4. Podejście dialogowe

• jest wypośrodkowaniem dwóch koncepcji: interakcjonizmu symbolicznego i interakcjonizmu strategicznego

• model dialogowy opiera się na idei konsensusu wypracowanego w drodze debaty publicznej

• obywatele mogą rozważyć dzielące ich opinie w dyskusji opartej na argumentach po to, by ustalić wspólny punkt widzenia

• J. Habermas: koncepcja sfery publicznej:

- prawdziwy konsensus jest możliwy do osiągnięcia jedynie w sytuacji idealnego komunikowania

- dialog symetryczny (uczestnicy są parterami i mają możliwość odegrania swoich ról bez presji oraz podporządkowania się)

• C. Mueller: komunikowanie polityczne jako dyskusja o problemach politycznych, stawkach w grze politycznej i ideach o publicznym charakterze

• J. Habermas: typy społecznego działania komunikacyjnego:

- NIESTRATEGICZNE: nastawione na wzajemne porozumiewanie się aktorów współpracujących ze sobą i koordynujących swoje działania

- STRATEGICZNE: aktorzy ukierunkowani są na osiągnięcie sukcesu i realizacją partykularnych interesów kosztem pozostałych uczestników komunikowania

DEFINICJE KOMUNIKOWANIA POLITYCZNEGO

1. DEFINICJA DENTONA I WOODWORDA:

   • komunikowanie polityczne jest nie tylko procesem, ale również strategią

   • komunikowanie jako debata publiczna na temat:

- przeznaczenia publicznych dochodów

- oficjalnej władzy, która podejmuje decyzje ustawodawcze i wykonawcze

- oficjalnych sankcji, które pozwalają nagradzać lub karać w imieniu państwa

• na pojęcie komunikowania politycznego składają się cztery elementy: DOCHODY, KONTROLA, SANKCJE, ZNACZENIE

2. DEFINICA McNAIRA

   • komunikowanie polityczne jest celowym komunikowaniem o polityce, które zawiera następujące elementy:

- wszystkie formy komunikowania politycznego

- komunikowanie do aktorów politycznych

- komunikowanie o aktorach politycznych

3. DEFINICJA RUSHA

• komunikowanie polityczne jest transmisją informacji od jednego do pozostałych elementów systemu politycznego a następnie krążenie tych informacji między systemowi – politycznym i społecznym

4. DEFINICJA NEGRINE’A

• zawartość mediów (odbijają się w niej stosunki między mediami a aktorami politycznymi)

• poziom władzy pozwala aktorom politycznym na kreowanie zawartości mediów

• charakter odbiorców – zróżnicowany, heterogoniczny charakter odbiorców występujących w podwójnej roli: publiczności środków masowego przekazu oraz uczestników procesu komunikowania politycznego

• stopień interakcji między źródłem informacji i komunikatorami medialnymi

KOMUNIKOWANIE POLITYCZNE A KOMUNIKOWANIE MASOWE

1. System komunikowania politycznego: (J.G. Blumer, M. Gurevitch):

   • polityczne instytucje w ich komunikacyjnym aspekcie

   • instytucje medialne w ich politycznym aspekcie

   • publiczność środków masowego przekazu zorientowana na komunikowanie polityczne

   • komunikowanie – relewantne aspekty kultury politycznej

2. Funkcje środków masowego przekazu: (McNair)

• informacyjna – media informują obywateli o wydarzeniach

• edukacyjna – media wyjaśniają, analizują

• platforma dla publicznej debaty

• reklamowa (instytucji rządowych i politycznych)

• perswazyjna – obrona politycznych racji i przekonań

3. Media wg D. McQuaila:

• media jako okno

• media jako interpretator

• media jako interaktywne połączenie

• media jako drogowskaz

• media jako filtr

• media jako zwierciadło

• media jako ekran lub bariera

4. Dwa typy legitymizacji:

• legitymizacja wyborcza (na podstawie głosowania)

• legitymizacja katodyczna (na podstawie obecności w mediach)

