Aparat_kadra_kier_tom I
.pdfchwili obecnej ujawniono: – wyjść na pracowników aparatu BP i MO – 218 z tego: pracowników UB – 115, pracowników MO – 103.
Do dnia dzisiejszego zatrzymano 104 osoby, w tym: 57 spoza aparatu UB i MO« […]. Kiedy w końcu u niektórych pracowników z grupy operacyjno-śledczej zaczęły powstawać wątpliwości, co do słuszności niektórych aresztów i metod śledztwa
–Kierownictwo w osobach Dudy, Krzywińskiego, Bordowicza268, Kaukusa269 i Dyrektora ówczesnego Biura do Spraw Funkcjonariuszy płk. Siedleckiego270, spowodowało zebranie grupy partyjnej. Na zebraniu tym uświadamiali oni, że wroga należy traktować surowo, a ci, którzy się załamują, idą wrogowi na rękę przez zatracenie czujności rewolucyjnej. Duda osobiście robił wszystko, aby własnym – wyzutym ze wszystkich instynktów ludzkich – przykładem zachęcić innych do brutalnego obchodzenia się z zatrzymanymi. […]
W wyniku wyjść śledczych miał być aresztowany członek WiN nazwiskiem Kalinowski z zawodu piekarz, pomyłkowo aresztowano jego brata. Po wyjaśnieniu pomyłki Duda polecił po kilku dniach Szwechowi zawerbowanie Kalinowskiego przed jego zwolnieniem z aresztu. Kilkudniowy werbunek nie przyniósł rezultatu, gdyż pomyłkowo zatrzymany Kalinowski nie wyraził zgody na współpracę, a żądał prokuratora i przedstawienia mu zarzutów. Wówczas Duda zalecił przywiezienie Kalinowskiego do swego gabinetu. Duda zarzucał Kalinowskiemu, że do Polski z armii Andersa wrócił celowo, aby szkodzić, czego dowodem jest jego uporczywa odmowa współpracy. Kiedy w końcu pod naciskiem i oszczerczymi zarzutami Dudy
–Kalinowski skłonił się do współpracy z UB, Duda deklaracji nie przyjął – uważając widocznie, że nie złamał dostatecznie mocno zatrzymanego. Oświadczył natomiast Kalinowskiemu, że przy Wojewódzkim Urzędzie w Łodzi istnieje pluton egzekucyjny, którego zadaniem jest rozstrzeliwać wszystkich wrogów PRL, a między innymi tych, co siedzą w więzieniu przy ul. Kraszewskiego. W plutonie tym brak jest jednego egzekutora – zaproponował Kalinowskiemu tę funkcję, w celu udowodnienia swej lojalności wobec Rządu PRL. Po usilnych błaganiach ze strony Kalinowskiego, Duda skończył swa ohydną komedię odebraniem zobowiązania o współpracy z UB od Kalinowskiego”271.
Ostatnim wątkiem badań nad kadrami aparatu bezpieczeństwa jest analiza socjologicznapodwzględemwieku,wykształceniaipochodzeniaspołecznegofunkcjonariuszy. Jej wyniki dostarczają wielu nowych informacji o ludziach resortu. Niskie wykształcenie i brak przygotowania zawodowego były podstawowymi, nierozwiązanymi przez lata, mankamentami kadrowymi272. Jak zauważyli sami pracownicy resortu: „W większości byli to ludzie młodzi, pochodzenia robotniczo-chłopskiego, którzy mimo ofiarności i oddaniasprawiePolskiLudowejnieposiadalisprecyzowanegopoglądunazadaniastojące przed aparatem bezpieczeństwa. […] Brak wykształcenia ogólnego, które u większości
268Brak bliższych danych.
269Brak bliższych danych.
270Jerzy Siedlecki, ur. 29 VII 1907 r.; przed wojną członek KPZU; w latach 1946–1954 kierował pracami Wydziału/Biura ds. Funkcjonariuszy MBP, początkowo (styczeń–czerwiec 1946 r.) jako p.o., następnie dyrektor; zmarł 10 III 1996 r. w Warszawie (Ludzie bezpieki..., s. 382).
271AIPN, 0194/927, t. 2, Akta osobowe Teodora Dudy, k. 17–21.
