32В.Беларусь у гады першай сусветнай вайны. Лютаўская рэвалюцыя 1917г.

Прычыны першай сусветнай вайны:прэтэнзіі Германіі на перадзел ужо падзеленага м!ру, імперск!я амбщыі краін Траютага саюза і Антанты.Повад для гэтага - забойства будучага спад-каемцы аустра-венгерскага прастолу Франца-Фердынанда.Але ж гэта была захопніцкая вайна.На пачатку вайны у беларускіх губернях было уведзена ваеннае становішча.Тут знаходзілася стаука Вярхоунага галоунакамандуючага,штаб Мінскай ваеннай акругі,штаб Заходняга фронту.3 лета 1915 г. частка Беларусі стала арэнай баявых дзеянняу.У жніуні пачалося ваеннае наступление у накірунку Коуна - Вільна - Мінск.Расійская арм!я пак!нула Вшьна, Гродна і Брэст.У кастрычніку фронт стабіл!завауся па лініи Дзвінск -Паставы - Баранавічы — Пінск.Каля паловы тэрыторы! апынулася пад нямецкай акупацыяй(Гродна, Ашмяны, Смаргонь, Ліда, Слонім, Кобрын, Пінск, Навагрудак, Баранав!чы, Ваукавыск, Пружаны).Вялікай праблемай сталі бежанцы (1 млн 320 тыс. чал.).Акупацыйны рэжым складауся з гвалтау, грабяжу, дэспатызму.Пацярпела прамысловасць:што не разбурылі, вывезлі у Германию.Колькасць прадпрыемствау скарацілася з 829 да 297.Значна узрасла вытворчасць швейнай,абутковай,метала-апрацоучай,хлебапякарна-сухарнай прадукцыі.У цяжкае становішча трапіла сельская гаспадарка.Цэны на прадукты і адзенне узраслі у 58 разоу.У арміі пачынаецца дэзерцірства.Вайна прывяла да вострага эканам!чнага і пал!тычнага крызісу. Пачатак Лютаускай рэвалюцыі паклалі масавыя забастоўкі, мітынгі і дэманстрацыі рабочых.Узброенае паустанне пачалося 26 лютага. У выніку былі захоплены галоуны арсенал, тэлеграф, вакзал, а з турмау вызвалілі палітычных вязняу.М!калай II адмовіуся ад прасто­лу 2 сакавіка. Характар рэвалюцыі быу буржуазна-дэмакратычны, рухаючай сілай — народ,галоунай мэтай - звяржэнне царызму.Уладу у краіне атрымау Часовы урад.Саветы сталі органамі улады рабочых,салдат ! сялян, У краіне усталявалася двоеуладдзе.У Мінску 1 сакавіка 1917 г. пачалі утварацца рабочыя дружыны,прафсаюзы, былі вызвалены з турмау палітычныя вязні,арыштаваны камандуючы фронтам і начальн!к штаба. Мінскі савет рабочых і салдацкіх дэпутатау быу утвораны 4 сакавіка, адзіны выканкам на чале з меншавіком Позернам,яго замам стау бальшавік Любімау.На працягу сакавіка Саветы былі арганізаваны у Віцебску, Магілёве і інш. гарадах.Яны прызналі кіруючую ролю Петраградскага савета і Часовага урада. 20 сакавіка 1917 г. у Мінску на з'езде сялянскіх дэпутатау Міскай і часткова Віленскай губерняу дэпутаты патрабавалі перадачы зямлі у агульнанародную уласнасць і роунае землекарыстанне па працоунай норме.Працягвалася дэмакратызацыя арміі.У красавіку 1917 г. адбыуся I з'езд ваенных і рабочых дэпутатау арміі і тылу Заходняга фронту.Ён прызнау неабходным для Расіі працяг ваенных дзеянняу і прызывау падтрымліваць палітыку Часовага ураду.Лютауская рэвалюцыя стала пачаткам дэмакратычнага развіцця Расіі і Беларусі, адчыніла шлях да эканамічнага і сацыяльнага прагрэсу краіны.

