3. Оқытудың міндеттері:

• Студент білу керек:

- Сөз – синтагмалардың ерекшелігі екенін білу;

- сабақтың тақырыбы бойынша мәтін мазмұнын;

- тақырып бойынша жаңа сөздерді

• Студент істей білуі керек:

- мәтінді аудару, мазмұндау, берілген тақырып аясында сұхбаттасу, мәтін

бойынша сұрақ құрастыру, сұрақтарға жауап беру.

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Мәтінді оқып, аударыңыз.

Сәлем – сөздің анасы

Қазақ елінің дәстүрі бойынша таныс, бейтаныстығына қарамастан, жасы кішінің жасы үлкенге бірінші болып сәлем беруі – міндет. Сәлемді селқос қабылдау, қолының ұшын ғана беріп кекірею, жақтырмаған кейіп таныту – инабатсыздық, көргенсіздік, әдепсіздік. Көпшілікке сәлем беруші олардың арасында өзінің жақтырмайтын, түс шайысып қалған адамы болса да, онысын басқаға сездірмей ашық, айқын дауыспен барлық адамдармен бірдей сәлемдесуі керек. Мұндай кезде әлгі дүрдараз кісі де сәлем берушінің сәлемін алуы тиіс.

Жастардың үлкендерге қалшиып тұрып бір қолын ұсынуы да жараспайды. Біреумен амандасқанда көз-көңілдің басқа жақта тұруы – әдепсіздікпен пара-пар. Дастархан үстіне кірген кісінің дауыстап бәрімен амандасқаны дұрыс. Мұндай жағдайда жағалай түгел қол беріп амандасқаны орынсыз, әсіресе, қол алысып болып, қолын жуу – нағыз әдепсіздік. Әркім сәлемдесуді ғана емес, қалай сәлемдесуді, сәлемдескен кезде өзінің қас-қабақ, бет-жүз, дауыс құбылысын алдындағы адамға жағымды әсер қалдыратындай етіп қадағалауға талпыну керек.

2. Мәтіннен алынған келесі сөздер мен тіркестердің мағынасын түсіндірме сөздіктен қарап біліп, сөйлем құраңыз.

Бейтаныс, селқос болу, кекірею, түс шайысу, дүрдараз болу, қалшиып тұру, көз-көңіл, бет-жүз, қас-қабақ, инабатсыздық, көргенсіздік.

3. Сөздердің мағынасын ашыңыз.

Жайдары –

Аяқ астынан –

Килігу –

Омыраулау –

Тұсы –

Желімдей жабысу –

Көз қиығын салмау –

Жекіріп тастау –

Қипақтау –

Құтылу –

Жаны шығу –

Алалау –

Сасқалақтау –

4. Келесі сөздер және сөз тіркестерімен сөйлем құраңыз.

Көз қиығын салмау, омыраулау, желімдей жабысу, аяқ астынан, сасқалақтау, жаны шыға қорқу, жекіріп тастау.

5. Мына сөздердің синонимдік қатарын жазыңыз.

Уақыт, дәм үстінде, ойламаған жерден, жаны, ортаға түсу, түзей алмау.

6. Мына сөздердің антонимін жазыңыз.

Төмен, түсу, тығыншықтай, семіз, қысу, алды, саңқ ету, сасқалақтау.

7. Кімдер қалай сәлемдесетінін көрсетіңіз.

1. Ата-ана баласын 1. қол алысады.

2. Келіндер үлкендерге 2. төс түйістіреді.

3. Ер адамдар 3. құшақтасып, сүйіседі.

4. Шәкірт ұстазға 4. беттен сүйеді.

5. Құдағилар 5. тізе бүгіп сәлем жасайды.

6. Құда-жекжаттар 6. бас киімін алып сәлемдеседі.

8. Сөйлемдерді дұрыс аяқтаңыз.

Бір адам көп адамға ... ... .

Келе жатқан адам отырған адамға... ... .

Моншада, дәретханада ... .

Табалдырықтың екі жағында тұрып ... ... .

Келіндер қайын елінің үлкен адамдарына ... ... ... .

Жақсы сыйласқан адамдарға алыс-жақын тұрғанына қарамай әдейі ... ... .

Алыстан келген қонаққа ... ... .