272W. Fijałkowski, Milicja Obywatelska..., s. 20.
71
zaangażowanych pracowników ograniczało się do wykształcenia podstawowego (wielu miało tylko kilka klas szkoły podstawowej), nadrabiali gorliwością”273.
Wyniki tej analizy pozwalają dostrzec prawidłowość polegającą na odrębności zjawisk zachodzących w MBP i w terenowych UB, w których np. poziom wykształcenia kadr był nieporównywalnie niższy niż w centrali. „Ilość aktywu (ogólna) kierowniczego – mówił na naradzie 26 maja 1950 r. Stanisław Radkiewicz – wynosi 2059 ludzi. W wieku do 22 lat mamy 2 osoby, do 25 [lat] 283. […] Można powiedzieć, że w zasadzie, jeśli chodzi o wiek – aparat kierowniczy naszego ministerstwa w WUBP jest na ogół zadawalający. Rzecz jasna, że nie jest normalną rzeczą, że mamy 283 osoby, które nie mają pełne 25 lat. […] Robotników mamy 76%, chłopów 16%, inteligencji pracującej 10%, drobnomieszczaństwa 4%, innych 3%. Stan społeczny kadr naszego aparatu w zasadzie przedstawia się zadowalająco. Ze szkołą powszechną mamy 38% (800 osób); 43 ludzi na kierowniczych stanowiskach naszego aparatu w całym kierownictwie ma zaledwie 7 kl[as] wykształcenia. Pod względem wykształcenia ogólnego kadra nasza przedstawia się opłakanie”274.
Co ciekawe, niski poziom wykształcenia ganił człowiek, który sam ukończył zaledwie kilka klas szkoły powszechnej. Podobne lub niewiele wyższe wykształcenie (jedynie w zakresie edukacji elementarnej) posiadało wielu prominentnych członków kierownictwa MBP: Wacław Dominik, Michał Jachimowicz, Józef Jurkowski, Grzegorz Korczyński, Stefan Młynarczyk, Michał Moczar, Mikołaj Orechwa, Tadeusz Paszta, Antoni Punda, Roman Romkowski, Władysław Sobczyński, Feliks Suczek, Władysław Imiołek-Śliwa, Józef Światło, Jan Tataj, Józef Tymiński.
WśródfunkcjonariuszypowiatowychiwojewódzkichUBmożnaodnaleźćjedyniepojedyncze osoby z wyższym wykształceniem. Inna jest sytuacja wśród kierowniczych kadr samego MBP, gdzie – o czym świadczy polityka kadrowa – zdawano sobie sprawę z wagi wykształcenia,bezktóregotrudnobyłobyprowadzićinstytucjęzatrudniającąnapoczątku lat pięćdziesiątych ponad 30 tys. ludzi. W tym czasie kadrę kierowniczą MBP stanowiło już ponad dwudziestu absolwentów wyższych uczelni. Najwyższym wykształceniem legitymowała się, ciesząca się szczególnie złą sławą, Julia Brystigerowa, wieloletnia dyrektor DepartamentuV.Nawetwśródznawcówproblemuniemapowszechnejświadomości,że była ona przedwojennym doktorem filozofii Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. W gronie magistrów i inżynierów było dwóch absolwentów uczelni zagranicznych: Dagobert Łańcut ukończył w 1939 r. wydział architektury na Politechnice w Paryżu, a Leon Gangel (doktor medycyny) w 1925 r. Uniwersytet Karola w Pradze. Leon Fojer kształcił się kilka lat w Grenoble we Francji i w Modenie we Włoszech. Ukończonymi studiami prawniczymimógłpochwalićsięcałyzespółradcówprawnychWydziału/BiuraPrawnego Gabinetu Ministra BP: Julian Tewel, Felicja Fiszman, Jerzy Rundstein i inni. Szesnaście osób w centrali MBP legitymowało się wykształceniem niepełnym wyższym.
Kariera znanego z wydarzeń z lat osiemdziesiątych Władysława Ciastonia – byłego szefa PUBP w Bolesławcu w województwie wrocławskim może świadczyć o wadze przykładanej w kierownictwie MBP do zatrudniania osób z wyższym wykształceniem. Po ukończeniu w 1951 r. studiów na Wydziale Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego
273AIPN, MBP, 0297/16, t. 14, Organizacja, struktury aparatu BP 1945–1960, województwo wrocławskie, k. 9.
