4. Перакладзіце словазлучэнні на беларускую мову. Параўнайце род назоўнікаў у беларускай і рускай мовах. Складзіце звязны тэкст з прапанаванымі словазлучэннямі.

Сладкое какао, черный кофе, душистый кориандр, глиняная посуда, целая пачка, кислый щавель, спелое яблоко, нестерпимая боль, жареный гусь, золотая медаль, серая пыль, горькая полынь, древняя рукопись, неразборчивая запись, злая собака, таинственная тень, полевая ромашка, уверенная поступь, высокая насыпь, комод для белья, потянуло гарью, гроздь винограда, маленький гусёнок, неправильная дробь, высокий тополь, большая тяжесть, выгодная продажа, мой ребенок, птенец кукушки, одна бровь, автобусная остановка, всеобщий интерес, серебряная вилка, собственное мнение, яркий свет, интересный вопрос, белая кость, чистый пол.

5. Запішыце беларускія адпаведнікі да рускіх слоў. Параўнайце формы ліку гэтых назоўнікаў у абездвюх мовах.

Поведение, сумерки, крупа, конопля, черника, грудь, дрожь, ясли, дрова, смотрины, баловство, обручение, хитрость.

6. Не заўсёды зваротныя дзесловы ў беларускай і рускай мовах супадаюць, напрыклад: заблудится – заблудзіць, забыць – забыцца. Адпаведнікі могуць быць і неаднакарэннымі: узнать – даведацца, известись – змарнець. Перад Вамі некалькі беларускіх дзеясловаў і словазлучэнняў, падбярыце рускія зваротныя дзеясловы, якія ім адпавядаюць.

Пад’есці; мець патрэбу; пасябраваць; звар’яцець; аддацца марам; збяднець, згалець; выбухнуць; кпіць; грэбаваць.

7. Ад прапанаваных дзеясловаў утварыце аддзеслоўныя назоўнікі. Складзіце 3-4 сказы з прапанаванымі парамі дзеясловаў.

Напрыклад: авалодаць – авалоданне (закончанае трыванне, закончанае дзеянне); авалодваць – авалодванне (незакончанае трыванне, дзеянне працяглае, незакончанае). Авалоданне прафесіяй – доўгі і складаны працэс. Але Пры прыёме на работу ўлічвалася ступень авалодвання прафесіяй.

Абагуліць – абагульваць, атруціць – атручваць, закіпець – закіпваць, вывесці – выводзіць, развзаць – развязваць, разглядаць – разглядваць, абвінаваціць – абвінавачваць, задаволіць – задавальняць, захаваць – захоўваць, выгнаць – выганяць, рассеяць – рассейваць, пераменшыць – пераменшваць, прачытаць – прачытваць, нарасціць – нарошчваць, падтасаваць – падтасоўваць, накіраваць – накіроўваць.

8. Утварыце ад дзеясловаў усе магчымыя формы дзеепрыметнікаў.

Ставіць, бегчы, паўстаць, насіць, адшукаць, загарэць, гаварыць, кіраваць, перакладаць, захаваць, падпісваць, спрыяць, хваляваць, усхваляваць, памыць.

9. Утварыце ад дзеясловаў дзеепрыслоўі. Растаўце націскі.

Даследаваць, вывучаць, накрывацца, прыціснуцца, суцішаць, пераймаць, смяяцца, глядзець, стаяць, лічыць, пакласці, развітацца, хадзіць, спадзявацца.

10. Перакладзіце словазлучэнні на беларускую мову. У чым асаблівасць выкарыстання прыназоўнікаў?

Болеть ангиной, послать за доктором, выходить из госпиталя, думать о будущем, поехать за дровами, ни над кем не смеяться, гулять по лесу, подойти к палате, ходить по домам, из глубины комнаты, тоска по родине.

11. Перакладзіце на рускую мову і звярніце ўвагу на граматычныя асаблівасці беларускіх словазлучэнняў. Скласці звязны тэкст, выкарыстаўшы прапанаваныя словазлучэнні.

А дваццатай гадзіне. Дзён тры таму. Палова на пятую гадзіну. Першыя пяць кіламетраў. На дзён тры хопіць. За паўсотні ці болей вёрст. Паўсотні год прамінула. Разоў са тры ці чатыры. Больш за сто тысяч. Кіламетры за тры ад вёскі. Менш за дзвесце год. Тыдні са тры не было яго. Цэлыя тры доўгія гады. Чалавек з пяць не прыйшло. Разы два бачыў, не больш. Гадоў яму за пяцьдзесят ужо.