- •Mazmunı
- •1. Html tiykarları 6
- •3. JavaScript tiykarları 96
- •4. Php tiykarları 104
- •5. Maǵlıwmat bazalar 160
- •1. Html tiykarları
- •1.1. Webqa kirisiw. Internet tarmaǵıniń tiykarǵı túsinikleri.
- •1.1 Suwret. Domen dárejeleri
- •Internettegi korporativ sistemalar.
- •1.2. Html tiykarları. Dokumenttiń stukturası.
- •1.3 Suwret. Kodlaw usılın tanlaw aynası
- •1.3. Kórinisler, dizimler, siltemeler
- •1.4 Suwret. Brauzerdegi súwrettiń kórinisi hám ashilǵan xabarlandırıw
- •1.4. Kesteler
- •1.7 Suwret. Quramalı keste
- •1.5. Formalar
- •2.1 Súwret. Tegdi stillew. Kishkene aynada tegtiń dáslepki kórinisi.
- •2.1. Stiller kestesini import qılıw.
- •2.2. Identifikatorlar (id)
- •2.3. Klasslar
- •2.5. Css selektorlar
- •2.2 Suwret. Awladlar selektorına mısal
- •2.3 Suwret. Perzent selektorlınan paydalanıw
- •Identifikatorlarǵa iye selektorlar
- •2.4 Súwret. Html-kod bólimleri hám olarǵa qollanilǵan css-qaǵıydalar
- •2.6. Ólshemler
- •2.5 Súwret. Bir nátiyjege alıp keletin hár túrli ólshem birlikleri
- •2.7. Shrift hám tekst bezeliwi
- •2.6 Súwret. Shrift tańlaw.
- •2.7 Súwret. Tórt baslama úlkenligin hám abzats úlkenligin sazlaw
- •2.8 Súwret. Bar bolǵan stil hám bezewdiń qaǵıydalarına mısal.
- •2.9 Suwret. Tekstti formatlaw
- •2.9. Elementlerdi jaylastırıw
- •2.10 Súwret jaylastırıwdıń túrli usillarınan paydalanıw.
- •2.10. Bloklı model hám bettiń maketi
- •2.11 Súwret. Keste maydaniń enine maslasip keńeyedi
- •2.12 Súwret. Tolıq hám qısqartılǵan jazılǵan shegaralardı belgilew qaǵıydaları
- •Ishki boslıqlardı sazlaw
- •2.13 Súwret. Kiritwdiń hár túrli mánislerin obyektke qollaw.
- •3. JavaScript tiykarları
- •3.1. Tiykarǵı túsinikler
- •3.2. Asinxronlı skriptler: defer/async
- •4. Php tiykarları
- •4.1. Php tariyxı.
- •4.2. Php imkaniyatları.
- •4.3. Ózgeriwshiler hám konstantalar.
- •Isset() funkciyası
- •Var_dump() funkciyası
- •4 Mısal. Formalardıń quramalı ózgeriwshileri
- •4.5. Cookies
- •4.6. Tákirárlaw operatorları
- •4.7. Massivler
- •4.8. Qatarlar menen islesiw funkciyaları
- •4.9. Formatlı shıǵarıw funkciyası
- •4.10. Tekst blokları menen islewshi funkciya
- •4.11. Qatardı biriktirıwshı/bólıwshı funkciya
- •Implode(var, param)
- •1.Zend Framework
- •2. CakePhp
- •3. Kohana
- •4. Codeigniter
- •5. Symfony
- •5. Maǵlıwmat bazalar
- •5.1. MySql haqqında.
- •5.2. Relyatsion maǵlıwmatlar bazaları
- •5.3. Indeksler
- •5.3. MySql serverine baylanısıw
- •5.4. Sql tili
- •Insert into…values
- •5.5. MySql menen islesiw
4.3. Ózgeriwshiler hám konstantalar.
PHP programmalastırıw tilinde ózgeriwshiler aldına dollar belgisi ($) qoyıp jarıyalanadı, mısalı, $my_var.
Ózgeriwshiler atları registrlardı parıqlaydı, yaǵnıy $my_var hámde bas háripli $My_var ózgeriwshileri hár qıylı ózgeriwshiler bolıp tabıladı.
PHP programmalastırıw tilinde ózgeriwshiler atı qalǵan programmalastırıw tilleri qaǵıydaları sıyaqlı jarıyalanadı: ózgeriwshi atı latın alfaviti menen baslanıwı hám odan keyin háripler yamasa astı sızılǵan belgi yamasa nomerler bolıwı múmkin.
PHP3 programmalastırıw tilinde ózgeriwshiler mudamı qandayda bir mániske ózlestiriledi. Yaǵnıy ózgeriwshini qandayda bir ańlatpaǵa ózlestirsek, ańlatpanıń mánisi ózgeriwshige ózlestiriledi. Bir ózgeriwshin mánisi basqasına ózlestirilgende olardıń birin mánisin basqasına tásir kórsetpeydi.