5. Mediatyzacja polityki (saturacja medialna społeczeństwa):

transformacja, modernizacja sfery publicznej pod wpływem klasycznych środków przekazu oraz nowych mediów

PROCES MEDIATYZACJI wg P.Lecomte

 artykulacja powiązań między komunikowaniem a zmediatyzowanymi więzami społecznymi  tożsamość jednostek zaczyna się przeradzać w tożsamość grupową

 pod wpływem mediów (głównie telewizji) następują zmiany w życiu społecznym, nowy model relacji między polityką a mediami

 powiązania elity medialnej z elitą polityczną

D. McQuail, Teoria komunikowania masowego, s. 492-521

1. Klucze interpretacyjne Jensena:

   • przestrzeń

   • władza

   • czas

   • tożsamość

2. Czynniki związane z pozyskiwaniem wiedzy z przekazów informacyjnych:

• posiadanie wiedzy i zainteresowanie widowni

• postrzegane znaczenie zagadnienia

• wiarygodny i darzony zaufaniem kanał informacyjny bądź źródło

• ilustracja obrazem

• konkretny temat i „twarde informacje”

• informacje pasują do dostępnej ramy interpretacyjnej

• powtarzalność informacji

3. Hipoteza „porządku dnia”

• debata publiczna obraca się wokół zbioru ważnych kwestii (porządek wydarzeń)

• o porządku dnia decyduje opinia publiczna i elity polityczne

• rywalizujące ze sobą grupy interesu starają się promować „własne” kwestie jako istotne i ważne

• media informacyjne selekcjonują bardziej i mniej istotne kwestie pod wpływem różnych nacisków, zwłaszcza ze strony elit, opinii publicznej i aktualnych wydarzeń

• wynik medialny (hierarchia tematów) z jednej strony uwzględnia i odzwierciedla dominującą hierarchię ważności a z drugiej kształtuje opinię i wpływa na ocenę sceny politycznej

• oddziaływanie porządku dnia jest marginalne i krótkoterminowe

4. Model prawdopodobieństwa refleksji:

• ludzie dążą do wypracowania właściwych postaw  chcą być racjonalni, konsekwentni, mieć spójne poglądy

• ludzie selektywnie traktują różne kwestie i argumenty (więcej czasu poświęcamy na lepsze zrozumienie i ocenę spraw, które są dla nas istotniejsze)

• przetwarzamy informacje centralnie (na podstawie posiadanej wiedzy i doświadczenia) lub peryferyjnie (polegamy na sytuacyjnych wskazówkach, wrażeniach

• zależnie od modelu obróbki informacji nadawca wybiera odpowiednie strategie perswazji

5. Koncepcja spirali milczenia: (E.Noelle-Neumann)

dotyczy wzajemnych zależności między środkami masowego przekazu, komunikacją międzyludzką i stosunkami społecznymi, sposobami wyrażania opinii i tym, jak jednostki postrzegają „klimaty opiniotwórcze” we własnym środowisku.

Założenia teorii:

• jednostki nonkonfornistyczne są narażone na izolację społeczną

• jednostki ciągle obawiają się izolacji

• lęk przed izolacją skłania je do ciągłego wsłuchiwania się w opinie otoczenia

• wyniki tych obserwacji wpływają na publiczne zachowania jednostki, zwłaszcza jej gotowość lub niechęć do wyrażania otwarcie swoich opinii

6. Logika mediów: (wpływ mediów na instytucje i procesy polityczne)

• mniej czasu poświęcanego na uczestnictwo w polityce, więcej na oglądanie telewizji

• negatywny wpływ marketingu politycznego na zaufanie i zaangażowanie polityczne społeczeństwa

• coraz bardziej negatywne kampanie i relacje na temat kampanii

• rosnące koszty i biurokratyzacja kampanii

• utrata przez partie własnych kanałów docierania do mas, rosnące uzależnienie od kanałów medialnych

