- •1. Балалар мен жасөспірімдер гигиенасының мақсаты, міндеттері және әдістері.
- •2. Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы бойынша дәрігер жұмысының әдістері мен түрлері.
- •3. Адамзаттың тіршілік циклінің кезеңдері.
- •4. Балалар ағзасының өсу мен дамуының негізгі заңдылықтары.
- •5. Өсу мен даму қарқынының біркелкі еместігі.
- •6. Гетерохрондылық және жыныстық диморфизм.
- •7. «Денсаулық» түсінігіне анықтама беріңіз.
- •8. Денсаулықтың тікелей және жанама көрсеткіштері.
- •9. Сырқаттанушылық. Денсаулық индексі және патологиялық зақымдану.
- •10. «Жастық кезеңділік» түсінігі, жастық кезеңділік түрлері.
- •12. Балалар мен жасөспірімдердің денсаулық жағдайын кешенді бағалау.
- •13. Балалар мен жасөспірімдердің денсаулық жағдайын бағалайтын көрсеткіштер
- •14. Балалар мен жасөспірімдердің дене дамуының көрсеткіштерін бағалау
- •15. Саматоскопия. Жыныс жетілу түрлері
- •16. Соматометрия. Дене ұз өлшеу
- •17. Биологиялық жас, оның критерийлері.
- •18. Дене дамуының акселерациясы мен ретардациясы.
- •19. Дене дамуды бағалау әдістері.
- •20. Балалар мен жасөспірімдердің күн тәртібін құрастырудың гигиеналық негіздері.
- •21.Балалар мен жасөспірімдердің дене тәрбиесінің физиологиялық гигиеналық негіздері .
- •22. Дене тәрбиесінің құралдары мен формалары.
- •23. Дене тәрбиесін медициналық бақылау.
- •24. Дене шынықтыру тәрбиесінің топтары.
- •25. Дене шынықтыру тәрбиесі сабағын ұйымдастыруды медициналық бақылау.
- •26. Шынықтырудың физиологиялық-гигиеналық негіздері.
- •27 . Шынықтырудың принциптері.
- •30. Балалар мен жасөспірімдер мекемелерінде шынықтыруды ұйымдастыруды медициналық бақылау.
- •31.Мектепке дейінгі мекемелерде(сәби-бақшадағы) оқыту-тәрбиелеу процесінің гигиенасы.
- •32. Мектепке дейінгі мекемелерде оқыту-тәрбиелеу процесін ұйымдастыруды гигиеналық бағалау.
- •33.Балалар мен жасөспірімдер мекемелерінде оқыту – тәрбиелеу процесін ұйымдастырудың гигиеналық принциптері.
- •34.Мектептерде оқыту – тәрбиелеу процесін ұйымдастыруға қойылатын гигиеналық талаптар.
- •35.Сабақ кестесін құрастыруға қойылатын негізгі гигиеналық талаптар
- •36.Жасөспірімдерге мамандыққа бағыт беруге дәрігерлік кеңес жүргізу және мамандыққа бағыт беру.
- •40.Балалардың мектепке оқуға дайындық критерийлері.
- •42. Жасқа тәуелді бала ағзасының тағамдық заттарға қажеттілігі.
- •43.Балалар мен жасөспірімдердің тамақтануының гигиеналық негіздері.
- •44.Бір жасқа дейінгі балалардың тамақтану
- •45.Мектепке дейінгі мекемелерде тамақтануды ұйымдастыруға қойылатын гигиеналық талаптар.
- •46. Жалпы білім беретін мекемелердегі тамақтануды ұйымдастырудың гигиеналық принциптері.
- •47.Балалар сауықтандыру мекемелерінде тамақтануды ұйымдастыру.
- •48.Балалар мен жасөспірімдердің спорт мектебіндегі тамақтануды ұйымдастыру
- •49.Балалар мекемелерінде тамақтануды ұйымдастырудағы медициналық қызметкерлердің міндеттері.
- •50.Тағам рационының сандық және сапалық құрамына бақылау жасау.
- •51.Балалар мен жасөспірімдер мекемелерінің жабдықталуы мен жиһаздарына қойылатын гигиеналық талаптар.
- •52.Балалар киімдеріне қойылатын гигиеналық талаптар.
- •53.Балалар аяқ киімдерін еқойылатын гигиеналық талаптар.
- •54.Ойыншықтарға қойылатын гигиеналық талаптар
- •56. Мектеп жиһаздарына қойылатын гигиеналық талаптар
- •57. Жалпы білім беретін мектептер жиһаздарын таңбалау және таңдау.
- •58. Сыныптарда оқушыларды отырғызуға және жиһаздарды орналастыруға қойылатын гигиеналық талаптар.
- •59.Балалар сауықтандыру мекемелерінде жоспарлануы мен жайластырылуына қойылатын гигиеналық талаптар.
- •60.Спорт залдары мен шеберханалардың құрал-жабдықтарына қойылатын гигиеналық талаптар.