Skript orınlaw processinde ózgermeytuǵın mánisli shamalardı saqlaw ushın konstantalardan paydalanıladı. Bunday shamalar matematikalıq konstantalar, parollar, fayllardıń jolı hám basqalar bolıwı múmkin. Konstantalardıń ózgeriwshilerden tiykarǵı ayırmashılıǵı mınada, olardı tek bir ret ózlestiriledi hám olardıń mánisin járiyalanǵannan keyin biykar etip bolmaydı. Bunnan tısqarı konstantalar aldında dollar belgisi qoyılmaydı hámde olardı ápiwayı mánis ózlestiriw sıyaqlı qaraw múmkin emes. Konstantalar qanday anıqlanadı? Bul ushın arnawlı define() funkciyası bar, onıń sintaksisi tómendegishe:
define (" Konstanta atı" , "Konstanta mánisi") ;
Konstantalar atı mudamı úlken registr menen jazıwǵa kelisip alınǵan.
Isset() funkciyası
Qanday da bir ózgeriwshi jarıyalanǵanlıǵın tekseriw ushın isset() funkciyasınan paydalanıwıńız múmkin. Parametr esabında ózgeriwshi kórsetiledi. Mısal:
<?php
echo "var = " . isset($var) . "<br/>";
$var = 123;
echo "var = " . isset($var);
?>
Nátiyje:
Jáne de bir qolaylı funkciya bul empty(). Eger ózgeriwshi jarıyalanǵan bolsa, biraq oǵan mánis berilmegen bolsa, empty() funkciyası TRUE qaytaradı.
Var_dump() funkciyası
Bul islep shıǵarıwshılar ushın júdá qolaylı funkciya. Bul funkciya parametr sıpatında ózgeriwshilerdi hám massivlerdi qabıl qıladı hám bul ózgeriwshiler haqqında tolıq maǵlıwmat shıǵarıp beredi. Mısal:
<?php
$a = "";
$info_a = empty($a);
$info_b = isset($b);
$c = array(1, 2, 3, "TITU");
var_dump($info_a);
echo "<br/>";
var_dump($info_b);
echo "<br/>";
var_dump($c);
?>
Nátiyje:
Bul skrinshotta kórip turǵanıńızday $info_a ózgeriwshi boolean (logikalıq) mániske iye hám ol true ǵa teń. $b ózgeriwshi jarıyalanbaǵan, sonıń ushın $info_b ózgeriwshi false qa teń. $c ózgeriwshi massiv bolıp, onıń mánisleri ierarxik kóriniste brauzerge shıǵarıladı.
4.4. $_POST hám $_GET massivler
HTML-formanıń maǵlıwmatları PHP-skriptke jiberilse bul formadaǵı maǵlıwmatlar PHP-ge avtomat túrde payda boladı. Bul maǵlıwmatlardı alıw ushın eki jolı bar – POST hám GET usılı. Tómende 2 hám 3 mısallarda POST usılı keltirilgen:
2 mısal: form.html – POST ushın ápiwayi HTML-forma
<form action="foo.php" method="post">
Ismińiz:<input type="text" name="username" /><br />
Email: <input type="text" name="email" /><br />
<input type="submit" name="send" value="Jiberiw" />
</form>
3 mısal: foo.php – HTML den POST- maǵlıwmatlardı oqıw
<?php echo $_POST['username']; echo $_REQUEST['username']; ?>
Eger HTML forma maǵlıwmatlardı POST usılı járdeminde jiberetuǵın bolsa, bul maǵlıwmatlar sorawnama baslamasında jiberiledi hám brauzerdiń mánzil qatarında kórinbeydi (bul haqqında 1.5. Formalar temasında aytip óttik).
GET-forma uqsas paydalanadı, tek ǵana POST tiń ornına siz GET ózgeriwshisinen paydalanıw kerek. Jáne de GET ózgeriwshisi QUERY_STRING (URL daǵı ‘?’ belgisinen keyin informatsiya) ke tiyisli. Mısal ushın, http://www.example.com/test.php?id=3 qatarı GET maǵlıwmatlardı óz ishine aladı – bul $_GET['id'].
Esletpe:
Ózgeriwshiniń atındaǵı noqat hám probellar belgiler astı sızılǵan belgisine almastırıladı. Mısal ushın <input name="a.b"/> kodı $_GET["a_b"] ózgeriwshige aylanadı
PHP formalardıń ózgeriwshileri kontekstinde massivlerdi túsinedi. Bul degeni, siz bir biri menen baylanısqan ózgeriwshilerdi toplawıńızǵa boladı yaǵnıy select dizimdegi mánislerdi alıwıńız múmkin. Mısal ushın, tómendegi formanıń maǵlıwmatların onıń ózine jibereyik, al jibergennen soń maǵlıwmatlardı sáwlelendiremiz: