Առաքելովա Վ., Եզդիները և նրանց կրոնը

,, -: , , ,. , ,, :Madh’ē xwadē « »:. .

Yā řabīyō, tu dāymī, Tu k’arīmī,

Tu řāh’īmī, Tu qadīmī,

Tu xudāyē har xudāyī, Xudāyē milk’ē k’arīmī,

Tu xudāyē a’ršē a’zīmī (скорее, a’zmānī), A’nzaldā dānī qadīmī,

Har xudāyē har xudāyī.

Hin mak’āyī (т.е. mak’ānī) hin majāyī (majālī), ...

Tu xudānē jin ū isī (insī), Xudāyē a’rš ū k’ursī.

Tu xudāye ālam ū qusī (ālamī qudsī), Har xudāyē har xudāyī,

Hin mak’āyī, hin majāyī, Kas nizāni tu cawāyī, Har xudānē har xudāyī...

Ta na māla, ta na p’arda,

Ta na lawma (lawna), ta na ranga, Ta na āwāza, ta na danga,

Kas nizāna tu čawānī, Har xudāy har xudāyī, Walīyē farz ū nimēžanī...

Řuh’ā didī, řuh’ā diparēžī. H’ākimē šāh ū gadānī, H’ākimē jimh’ī ālamī.

Ta dīhār kir Īsā ū Maryam,

Ta am kirin tažbatī (скорее, ži batnī) Ādam. Har xudāyē har xudāyī…

51

(Celil, Celil 19782, pp. 323-324):

, ,,,,

,:,,

( ) : ( ) , , ( ) ,, , ( ) , ( ) , ,, , ( ) ...

, ,,, ,, , ( ) ,

( ) ...

( ) , ( ) ,,

( ) (batn, . baţn « ») (. 2.2.),

( ) ...

encomiummaddāhī () ,, , :

::,-

52

, ,, :, ,, :, , ,( 0.3.2.): , -, :,( ) :« » (0.4.):

, deus otiosis -( ) , ,,, , ,: : « , -. , -, , (), ,, :, ,: , » (Кейпер 1986, сс. 112 и сп.):

53

1.2.1. -

, / ( . Malak ţāwūs – « ») (Asatrian, Arakelova 2003, Asatrian, Arakelova 2014, pp. 9-36, Rodziewisz 2014), -: -:

, ,, raison d’ être- : .

Min ša’datīya īmāna xwa

Bi nāvē хwadē u Tāwūsī malak dāya.

,

- (Şex Dewrēş, p. 11):

, ( 1.0.), ,: .

Šahda dīnē min Allāh,…

Tāwūsī malak šahda ū īmānēd mina…

, ...

( ) ...

-,: , ( . 4):

, 20- « -

54

» : -, -« » « » ,« » « » : -:, , , : ,

( Дарол 1998, сс. 165-184):

- -: -, 20- :

.milatē Malak Tāvūs – ( ): « » (Mash’afē řaš, NN 2, 14), . “Malēkī xalq kird nāvēna ‘Azra`īl; awīš Malak Tāvūsa ki gawra hamūyāna” – «... [ ]

, : ,»: “Li siřī Ādam… milatī li sar arz paydā dibī, li pāštir milatī ‘Azrā`īl, ya`nī Malak Tāvūs ki yazīdīya paydā dibī” - «... , ,» (Bittner 1913, pp. 24, 28; , 1989, pp. 144,145):

-:, ,,( , 0.2.): « -» , ,: , ,

55

,: -, , -, :,. « , -, - , :, ( ): (ţāyfa) ( ),(šayţān) - :» (Баязиди 1963, с. 74, русский перевод с. 64):

, -,( ),( « »):

, (0.3.2.)«Qawlē Malakē Tāvūs».: ,, -( . « ,», - « », 4, N 8):

, , -: ,« » (Kitēbā jalwa),,:, , : « » , . .( Bittner 1913, pp. 24-39;, 1989, pp. 140-144): « »6 , 44 :

56

1., ,:

2., , ( «, - ), [ ]( ) [ ], :

3.( ) ( )[ ], ,( « »),[ ] :

1.::

2.: ,:

3.: ,« » ,:

4.,: [ ] :

5.[ ,]:

6., :

7.: ,:

8., ( ,), [ ] :[ ] :

9.:

10., :: [] :

57

11. ,( « , »): [] :

1.:

2.[ ]

:

3., ( )

:

4.,:

5.,:

6.,:

7., [ ] :

8.:

9.,

:

10., ( ),:

11., :

12., ( ) -:

1.( ) ,: [ ]: , [ ]:

2.,:

3.( )[ ] :

58

4., :

5.[ ]:

6., [ ] :

7., , , ,,:

8., :

1.:

2., ,:

3.,: [ ], ,[ ]:

4., :

5., , :

6., ,:

7.,:

8., ,, , :, :[ ] :

1., [ ],

2.., [ ] :

59

, ,, ,« » :,, « »,: ,:, , ,: ,,:( , ,): , , ,, ,, , ,: , :: ,, , ,:, , « » ( IV, N 3):, , ,IV N 4- « » (,), « » ( ,), ( N 2): « » , -: , « -», « » , -: « -» -, , -, , ad hoc, --

60