33В.Беларусь напярэдадні і ў час кастрычніцкіх падзей 1917г.

Да восені 1917 г. сацыяльна-эканамічнае становішча краіны пагоршылася.Працягвалася першая сусветная вайна і Заходні фронт праходзіу праз Беларусь.Працягвау зніжацца жыццёвы узровень. Заставалася пытанне аб міры.Зноу узраслі антыурадавыя настроі.Усе гэта было выкарыстана бальшавікамі для ажыццяулення курса VI з'езда РСДРП(б) на узброенае паустанне.Яны началі праводзіць сваіх прадстаунікоу у Саветы,таму у верасні 1917 г. мелі значны поспех у буй­ных прамысловых цэнтрах(Мінску і Гомелі на Беларуси).Каб кампенсаваць слабасць сваіх пазіцый у Саветах па усей Беларусі,бальшавікі разгарнулі моцную агітацыю сярод салдат Заходняга фронту.Апошнія стамілія ад вайны і паддаліся агітацыі за мір.Таму бальшавіцкія арганізацыі на Беларусі на 95 % складаліся з салдат.Уплыу на армію давау балъшавікам магчымасць разгарнуць для захопу улады падрыхтоуку узброеных фарміраванняу,атрымаушых назву "Чырвоная гвардыя".Рабочыя і солдаты 25 кастрычніка 1917 г. пад кірауніцтвам ЦК РСДРП(б) скінулі Часовы урад. 26 кастрычніка II Усерасійск! з'езд Саветау абвясціу Савецкую уладу у цэнтры і на месцах. Весткі аб перамозе узброенага паустання у Петраградзе па вайсковым радыё бальшавікі Мінска. Мінскі Савет абвясціу аб пераходзе улады у яго рукі.3 вызваленых з турмау салдат быу арганізаваны Першы рэвалюцыйны полк. Бальшавіцкі кантроль быу усталяваны над урадавымі і ваеннымі установамі,чыгуначным вузлом,поштай,тэлеграфам.Створаны ваенна-рэвалюцыйныя камітэты (ВРК) (абапіраліся на салдацкія массы).Супраціуленне бальшавікам аказваў Каміэт выратавання рэвалюцыі на чале з меншавіком Калатухіным.Кам1тэт увёу у Мінск Кауказскую дывізію і прад'явіу Мінскаму Савету ультыматум з патрабаваннем перадачы яму усей улады у горадзе і на Заходнім фронце.На некаторы час усталявалася двоеуладдзе.Перавага сіл спачатку апынулася на баку Камітэта выра­тавання,што прымусіла Мінскі Савет пайсці на часовы кампраміс з ім. Аднак, адразу пасля прыбыцця 1 лістапада у Мінск браняпоезда і др. ваенных фарміраванняу суадносіны сіл змяніліся.Камігэт выратавання рэвалюцыі не адважыуся пайсці на узброены канфлікт.Улада у Мінску і на Заходнім фронце перайшла у рукі ВРК.Камггэт выратавання рэвалюцыі быу распушчаны,Калатухін арыштаваны.У Магілёве была ліквідавана Стаука Вярхоунага га-лоунакамандуючага рускай арміяй генерала Духонина.Замест яго бальшавікі прызначылі Крыленка. Пераход улады у рукі Саветау у арміях Заходняга фронту адбыуся бяскроуна і хутка. На Беларусі пасля кастрычніка 1917 г. пачалося фарміраванне бальшавіцкіх органау улады і кіравання.У кастрычніку 1917 г. прайшлі з'езды рабочых і сялянскіх дэпутатау, з'езды армш Заходня­га фронту. Створаны выканаучы камітэт Заходняй вобласці і фронту (Аблвыканкамзах)(старшыня - бальшавік Рагозінскі і Савет Народных Камісарау (СНК) (старшыня – Ландар).Мясцовыя органы к!равання — гарадск!я думы,управы,земскія установы — былі ліквідаваны і заменены Саветамі.