- •1. Кіші квадраттық айырма әдісі
- •2.Шығындар функцияларын бағалауды қортындылау.
- •3.Көптік регрессиялық талдау
- •4. Функцияның дұрыстығын анықтау тәсілдері.Дұрыстық тестілері.
- •5. Үрдістік тәсіл бойынша ақауды есептеу.
- •6. Тапсырыстық тәсіл негізінде ақауды есептеу.
- •7.Функционалды өзіндік құнды калькуляциялау: қызмет ортасы және қызмет факторлары.
- •8. Стратегияны енгізу және баланстандырылған (сәйкестендірілген) бағалау көрсеткіштері.
- •9.«Кайзен бюджеті» туралы түсінік.
- •10. Зиянсыздық нүктесін анықтау тәсілдері (теңдеу құру, графиктік, маржиналдық табыс және таблицалық).
- •11. Күрделі қаржыландыруды талдау және сметасын құру, оның өтелімділігін анықтау. Қаржыландырудыңқосалқышығындары.
- •13. Қосалқы өндірістер мен шаруашылықтар шығындарын үлестіру. Толық және теңдеу құру арқылы бөлу.
- •14. Абс тәсілі және релеванттық шығындар
- •15.Күрделіпроценттіесептеужәнедисконттау
- •16. Орталықтандырылған және орталықтандырылмаған басқару. Артықшылықтары мен мен кемшіліктері. Жауапкершілік орталықтары.
- •17.Шығындар функциясын бағалауда бұрынғы көрсеткіштерді пайдаланғанда ескерілетін факторлар.
- •20. Мултиколлинеарлық
- •23. Стратегияны енгізу және баланстандырылған (сәйкестендірілген) бағалау көрсеткіштері.
- •26.Зиянсыздық нүктесін анықтау тәсілін белгісіздік жағдайына пайдалану.
- •27.Зиянсыздық нүктесін анықтау тәсілін пайда және зиян есептілігінде директ-костинг и абзорпшен-костинг тәсілдерін пайдаланғандағы ерекшеліктері .
- •«Абзорпшен-костинг» тек қорларды есептеу үшін ғана емес, табысты анықтау үшін және өнімнің өзіндік құүнын есептеу үшін қолданылады.
- •28) Негізгі өндірістік материалдар мен негізгі еңбек шығындарының релеванттылығын анықтау.
- •29) Сызықтық бағдарлама, оның моделін сипаттау. Сызықтық бағдарламаны шешудегі пайдаланылатын үш саты.
- •30. Бірнеше варианттардан жобаны таңдап алу. Жорбаны іске асыру. Іске асырылған жобаны талдау.
- •31. Өндірістік және басқару есептерінің айырмашылықтары.
- •32. Басқару есебінің функциялары
- •33. Басқару есебінің әлеуметтік, ұйымдастырушылық бейімделу негіздері.
- •34. Өнімнің бәсекелестік ортасының және өмірлік циклының әсері.
- •35. Ортаның өзгеруінің басқару есеп жүйесіне әсері.
- •36. Шығындар функциясын анықтаудың жалпы қағидаттары.
- •37.Көптік регрессиялық талдау
- •38.Өндірістегі ақаулар туралы түсінік
- •39. Функционалды өзіндік құнды калькуляциялау анықтамасы мен оған қажеттілік.
- •40. Дәстүрлі және функционалдық жолмен өзіндік құнды есептеу жолдарының ерекшеліктері.
- •41. Ақпарат және шешімдер қабылдау процессі.
- •42.Шаруашылық қортындысын шығару және басқару шешімдері.
- •43. Бюджеттеу және бюджеттік цикл
- •Бюджеттің түрлері.
- •45.Бюджеттеуде авс жүйесін пайдалану
- •46. Бюджеттеуде компьютерлік модельдерді пайдалану.
- •49. Ауытқуларды бақылау.
- •49. Ауытқуларды бақылау
- •50. Бақылау жүйесінің қызметкерлерді ынталандырумен байланысы.
- •55.Стратегияны жүзеге асыруды енгізуді бағалау
- •56. Өнімнің бір түрінің өндірісін тоқтату туралы шешімдер қабылдау
- •57. Зиянсыздық нүктесін анықтау тәсілін пайдалану талаптары
- •58. Инвестициялық жобаны бағалау тәсілдері.
- •59. Бағаның экономикалық теориясы. Бағаны анықтаудағы шығындар ақпаратының орны.
- •52. Нолдик бюджет
- •53. Нормативтік тәсілдің пайда болуы мен дамуы және ол туралы түсінік
35. Ортаның өзгеруінің басқару есеп жүйесіне әсері.
Өзгермелі ортаның басқару жүйесінің есебіне әсеріне жауап ретінде қаржылық емес сапалы және сандық мәліметті есептеу және жинауға базалық параметрлер бойынша көбірек көңіл бөліне басталуы, ұйымның стратегиялық қолдауы үшін пайдаланылады және нарықта тиімдірек бәсекелесу үшін керек.
