25. Сенімділіктің негізгі көрсеткіштері және бұйымның сақтаулығы дегеніміз не?

Сенімділіктің 4 негізгі көрсеткіші бар:

1. Ақаусыздық

2. Төзімділік

3. Жөндеуге жарамдылық

4. Сақталулық

Сақталулық объектінің үздіксіз сақтау кезінде сақталыну іске жарамдылығымен жұмыс істеу қабілетін сақтау мен тасымалдау мерзімінде сақтау қасиеті.

Жөндеуге жарамдылық істен шығудың себептерін және оларды ескертуге техникалық қызмет пен жөндеу жүргізу арқылы жұмыс қабілеттілігін қалпына келтіру бейімділігі болатын объект қасиеті.

Ақаусыздық деп объект қасиетінің өзінің жұмыс істеу қасиетін белгіленген уақыт ішінде немесе іс мерзімі ішінде үздіксіз сақтауды айтады. Іс мерзімі ретінде объектінің орындайтын жұмысының көлемі, сағат өлшемі мен текшеметр және т.б. саналады.

Төзімділік деп объектінің жұмыс істеу қабілеттілігін, техникалық күту мен жөндеуге қажетті үзілістерді ескере отырып шектік күйге жеткенше сақтау қасиетін айтады.

26. Пирсон критериясы

Бұл критерияның кең пайдалануы оның қолдану жеңілдігімен дәйектемеленіп, кез-келген таралымның келісу шартын тексеру үшін қолданады. Эмпирикалық мәліметтер арақашықтық бойынша топтастырылады да, бақылаудың күткен санымен салыстырылады. Осы салыстыру негізінде критерия есептелінеді. Критерийді қабылдау үшін іріктеу саны 100-ден кем болмауы керек.

Пирсонның ² критериясы бойынша тексеру тізбегін келесі түрде жүргізеді:

1. КШдың х бақылау нәтижесін олардың өсу мәніне қарай орналастырады:

Х₁Х₂ Х₃ ...Х_n

2. Ара-қашықтықтың енін h анықтайды:

hx_maxx_min r

3. Кестенің бірінші графасына арақашықтықтың номері, екінші жіне үшінші графаларға арақашықтықтың шектері, ал төртіншіге жиілігі m_i жазылады.

4. Орташа арифметикалық мәні мен орташа квадраттық ауытқу келесі формулалар бойынша анықталады:

x_ix_i+1

X1/nΣm_i

2

S 1/n-1 Σm_ix_i+x_i+12 - X ²

x_i+x_i+12интервалдың ортасына тиісті КШ-ң мәні.

5. Бесінші және алтыншы графаларға у_і мен у_і+1 мәндерін жазады, ал жетінші және сегізінші графаларға Ғу_і пен Ғу_і+1 толтырады;

у_іх_і-Х/S у_і+1х_і+1-Х/ S.

6. Тоғызыншы графаға ықтималдықтың мәні р_і Ғу_і+1- Ғу_і жазады, ал оныншыға np_i , он біріншіге m_inp_i²/ np_i мәнін толтырады. n-іріктеу саны.

7. Он бірінші графаның мәліметі бойынша ² есептейді:

² Σm_inp_i²/ np_i

Табылған ² мәнін ² r-критикалық мәнімен салыстырады:

²² r гип.қабылданады; ²  ² rгип.қабылданбайды.

27.Кездейсоқ шаманың сандық сипаттамалары

Сандық сипаттамаға келесілер жатады. Жиі қолданылатындар математикалық күту, медиана , мода, квантиль, дисперсия, орташа квадраттық ауытқу, вариация коэффициенті, тербеліс шегі және т.б.

Дискреттік кездейсоқ шамалар үшін математикалық күту (таралым ортасы, кездейсоқ шаманың орташа мәні):

M[x]=Σ x_ip_i,

Бұл жерде x_i – кездейсоқ шаманың і-мәні; p_i – кездейсоқ шаманың і-мәнін қабылдау ықтималдығы.

Үздіксіз кездейсоқ шаманың математикалық күтуі:

M[x]=

Дискреттік кездейсоқ шамалардың модасы деп шаманың ең ықтималдық мәнін айтады. Үздіксіз кездейсоқ шамалардың модасы деп ықтималдық мардымды тығыздылығына тиісті М₀ мәнін айтады.

Дискреттік кездейсоқ шамалардың дисперсиясы деп шашылуды айтады:

D[x]= Σ(x_i- (M[x])²)p_i,

Ал үздіксіз кездейсоқ шамалар үшін:

D[x]=

КШ модасы деп ықтималдылықтың максималды тығыздығына тиісті мәнін айтады.

КШ медианасыдеп кіші және үлкен болғандағы бірдей ықтималдылық. КШ ның үлкен немесе кіші болуының бірдей ықтималдылық мәнін айтамыз.

КШ дискретті және үздіксіз болуы мүмкін. Дискретті КШ-ға мыс; машинаның бір айдағы жұмысы кезіндгі істен шығуының саны болып саналады. Істен шығу саны 0,1,2 мәндерін қабылдау мүмкін.

Белгілі бір уақытта үзіліссіз толтырылған КШ ның мүмкіндік мәндерін үздіксіз КШ деп атаймыз. Мыс; машинаның әрбір істен шығуын орындау уақыты саналады.

Тербеліс шегі деп КШ ның кіші және ең үлкен бақыланған мәндерінің айырымы. R=x_max –x_min .