- •61. Жоба және жобалау дегеніміз не? Жобалық құжат қандай материалдардан тұрады?
- •63. Санитарлық бағалау бағдарламасы жүйесіне сай бала бақша жобасына санитарлық баға беру әдістемесі.
- •64. Мектептердің және мектеп-интернаттардың құрылысы мен жоспарлануының гигиеналық принциптері.
- •65. Мектепке дейінгі мекемелерді жобалаудың гигиеналық негіздері.
- •66. Жер учаскесіне қойылатын гигиеналық талаптар(таңдау және орналастыру, көгалдандыру, функциональды зоналарға бөлу, қоршау, қызыл сызық).
- •67. Мектеп және мектеп-интернат ғимаратына қойылатын гигиеналық талаптар (жер учаскесінде орналастыру, типі, композициясы, сиымдылығы, ғимарат қабаты, қызмет көрсету радиусы).
- •68. Жазғы сауықтандыру мекемелерінің құрылысы мен жоспарлануының гигиеналық принциптері.
- •69. Кәсіптік техникалық мектептердің (ктм) құрылысы мен жоспарлануының гигиеналық принциптері.
- •71.Мектепке дейінгі мекемелердің жобасын санитарлық-гигиеналық сараптау.
- •73.Кәсіптік техникалық мектептердің жобасын санитарлық-гигиеналық сараптау.
- •74. Мектепке дейінгі мекемелердің құрылымы мен құрамына қойылатын гигиеналық талаптар.
- •75. Мектепке дейінгі балалар мекемелерде анықталған кемшіліктерді қалпына келтіру шараларын көрсете отырып, санитарлық-гигиеналық жағдайына баға беру.
- •77. Жалпы білім беретін мектептер жағдайына санитарлық-гигиеналық жағдайына баға беру.
- •78. Мектепке дейінгі балалар мекемелердің ішкі жобалануына қойылатын гигиеналық талаптар.
- •79. Мектепке дейінгі балалар мекемелердің санитарлық-техникалық құрал жабдықтармен қамтамасыз етілуіне қойылатын гигиеналық талаптар (жылытылуына, желдетілуіне, жарықтандыруына).
- •80. Мектепке дейінгі балалар мекемелердің санитарлық-техникалық құрал жабдықтармен қамтамасыз етілуіне қойылатын гигиеналық талаптар (сумен қаматамасыз етілуне, канализациясына, микроклиматына ).
- •2.Диномометрия жүргізу әдістемесі
- •3.Кеуде клеткасының формасвн анықтау
- •4.1 Жасқа дейінгі баланың дене салмағына салмақ қосуды анықтау әдістемесі.
- •7.Тірек-қимыл аппараты жағдайын бағалау.
- •8.Регрессия шкаласы бойынша дене дамуды бағалау әдістемесі.
- •9. Сигмальды ауытқу әдісі.
- •10. Процентильді шкаламен дене дамуды бағалау әдісі.
- •12. Дене дамуды кешенді бағалау.
- •13. Омыртқа жотасының қапталдық қисаюын анықтау әдістемесі
- •14. Ақыл ой еңбегін бағалау.
- •15. Мөлшерленген жұмыстар.
- •16. Хронорефлексометрия.
- •17. Айқын көру тұрақтылығын анықтау.
- •18. Көздің электрлік қозғыштығын анықтау.
- •19. Динамометрия.
- •20. Эргография.
- •21. Актография
- •22. Треморометрия
- •23. Мөлшерленген жүктемелі бұлшықеттік функциональды сынама.
- •24. Ағзаның шыныққандық дәрежесін анықтау.
- •25. Летуновтың комбинирленген сынамасы.
- •26. Ортостатикалық сынама.
- •27. Гарвардтық степ-тест сынамасы.
- •28. Тыныс алу жүйесінің функциональдық сынамалары. Штанге сынамасы. Генчи сынамасы.
- •30. Нақты тамақтануды зерделеудің есептеу әдісі.
- •31. Ұйымдастырылған ұжымдардағы балалар мен жасөспірімдердің тамақтану рационын зерделеудің лабораториялық әдісі.
- •32. Жиһаздарды таңбалау және таңдау.
- •33. Киімді сараптау кезеңдері.
- •34. Ойыншықтардың органолептикалық көрсеткіштерін анықтау.
- •35. Ойыншықтардың декоративтік-қорғау жабындысының сілекей мен терге және ылғалды өңдеуге тұрақтылығын анықтау.
- •36. Ойыншықтардың улылылық индексі мен санитарлық-химиялық көрсеткіштерін анықтау әдістемесі.
- •37. Шу шығаратын ойыншықтардың бөлмеде және ашық ауада шу шығару деңгейін анықтау.
- •38. Балалар оқулықтарын санитарлық-эпидемиологиялық бағалау әдістемесі.
- •39. Майдың жиналу дәрежесін бағалау жүргізу
63. Санитарлық бағалау бағдарламасы жүйесіне сай бала бақша жобасына санитарлық баға беру әдістемесі.