274Aparat bezpieczeństwa w Polsce w latach 1950–1952, s. 24–25.
72
w ciągu kilku miesięcy awansował i został przeniesiony do pracy w MBP w Warszawie. Z biegiem lat w resorcie przybywało osób wykształconych, co spowodowało, że u schyłku swego istnienia MBP dysponowało już dość liczną wysoko kwalifikowaną kadrą, potrafiącą sprostać nowym wymaganiom. Już w 1953 r. w samym tylko Szefostwie Zaopatrzenia zatrudnionych było 20 inżynierów275.
Radkiewicz miał – jak się wydaje – świadomość niewielkiej przydatności do służby na wyższych stanowiskach ludzi młodych, bez niezbędnego w tego typu pracy doświadczenia życiowego. I w rzeczywistości najliczniejszą grupę w kadrze kierowniczej MBP stanowiły osoby między 35. a 50. rokiem życia, urodzone między 1905 a 1915 r. Do wyjątku należeli urodzeni u schyłku XIX w.276 Na początku lat pięćdziesiątych ta sytuacja zaczęła ulegać wyraźnej zmianie i do głosu zaczęli dochodzić ludzie młodzi, urodzeni już w II RP277.
O ile w ministerstwie coraz szerzej korzystano z wiedzy osób wykształconych i nowoczesnych środków operacyjnych, o tyle w terenie nadal dominowały tradycyjne metody pracy, wykorzystujące fizyczny terror. Praca prymitywnych, wulgarnych, stosujących drastyczne metody śledztwa szeregowych funkcjonariuszy byłaby bezużyteczna bez nadzoru kierowniczego osób potrafiących analizować wielowątkowe rozpracowania i działania operacyjne. Bez starannie wyselekcjonowanego i przygotowanego przez sowieckie służby specjalne kierownictwa aparatu bezpieczeństwa, korzystającego w szerokim zakresie z wiedzy i pomocy sowieckich doradców, nie byłoby możliwe rozbicie w krótkim czasie wszystkich struktur polskiego podziemia, PSL, spacyfikowanie wsi i Kościoła oraz prowadzenie przez lata skutecznej gry z polskimi ośrodkami emigracyjnymi na Zachodzie i doświadczonymi oficerami oraz politykami (np. operacja „Cezary”).
Od początku istnienia UB był kojarzony z działalnością skierowaną przeciwko legalnym jeszcze wówczas strukturom Polskiego Państwa Podziemnego, a następnie antykomunistycznemu podziemiu. Agenturalny charakter Urzędu i rozmiar represji zmuszał do działań obronnych i odwetowych. W przeciwieństwie do żołnierzy LWP, funkcjonariusze UB, ujęci przez pozostające w konspiracji oddziały zbrojne, byli likwidowani na miejscu. Szczególnie w latach 1944–1947 pracownicy resortu byli celem, spektakularnych niekiedy, akcji zbrojnych. Jedną z nich był zamach na szefa PUBP w Hrubieszowie Feliksa Jacentego Grodka. Jak zapisano w rozkazie nr 43 ministra Radkiewicza z 7 sierpnia 1945 r.: „[30 III 1945 r.] Do kierownika Urzędu ob. Grodka zgłosił się 10-letni chłopak z »podarunkiem« – doniczką kwiatów i koszykiem z szynką, kiełbasą, wódką i innymi rzeczami. Warta chłopaka przepuściła bez przepustki, a kierownik »podarunek« przyjął. Przy rozpakowywaniu nastąpił wybuch, w wyniku którego został zabity kierownik PUBP w Hrubieszowie ob. Grodek”278.
275AIPN, 0990/30, Rozkazy personalne MBP za rok 1952, k. 101–105.
276Leon Gangel (ur. 1889 r.), Edward Kalecki (ur. 1895 r.), Maria Kamińska (ur. 1897 r.), Zygmunt Okręt (ur. 1897 r.), Hanna Wierbłowska (ur. 1893 r.).
