈООПК Ч ЗПТПДЕ Ч 1895 ЗПДХ, -- УППФЧЕФУФЧХАЭЙЕ ВХНБЗЙ УТБЧОЙФЕМШОП ОЕДБЧОП ОБКДЕОЩ Ч гЕОФТБМШОПН ЗПУХДБТУФЧЕООПН ЙУФПТЙЮЕУЛПН БТИЙЧЕ. хЮЈОЩК ЮЙУМЙМУС Ч ЫФБФЕ ЧПМШОПРТБЛФЙЛХАЭЙИ ЧТБЮЕК РТЙ зТПДОЕОУЛПН ЗХВЕТОУЛПН РТБЧМЕОЙЙ.
вЕМфб.
[чЕЮЕТОЙК нЙОУЛ. 11.08.1998.]
ч мЙЕРБЕ ВХДЕФ ЧПУУФБОПЧМЕОБ ХМЙГБ ьУРЕТБОФП мЙЕРБС, 27 ОПСВТС 1998, BNS. мЙЕРБКУЛБС ДХНБ ТЕЫЙМБ ЧПУУФБОПЧЙФШ ЙУФПТЙЮЕУЛПЕ ОБЪЧБОЙЕ ХМЙГЩ уРБТФБЛБ -- ХМЙГБ ьУРЕТБОФП. ьФП УДЕМБОП РП РТЕДМПЦЕОЙА мБФЧЙКУЛПК БУУПГЙБГЙЙ ЬУРЕТБОФП.
ч мЙЕРБЕ Ч УЧПЈ ЧТЕНС БЛФЙЧОП ДЕКУФЧПЧБМП ДЧЙЦЕОЙЕ ЬУРЕТБОФП, РТПЧПДЙМЙУШ ЧЕЮЕТБ РПЬЪЙЙ, ОБ ЬУРЕТБОФП УФБЧЙМЙУШ ФЕБФТБМШОЩЕ РПУФБОПЧЛЙ. ч ОБУФПСЭЕЕ ЧТЕНС Ч мЙЕРБЕ ФБЛЦЕ ДЕКУФЧХЕФ ДЧЙЦЕОЙЕ ЬУРЕТБОФП, Л ОЕНХ РПДЛМАЮЙМБУШ ФБЛЦЕ ЙУРПМОЙФЕМШОЙГБ ЖПМШЛМПТБ бКУФБ рХНРХТЕ (Austra Pumpure).
рТЕДМПЦЕОЙЕ ВЩМП УЧСЪБОП У ФЕН, ЮФП Ч ЙАМЕ ВХДХЭЕЗП ЗПДБ Ч мБФЧЙЙ РТПКДХФ дОЙ ЬУРЕТБОФП вБМФЙЙ. чПЪНПЦОП, ПОЙ ВХДХФ РТПЧЕДЕОЩ Ч мЙЕРБЕ.
Baltic News Service.
<<< 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 ЛМАЮ ХЛБЪ УМПЧБТШ >>> пЗМБЧМЕОЙЕ