Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
аза тілі. Тжір.нсау.DOC
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
6.38 Mб
Скачать

5. Мәтінді оқып, негізгі ойды табыңыз.Қысқаша орыс тіліне аударыңыз.

Қазақстандағы демографиялық жағдай

Халықтың демографиялық өсуінің екі жолы бар: оның бірі – табиғи өсу болса, екіншісі-жасанды, яғни сырттан келушілердің есебінен өсу. Қазақстанда қазір халық санының өсуіне осы екі жол да оң ықпал етіп отыр.

Қазіргі уақытта қазақ халқының демографиялық даму мүмкіндігі зор. Тәуелсіздік алған елімізде халықтың табиғи өсуіне оң ықпал тигізетін әлеуметтік іс-шаралар мысалы, жас отбасыларына материалдық көмек беру, оларды үймен, жұмыс орындарымен қамтамасыз ету, әлеуметтік қолдаулар көрсету және т.б. жүргізілуде. Қазіргі уақытта елімізге шет елдерден ағылған ұлы көштің ата мекенге ат басын тіреп жатқаны да жақсы нышан. Жыл сайын оларға бөлінетін квота көлемі де артып келеді.

Соңғы жылдары демографиялық ахуалдың жақсаруына еліміздің экономикалық тұрғыдан дамуы, Қазақстан Республикасының «Көші-қон саясаты туралы» Заңы қабылданып, жүзеге асырыла бастауы да оң ықпал етіп отыр.

Алайда, осындай жүргізіліп жатқан игі істер оң нәтиже беруі үшін біз қазіргі кездегі демографиялық мәселелердің ең басты бағыттарын дәл анықтап, оны шешудің тиімді жолдарын таба білуіміз керек. Бұл ретте әлемде өтіп жатқан индустриализация мен урбанизацияның жоғары қарқынды жүруінен туындап жатқан ғаламдық сипатқа ие мәселелер бар екені ескерілуі тиіс. Ондай мәселелр қатарына «өркениет ауруы» атанып отырған туудың азаюы, өлімнің өсуі, жанұялардың көп ажырасуы, қазіргі экологиямызға байланысты ауру балалардың туылуы немесе әйелдердің мүлде туа алмауы, айықпас дерттердің көбеюі және олардан айығудың тұйыққа тірелуі секілді жағдайлар жатады. Осындай әлемдік мәселелердің Қазақстан демографиясына әсерін, оның шешімін табудың жолдарын Үкіметтік деңгейде қарастырған дұрыс.

Өз елінде азшылыққа ұрынып, тепкі көрген ұлт шамшыл келеді. Ендеше, біз, жалған достық пен бауырмалдыққа бас ие бермей, шындыққа тіке қарап, Қазақстанның иесі - қазақ, тілі - ұлттық, діні - мұсылмандық екенін болашақ ұрпақтың санасына орнықтыруға тиіспіз. Қазақтың саны Қазақстанда азайып, қазақтың тууы төмендесе, бұл Қазақстан үшін жақсы нышан емес. Шет елдік «отбасын жоспарлау» саясаты да Қазақстан үшін аса қажет нәрсе емес.

( Интернет материалдарынан).

6.Тақырып бойынша меңгерген сөздер мен тіркестерді пайдаланып«Қазақстандағы демографиялық жағдай» тақырыбына эссе жазыңыз.

7. Мына нақыл сөздерді қалай түсіндірер едіңіз?

  1. Бір нәресте дүниеге келсе, бір түп жусан артық өседі.

  2. Әр баланың өз несібесі өзімен.

  3. Балалы үй - базар, баласыз үй – мазар.

  4. Елдің ертеңі – бүгінгі нәресте.

5. Оқу және оқытудың әдістері: Іздендіру, талдау.

6. Әдебиет:

Негізгі әдебиет:

1.Иманқұлова С., Егізбаева Н., Иманалиева А. Қазақ тілі оқу құралы.-Алматы, 2008ж.

2.Күзекова З. Қазақ тілінің практикалық курсы. – Алматы: Ғылым, 2009ж.

3.www.til.gov.kz (қазақ тілін жеделдетіп оқытуға арналған мультимедиалық кешен). Астана, 2010ж.

4.Қазақ тілі кешені. Ф.Оразбаеваның жетекшілігімен. – Алматы.

5.Бектұров Ш., Бектұрова А. «Қазақ тілі» для начинающих. – Алматы, 1994ж.

Қосымша әдебиет:

6.Салқынбай А.Б.,Абақан Е.М.Лингвистикалық түсіндірме сөздік.-Алматы:Сөздік, 2003

7.Оралбай Н., Құрманәлиев Қ.А. Қазақ тілі – Алматы, 2007.

8.Адамбаева Ж.Д., Оңалбаева К.К. Қазақ тілі – Алматы, 1995.

9.Ақбаева Қ. Қазақ тілі – Алматы, 1996.

10.Нұрғалиева М., Құлмағамбетова Б. Қазақ тілі – Алматы, 1995.

11.Ерубаева А.Т. Заңгерлерге арналған қазақ тілі – Алматы, 2005.

12.Сүлейменова Э.Д.,Қадашева Қ.,Аханова Д.Қазақ тілі:оқу кешені–Алматы, 1996.

13.Б.Ж. Доскеева «Қазақ тілі» (медициналық оқу орындарына арналған)

14.А.Ш. Бектұрова, Ш.К. Бектұров «Казахский язык для всех»