277Stanowiska kierownicze objęli wówczas m.in.: Daniel Piękniewski (ur. 1921 r.), Stanisław Kończewicz, Stefan Młynarczyk, Kazimierz Michalak, Jan Górecki i Bolesław Galczewski (wszyscy urodzeni 1922 r.), Ryszard Matejewski (ur. 1923 r.), Stanisław Filipak i Władysław Ciastoń (urodzeni 1924 r.) i Idzi Bryniarski (ur. 1927 r.).
278AIPN Wr, 053/932, Rozkazy byłego MBP z lat 1945–1947 (do wszystkich jednostek wojewódzkich, powiatowych itp., podległych byłemu MBP, przesłane do wiadomości i wykonania), k. 9.
73
Likwidacji MBP i KdsBP towarzyszyły aktywne działania władz, mających na celu zapewnienie zwalnianym funkcjonariuszom zatrudnienia w nowych instytucjach i rekompensaty za utracone pobory. Ten niemający precedensu fakt uwidoczniony został m.in. w uchwale Rady Ministrów z 13 listopada 1956 r. „w sprawie zatrudnienia funkcjonariuszów zwolnionych ze służby w organach bezpieczeństwa publicznego i ich materialnego zaopatrzenia”. W paragrafie 1. ustawodawca stwierdzał: „Do funkcjonariuszów zwolnionych ze służby w organach bezpieczeństwa publicznego po dniu 31 października 1956 r. stosuje się postanowienia uchwały nr 782 Prezydium Rządu z dnia 1 października 1955 r. w sprawie zatrudnienia oficerów zawodowych zwolnionych ze służby wojskowej i ich materialnego zaopatrzenia (Monitor Polski, nr 88, poz. 1072) oraz postanowienia uchwały nr 581 Prezydium Rządu z dnia 22 września 1956 r. o uzupełnieniu uchwały nr 782 z dnia 1 października 1955 r. (Monitor Polski, nr 82, poz. 967)”279.
W rozumieniu tej uchwały oficerów WP zrównano w prawach i przywilejach z funkcjonariuszami organów bezpieczeństwa. Obowiązek zapewnienia miejsc pracy nałożono na wojewódzkie i powiatowe rady narodowe, które winny zaoferować zatrudnienie „odpowiadające kwalifikacjom, wykształceniu i zdrowiu funkcjonariusza”. Byłym pracownikom resortu zagwarantowano sześciomiesięczny dodatek wyrównawczy w sytuacji, gdyby nowa praca była gorzej opłacana (przeniesionym do MO dodatek przedłużono do dwunastu miesięcy) i prawo do rocznego leczenia w zakładach Służby Zdrowia MSW280.
Starania władzy o zabezpieczenie bytu materialnego zwalnianej kadry aparatu bezpieczeństwa nie oznaczały wyłączenia jej spod stale ulepszanego systemu politycznego nadzoru. Podobnie jak ogół obywateli, byli funkcjonariusze, także wysokiego szczebla, stawali się obiektami działań operacyjnych, jednakże skala inwigilacji i represji była nieporównywalna z podobnymi działaniami wobec innych grup, środowisk społecznych i zawodowych. Klasyczną, choć nie jedyną ilustracją tego zjawiska były m.in. zabiegi KS MO w Warszawie z lat 1967–1970 skierowane przeciwko osobom, które – zdaniem kierownictwa partii i resortu – „zajęły stanowisko proizraelskie”. Po kilkunastu latach od rozwiązania MBP wyżsi oficerowie resortu: Anatol Akerman, Wacław Dominik, Teodor Duda, Hipolit Duljasz, Leon Fojer, Juliusz Litoczewski, Dagobert Łańcut, Bronisław Nechamkis, Leon Rubinsztein i Henryk Zamorski (Mor) oraz ich rodziny stali się „obiektami podejrzanymi” i gromadzono na nich materiały obciążające281. Niektórzy z chwilą emigracji z kraju przeobrażali się we wrogów systemu, któremu przez lata gorliwie służyli, otrzymując w zamian wysokie stanowiska. W 1968 r. słuchacze Wolnej Europy w Polsce mogli poznać głos ppłk. Adama Korneckiego (Dawida Kornhendlera) – byłego zastępcy szefa WUBP we Wrocławiu i Szczecinie, opowiadającego o zbrodniach aparatu bezpieczeństwa w Polsce, pomijającego przy tym swój w nich udział282.