Жалпы, бизнестегі әрекеттер өзгерісі басқару есебіне көп әсерін тигізеді.Соңғы кездері көптеген ұйымдар шығындар құрылымының өзгерісімен соқтығысып жатады, яғни шығарылатын өнім көлемінің өзгерісіне тікелей әсер етпейтін шығындар өсімі бақыланып отырады.Сондықтан осындай шығындарды нақты өнімге немесе қызметке дейін бақылап отыру қиын болып табылады.Шығын құрылымындағы бұл өзгерістер 80 жылдың аяғы 90 жылдың басына қарай ұйымның есебінің басқару жүйесін және жаңа жүйелерді енгізу мүмкіндігін талдауға мүмкіндік бермей қалды.
Мамандардың айтуынша, қазіргі заманғы бәсекелестік ортада ұйымдар мынадай параметрлер бойынша жарысады: қызмет пен тауарлардың сапасы, олардың нақты уақытта жеткізілуі, сенімділігі, өткізілгеннен кейінгі қызмет көлемі және тұтынушының қанағаттану сатысы.Есептің дәстүрлі басқару жүйелері нақты бейнеде қаржылық көрсеткіштерге бағытталады.Бірақ есептің басқару жүйесінің өзгермелі ортасына жауап ретінде ұйым стратегиясын қолдау үшін және нарықтық бәсекелестікте әсерлі болу үшін қолданылатын қаржылық емес есептік және сапалық көрсеткіштерге көп көңіл бөлінеді.Нақтырақ айтатын болсақ, қазірден бастап есептің басқару жүйесінің негізгісі болып табылатын қаржылық көрсеткіштері – сол көрсеткіштердің кең көлемді дамуына көшті десе де болады.
Ұйымға төмен шығындар мен шығындар тиімділігін қамтамасыз ету күшті бәсекелестік артықшылықты алуға мүмкіндік береді. Тұтынушылар жоғары сапалы тауарлар мен қызметтерді алғылары келеді. Сондықтан компаниялардың көпшілігі бұл талаптарды орындау үшін сапаны комплексті басқаруға жүгінеді. Өнім мен қызмет түрлерін дайындаудың басынан аяғына дейінгі уақыт ұзақтылығы дайындаудың уақытылы циклы болып табылады. Ұйымдар уақыт ұзақтылығының азаюына негізделе отырып, уақытты қысқарту циклына көп көңіл аударулары керек. Инновация – компаниялар тұрақты ағыны бар жаңа өнім мен қызмет түрлерін шығару және тұтынушылардың өзгеріп отыратын сұрауларына тез бейімделулері керек.
36. Шығындар функциясын анықтаудың жалпы қағидаттары.
Жалпы қағидаттар
Шығындарды бақылаудың нәтижесі көрсеткендей олар өндіріс көлеміне байланысты екені мәлім.Алайда ондіріс көлемінің өсуі мен кемуі шығындардың көлемінің өзгеруіне сәйкес келе бермейді.
Осыдан:
а) Өндіріс көлеміне байланысты шығындар деңгейінің өзгеруін зерттеу мен бақылау экономика және шығындар есебі алдындағы басты мақсат не тапсырма болып табылады.
б)ең алдымен айнымалы және тұрақты шығындардың әсер етеді.
Өнімді өндіру көлеміне байланысты шығындарды:
Өзгермелі шығындар,яғни өнімнің өндіру көлеміне байлансыты өсетін немесе кемитін ,яғни ауыспалы шығындар.
Шығындар көлеміне алдымен екі фактор әсер етеді:
а) Өндіріс көлемі
б) Шығындардың жалпы соммасының берілген тәуелділікке байланысты ,яғни өндіріс көлемінің.
Өзгермелі емес шығындар,яғни тұрақты шығындар , өндіріс көлемінің өзгеруімен шығындар соммасы сол қалыпта яғни өзгеріссіз қалады.
Мұнда келесі жағдайларға міндетті түрде көңіл аудару керек:
а) Шығындар өзгеруі мүмкін,алайда өндіріс көлемінің өзгеруімен автоматты түрде өзгермейді
б) Шығындар басқарушылық шешімдер қабылдығанда өзгеруі мүмкін.
Н-р: Шешім қабылдағанда жалақы ставкасының өзгеруімен немесе т.б Сонымен қатар ауыспалы шығындар да бар,яғни онда бірден тұрақты да өзгермелі де шығындар болуы мүмкін жағдайда.Бұл шығындар ерекшелігі мынада:
а) жалпы шығындар соммасы өзгермелі шығындар секілді өзгеріске ұшырауы мүмкін,бірақ белгілі бір төмендеу қалыпта өзгеріп отырады.Мысалы егер өндіріс көлемі 12% өзгерсе,онда ауыспалы шығындар өсімі 10 % шегінде өзгереді.
Мысалы Қазақтелеком қызметтері ішінде телефон қызметі абоненттік төлемнен ,яғни ол бізде тұрақты ,ал қалааралық сөйлесулерге төлем ,оның ішінде сөйлесу ставкасы және сөйлесу уақытымен ауыспалы шығындар бөлігін қамтиды.