Жобаны сәйкестендіріп белгілі реттілікпен қарастырады. Жобаны қарастырып бітірген соң жазбаша қорытынды жазады. Жоба сараптамасының жазбаша қорытындысы екі бөлімнен тұруы тиіс. Бірінші бөлімінде: барлық элементті-бағалау жоспарына сәйкестігімен реттілігін қарастырады. Екінші бөлімде: алынған материалдарға талдау жүргізеді, гигиеналық талаптардың дәрежесін анықтайды және жобаны құрылысқа қолдану мүмкіндігі шешіледі. Балалар мекемелерінің басым көпшілігі елді мекендерде, қалаларда, район орталықтарында, ауылдарда орналасады және кейбір бөліктері сыртта орналасады. МДБМ бөлек тұрған ғимараттарды орналастыру оптималды болып табылады. Ғимараттың құрылысы орталықтандырылған ішкі бөлімдердің қысқа байланысуына жағдай жасалады, блоктық-функционалды топтық бөлімдердің тікелей бір бірімен қиылысуын қарастырады. МДБМ биіктігі 3м кем болмау керек (еденнен төбеге дейін). Баларларға арналған бөлмелерінің барлығы жер бетіндегі қабатта орналасуы керек. 3 қабатты ғимараттың қабатында ересек мектеп алды топтарды, музыкалық сабақтар залын, сонымен қатар тұрмыстық-қызметтік бөлімдерді және демалу бөлімдерін орналастыру ұсынылады.
(В. Н. Кардашенко«Руководство к лабораторным занятиям по гигиене детей и подростков» Москва «Медицина» 1983 г. 173 бет., В.Р. Кучма «Гигиена детей и подростков» «Москва. «ГЭОТАР- Медиа» 2010 г. 356-357 бет )
64. Мектептердің және мектеп-интернаттардың құрылысы мен жоспарлануының гигиеналық принциптері.
Мектептерді жобалау және құрылыстау көп жылдан бері сыйымдылығын арттыруға тырысуда. Ол сырқаттанушылықтың өсуіне , шу деңгейінің жоғарылауына , жастық оқшаулауға қиындық әкеледі. Мектептерде үлкен сыйымдылықта ( 1800 және одан да көп оқушылар) жедел сырқаттанушылық (2 рет) , вегетотамырлық дистония, бас ауруына шағымдар (2-3 рет) жиі кездеседі және т.б. Жобалық норманы жоғарылатқанда сыныптардың тығыздалуы, сынып бөлмелерінің биіктігінің төмендеуі, вентиляцияның тиімсіз ұйымдастырылуынан бөлмеде токсинді алмасу өнімдері жиналып, ШРЕК бірнеше есе жоғарылауы болады.
Білім беретін мекемелерде жаңа қабырғалық қоршаушы конструкцияларына, жылу изоляциялық , полимерлі өңдеу материалдарына , жыл оқшаулау құрылымы төмендеу және сыртқы ортаға химиялық заттарды аз мөлшерде бөлетін жабдықтар болуына ерекше көңіл аудару қажет. Қалалық жалпы білім беру мекемелерінің тиімді сыйымдылығы қазіргі уақытта 1000 оқушыдан аспау керек (әр сыныпта 25 оқушыдан көп емес). Ауыл мектептерінің сыйымдылығы бастауыш аз жиынтықты мектеп 80 оқушы, I , II, сатылы-250 оқушы, I, II, III сатылы- 500 оқушыдан көп болмауы керек.
( В.Р. Кучма «Гигиена детей и подростков» «Москва. «ГЭОТАР- Медиа» 2010 г. 351-352 бет).
65. Мектепке дейінгі мекемелерді жобалаудың гигиеналық негіздері.
МДБМ балалар жастарына, өзіндік ерекшеліктерін сәйкес физикалық, интеллектуалды, рухани, еңбек және эстетикалық тәрбие алады, сонымен қатар олардың жастарына сай білім, іскерлік қажет.
Әр түрлі жастық топтардағы арақатынас және саны ғимаратта регионның демограциялық деректері бойынша анықталынады. МББМ жаппай типі , балалардың бөбек бақшасы болып табылады. Олардың максималды сыйымдылығы -14 топтан аспауы керек, немесе 350 орын.
Жалпы типті тектепке дейінгі білім бер мекемелерінің ғимараты үш қабаттан аспауы керек. МДБМ ғимараттарының қабаттары олардың сыйымдылығына, табиғи-климаттық қалақұрылысы жағдайына байланысты таңдалынады. МДБМ бір қабатты -150 орынға ауылдық жерлерде ұсынылады. МДБМ екі қабатты ғимараттар сыйымдылығы 150 орыннан жоғары болғанда салынады.
( В.Р. Кучма «Гигиена детей и подростков» «Москва. «ГЭОТАР- Медиа» 2010 г. 345 және 355 бет ).