279AIPN, Zespół GZI, Uchwała nr 707/56 Rady Ministrów z 13 XI 1956 r., k. 550–552.
280AIPN, Zespół GZI, Zasady zatrudniania funkcjonariuszów zwolnionych ze służby w organach bezpieczeństwa publicznego i ich materialnego zaopatrzenia, k. 353–361.
281Zob. AIPN, WUSW, 0722/1, Materiały dotyczące osób, który zajęły stanowisko proizraelskie w latach 1967–1970, t. 1, k. 107–113, t. 2, k. 30–36, t. 6, k. 67–69, t. 8, k. 68–72, t. 10, k. 9–13, t. 11, k. 172, t. 12, k. 243.
282J. Nowak-Jeziorański, Polska z oddali. Wojna w eterze. Wspomnienia, t. 2: 1956–1976, Londyn, 1988, s. 231.
74
Analiza kadr kierowniczych MBP-UB nie może na obecnym etapie badań uwzględniać wszystkich elementów ogromnej machiny, jaką było MBP i podległy mu aparat bezpieczeństwa. Podjęcie studiów nad obsadą UB w Polsce z latach 1944–1956 pozwala jednak na przybliżenie wiedzy o tej instytucji i jej pracownikach.
Bohaterowie książki często do końca lat osiemdziesiątych piastowali wysokie funkcje w komunistycznym aparacie bezpieczeństwa. Niektórzy – jak mieszkający w Niemczech Marceli Reich-Ranicki – są nadal znanymi osobistościami świata kultury. Do dziś żyje w Polsce kilkudziesięciu dyrektorów, zastępców dyrektorów departamentów MBP/KdsBP, szefów i zastępców szefów wojewódzkich i powiatowych UBP. Zmiana systemu politycznego spowodowała, że ich losy i przebieg służby stały się przedmiotem badań naukowych, rzadziej obiektem postępowania prokuratorskiego.
Krzysztof Szwagrzyk
2
OBSADA KIEROWNICZYCH STANOWISK W APARACIE BEZPIECZEŃSTWA
PUBLICZNEGO W LATACH 1944–1956
(ZESTAWIENIE TABELARYCZNE)
CENTRALA
Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego
|
Nazwisko i imię |
Imię ojca |
|
Stopień |
Czas pełnienia funkcji |
|
|
|
służbowy |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gabinet Ministra |
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Minister |
|
|
|
Radkiewicz Stanisław1 |
Franciszek |
|
gen. dyw. |
22 VII 1944–9 XII 1954 |
|
|
|
|
Wiceministrowie |
|
||
|
Mietkowski Mieczysław |
Zachariasz |
|
mjr/gen. bryg. |
16 X 1944–9 XII 1954 |
|
|
(Bobrowicki Mojżesz)2 |
|
|
|
|
|
|
Wachowicz Henryk |
|
|
brak stopnia |
4 IV–31 VII 1946 |
|
|
Świetlik Konrad3 |
Maciej |
|
płk |
1 VIII 1948–30 XI 1954 |
|
|
Lewikowski Wacław4 |
Stanisław |
|
|
27 X 1949–21 X 1952 |
|
|
Ptasiński Jan |
Wincenty |
|
ppłk |
5 XII 1952–9 XII 1954 |
|
|
|
|
Pomocnicy ministra |
|
||
|
Romkowski Roman |
Stanisław |
|
płk/gen. bryg. |
15 I 1946–9 I 1949 |
|
|
(Grinszpan Menasze)5 |
|
|
|
|
|
|
Korczyński Grzegorz |
Szczepan |
|
płk/gen. bryg. |
15 III 1946–5 IX 1948 |
|
|
(Kilanowicz Stefan Jan)6 |
|
|
|
|
|
|
Moczar (Diemko) |
Mikołaj |
|
gen. bryg. |
25 V–5 IX 1948 |
|
|
Mieczysław7 |
(Tichon) |
|
|
|
|
|
|
|
||||
1 |
Zmarł 18 XII 1987 r. w Warszawie; wg Tadeusza Mołdawy Radkiewicz zmarł 13 XII 1987 r. (idem, Ludzie |
|||||
władzy 1944–1991, Warszawa 1991, s. 415). |
|
|
|
|||
2 |
Do 1 I 1945 r. zastępca kierownika RBP; zmarł 27 IV 1990 r. w Warszawie. |
|||||
3 |
Absolwent kursu NKWD w m. Gorki w 1941 r.; zmarł 4 IX 1998 r. w Warszawie. |
|||||
4 |
Zmarł 23 VIII 1994 r. w Warszawie. |
|
|
|
||
5 |
Niektóre źródła wymieniają też formę Grinspan-Kikiel Natan; zmarł 12 VII 1968 r. w Warszawie. |
|||||
6 |
Pomocnik ministra ds. operacyjnych; miał nadzór nad pracą Departamentu I, Wydziału I Samodzielnego, |
Zarządu Informacji, Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Głównego Urzędu Cenzury; zmarł 22 X 1971 r. w Algierze.
7 Pomocnik ministra ds. operacyjnych; absolwent kursu NKWD w m. Gorki w 1941 r.; zmarł 1 XI 1986 r. w Warszawie.
77
|
Nazwisko i imię |
|
Imię ojca |
Stopień |
|
Czas pełnienia funkcji |
|
|
|
służbowy |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Wydział Personalny/Zarząd Personalny/Biuro Personalne/Departament Kadr |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kierownicy |
|
||
|
Orechwa Mikołaj8 |
|
Szymon |
kpt./płk |
|
1 VIII 1944–9 XII 1954 |
|
|
|
|
|
Zastępcy |
|
||
|
Szot Stanisław |
|
Mateusz |
kpt./mjr |
|
12 IX–28 X 1944 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Andrzejewski Leon |
|
Stefan |
ppłk |
|
12 X 1944–19 VI 1946 |
|
|
(Ajzen Lajb Wolf)9 |
|
(Bencjon) |
|
|
|
|
|
Jurcewicz Romuald10 |
|
Wacław |
mjr |
|
12 IV 1945–1 X 1946 |
|
|
Klimaszewski Jan11 |
|
Władysław |
por./mjr |
|
1 VIII 1946–16 III 1950 |
|
|
Banulewicz Aleksander12 |
|
Alfons |
ppłk |
|
17 III 1950–9 XII 1954 |
|
|
|
|
|
Kontrwywiad/Departament I |
|
||
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
Dyrektorzy |
|
||
|
Romkowski Roman |
|
Stanisław |
kpt./ mjr/płk |
|
1 VIII 1944–14 I 1946 |
|
|
(Grinszpan Menasze) |
|
|
|
|
|
|
|
Sielicki Ludwik13 |
|
Jan |
płk |
|
21 II–24 IX 1946 |
|
|
Jastrzębski (Ritter) Artur14 |
|
Jan (Johann) |
ppłk |
|
p.o. 1 VII–30 IX 1946 |
|
|
Gajewski Adam15 |
|
Ignacy |
płk |
|
1 XII 1946–15 VI 1948 |
|
|
Jastrzębski (Ritter) Artur |
|
Jan (Johann) |
ppłk |
|
1 IV–24 IX 1948 |
|
|
Antosiewicz Stefan16 |
|
Wacław |
ppłk/płk |
|
1 IX 1948–9 XII 1954 |
|
|
|
|
Wicedyrektorzy/zastępcy dyrektorów |
||||
|
Szczepanik Kazimierz |
|
|
por./kpt. |
|
30 VIII–31 XII 1944 |
|
|
Czaplicki Józef |
|
Henryk |
mjr |
|
27 VII 1945–14 I 1946 |
|
|
(Kurc Izydor) |
|
(Hereks) |
|
|
|
|
|
Jastrzębski (Ritter) Artur |
|
Jan (Johann) |
mjr/ppłk |
|
1 X 1946–19 II 1947 |
|
|
Sobczak (Sobczuk) Stefan |
|
Grzegorz |
ppłk |
|
15 II 1947–28 II 1949 |
|
|
Czaplicki Józef |
|
Henryk |
ppłk/płk |
|
20 XII 1947–1 III 1950 |
|
|
(Kurc Izydor)17 |
|
(Hereks) |
|
|
|
|
|
Konar Julian |
|
Józef |
ppłk |
|
1 II 1950–1 I 1952 |
|
|
(Kohn Julian Jakub) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
8 |
Oficer sowiecki; w 1956 r. wyjechał do ZSRR. |
|
|
|
|||
9 |
Wykładowca na kursie NKWD w Kujbyszewie; zmarł 18 I 1978 r. w Warszawie. |
10Oficer sowiecki; w 1946 r. wyjechał do ZSRR.
1116 III 1950 r. przekazany do dyspozycji KC PZPR; zmarł 30 XI 1989 r. w Warszawie.
12Zmarł 23 XII 1995 r. w Warszawie.
13Oficer sowiecki; w lipcu 1948 r. wyjechał do ZSRR.
141 III 1950 r. przekazany do dyspozycji KC PZPR; od 1960 r. generał WP; zmarł 7 V 1981 r. w Warszawie.
15Oficer NKWD/NKGB; w 1948 r. wyjechał do ZSRR.
16Zmarł 15 V 1998 r. w Warszawie.
17Absolwent kursu NKWD w m. Gorki w 1941 r.; zmarł 26 VI 1985 r. w Warszawie.
78
Leśniewski Edward |
|
Walenty |
|
ppłk |
1 |
I 1952–9 XII 1954 |
Konar Julian |
|
Józef |
|
ppłk/płk |
20 X 1953–31 XII 1954 |
|
(Kohn Julian Jakub) |
|
|
|
|
|
|
|
|
Departament II |
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dyrektorzy |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Śnigir Jan18 |
|
Jan |
|
płk |
p.o. 1 IV 1945–31 III 1947 |
|
Rubinsztein Leon (Leiba)19 |
|
Mojżesz |
|
płk |
p.o. 1 IV 1947–9 XII 1949 |
|
|
|
|
|
|
10 |
XII 1949–13 I 1951 |
|
|
|
|
|
|
|
Taboryski Michał (Mojżesz) |
|
Rafał |
|
ppłk |
p.o. 11 I 1951–28 II 1955 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Wicedyrektorzy/zastępcy dyrektorów |
|
||||
Duczko Alfons20 |
|
Józef |
|
kpt./ppłk |
10 |
XI 1946–14 II 1955 |
Taboryski Michał (Mojżesz) |
|
Rafał |
|
ppłk |
15 |
XII 1947–20 I 1949 |
Wydział do Walki z Bandytyzmem/Departament VII (do Walki z Bandytyzmem)/ Departament III
Kierownicy/dyrektorzy
Sielicki Ludwik |
Jan |
|
ppłk/płk |
14 IV 1945–14 I 1946 |
|
|
|
|
|
Czaplicki Józef |
Henryk |
|
ppłk |
15 I 1946–19 XII 1947 |
(Kurc Izydor) |
(Hereks) |
|
|
|
Tataj Jan21 |
Filip |
|
ppłk |
15 XII 1947–10 XI 1949 |
Czaplicki Józef |
Henryk |
|
płk |
1 III 1950–1 IV 1953 |
(Kurc Izydor) |
(Hereks) |
|
|
|
Andrzejewski Leon |
Stefan |
|
płk |
p.o. 1 IV 1953–14 VI 1954 |
(Ajzen Lajb Wolf) |
(Bencjon) |
|
|
|
Brystiger Julia22 |
Henryk |
|
płk |
1 VIII–9 XII 1954 |
|
(Herman) |
|
|
|
|
|
Zastępcy |
|
|
Szot Stanisław |
Mateusz |
|
mjr/ppłk |
5 IV–13 VII 1945 |
|
|
|
|
|
Kwiatkowski Jan |
|
|
kpt. |
16 IX 1945–14 I 1946 |
|
|
|
|
|
Sielicki Ludwik |
Jan |
|
płk |
15 I–4 II 1946 |
Dominik Władysław23 |
Jan |
|
ppłk |
1 IV 1946–20 I 1949 |
Andrzejewski Leon |
Stefan |
|
ppłk/płk |
20 IV 1949–14 VI 1954 |
(Ajzen Lajb Wolf) |
(Bencjon) |
|
|
|
Wolański Stanisław24 |
Michał |
|
mjr/ppłk |
1 IX 1950–14 I 1953 |
Krupski Mikołaj |
Antoni |
|
mjr |
15 I 1953–1 VI 1954 |
|
|
|
|
|
18Oficer sowiecki; 30 IV 1947 r. wyjechał do ZSRR.
19Zmarł 23 X 1993 r. w Warszawie.
20Zmarł 21 VI 1955 r. w Warszawie.
21W 1953 r. skazany na 15 lat więzienia; zmarł 26 IX 1996 r. w Warszawie.
22Z domu Prajs (Preiss); zmarła 9 X 1975 r. w Warszawie.
23Zmarł 18 XI 1969 r. w Warszawie.
24Od 10 X 1953 r. komendant główny MO.
79
Nazwisko i imię |
|
Imię ojca |
|
Stopień |
Czas pełnienia funkcji |
|
|
służbowy |
|||
|
|
|
|
|
|
Samodzielny Wydział do Walki z Bandytyzmem |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
Kierownicy |
|
||
Jastrzębski Stanisław |
|
|
|
|
15 VII–9 XII 1954 |
|
|
|
Zastępcy |
|
|
Mikołajski Stefan |
|
|
|
|
15 VII–9 XII 1954 |
|
|
Departament IV |
|
||
|
|
|
|
||
|
|
Dyrektorzy |
|
||
Wolski Aleksander (Dyszko |
|
Adam |
|
ppłk/płk |
1 X 1945–19 VI 1947 |
Aleksander Salomon)25 |
|
(Abraham) |
|
|
|
Kratko Józef26 |
|
Antoni |
|
płk |
20 VI 1947–14 I 1953 |
|
|
(Azriel) |
|
|
|
Galczewski Bolesław |
|
Bolesław |
|
ppłk |
15 I 1953–14 II 1954 |
|
Wicedyrektorzy/zastępcy dyrektorów |
||||
Szymczak Zdzisław |
|
Bronisław |
|
por./mjr |
p.o. 22 X 1945–19 V 1948 |
Lech Jan27 |
|
Ignacy |
|
mjr |
15 V 1949–14 II 1951 |
Konieczny (Bernstein) |
|
Markus |
|
mjr/ppłk |
15 V 1949–9 XII 1954 |
Bernard28 |
|
|
|
|
|
Biełych Wiktor29 |
|
Piotr |
|
ppłk |
1 III 1951–19 I 1953 |
Galczewski Bolesław |
|
Bolesław |
|
mjr/ppłk |
15 X 1951–14 I 1953 |
Andrzejewski Leon |
|
Stefan |
|
płk |
15 VI–9 XII 1954 |
(Ajzen Lajb Wolf) |
|
(Bencjon) |
|
|
|
Górecki Jan |
|
Władysław |
|
ppłk |
15 VI–31 XII 1954 |
|
|
Departament V |
|
||
|
|
|
|
||
|
|
Dyrektorzy |
|
||
Brystiger Julia |
|
Henryk |
|
kpt./płk |
p.o. 1 X 1945–14 I 1950 |
|
|
(Herman) |
|
płk |
15 I 1950–31 VII 1954 |
|
Wicedyrektorzy/zastępcy dyrektorów |
||||
Paszta Tadeusz30 |
|
Józef |
|
mjr/ppłk |
1 III–14 V 1946 |
Chmielewski Henryk31 |
|
Jan |
|
kpt./mjr |
1 VII 1946–25 X 1949 |
Gadomski Romuald |
|
Stanisław |
|
mjr |
11 IX 1946–30 VI 1947 |
Więckowski Karol32 |
|
Karol |
|
ppłk |
1 I 1950–14 I 1953 |
25Zmarł 30 V 1988 r. w Warszawie.
26W 1969 r. wyjechał do Izraela.
27Zmarł 1 IV 1990 r. w Warszawie.
28Zmarł 7 III 1989 r. w Warszawie.
29Oficer NKWD i „Smiersza”; w 1954 r. wyjechał do ZSRR.
30Od 1940 r. współpracownik NKGB.
31Od 1949 r. dyrektor Departamentu Nadzoru Sądowego w Ministerstwie Sprawiedliwości.
32Zmarł 3 IX 1991 r. w Warszawie.
80