X. KOMUNIKACJA POLITYCZNA II

P. Pawełczyk, Socjotechniczne aspekty gry politycznej, s. 136-185

1. Socjotechnika  proces rozszerzonej reprodukcji porządku społecznego, aktywność socjotechniczną obserwujemy tam, gdzie zachodzą stosunki władzy

2. Wydarzenie medialne:

• nie jest spontaniczne, lecz zaplanowane

• powodem jego wykreowania jest chęć osiągnięcia natychmiastowej reakcji

• relacja między nim a rzeczywistą sytuacją stanowiącą jego podstawę jest niejasna

3. Mechanizmy socjotechniki:

• kształtowanie i wykorzystywanie sytuacji deprywacyjnej  uniemożliwienie systemowi sterowanemu zaspokajania elementarnych potrzeb, a następnie wskazywanie mu określonych postaw i zachowań, których przyjęcie spowoduje odzyskanie tej możliwości

• wzmacnianie potrzeb nieelementarnych, wskazywanie i reglamentowanie sposobów zaspokajania tych potrzeb

• kanalizacja ideałów  odwoływanie się do systemów wartości obiektów sterowanych do ich przekonania o szczególnym posłannictwie i powołaniu

• intensyfikacja lęku przy wskazaniu sposobów jego reprodukcji  wywoływanie strachu

• naśladownictwo

XI.UCZESTNICY KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ I POLITYCZNEJ

M.L.Knapp, J. Hall, Komunikacja polityczna w interakcjach międzyludzkich, s. 251-300, 539-568.

1. Model naruszenia oczekiwań  opiera się na założeniu, że każdy z nas kształtuje własne oczekiwania odnośnie do właściwego dystansu konwersacyjnego, opierając się na normach kulturowych, własnych doświadczeniach i wiedzy o osobach z własnego otoczenia, kiedy te oczekiwania zostaną spełnione stan pobudzenia nie występuje, ale kiedy dojdzie do naruszenia naszych oczekiwań, stan pobudzenia sprawia, że nasza uwaga koncentruje się na naturze relacji międzyludzkich łączących nas z daną osobą.

2. Etapy powitania inicjowanego z dalszego dystansu… (Kendon, Ferber:

• dostrzeżenie, orientacja, inicjacja zbliżenia

• pozdrowienie na odległość

• skinięcie

• podejście

• zakończenie podejścia

• bliskie pozdrowienie

B. Dobek-Ostrowska, Teoria komunikowania publicznego i politycznego, 167-191.

1. Klasyfikacja obywateli ze względu na podejmowane decyzje polityczne (Z.J.Pietraś):

• obywatel zdecydowany  ma skłonności do interesowania się tylko takim przekazem politycznym, który odpowiada ich wcześniejszemu wyobrażeniu o istocie problemów czy wartości polityków, wybiera istotny, często jedyny w jego mniemaniu, godny uwagi kanał przekazu

• obywatel reagujący wybiórczo  podświadomie zwraca uwagę na tę część przekazu, która w pełni mu odpowiada, nie zauważa innych opinii i argumentów

• obywatel uświadomiony  dekodując treść przekazu, kieruje się swoimi wcześniej pozyskanymi informacjami, poglądami, doświadczeniami i schematami poznawczymi

2. Klasyfikacja obywateli według reakcji na formy komunikowania politycznego:

• aktywiści polityczni (innowatorzy)  samodzielnie podejmują decyzje polityczne, współorganizatorzy kampanii politycznych

• obywatele obdarzeni autorytetem społecznym  podobni do innowatorów, ale ostrożniejsi, wspierają kampanie kadrowo i finansowo

• obywatele idący za przykładem  za przykładem grupy drugiej, przyłączają się popierania polityka, jeśli staje się osobistością medialną

• obywatele bierni  ich status społeczny jest na ogół niższy od średniego, dlatego ma to niebagatelny wpływ na osiągane zarobki, wykształcenie, zdolności przywódcze, wiedzę i aktywność polityczną. Warunkiem powodzenia kampanii politycznej jest uzyskanie szerokiego wsparcia także wśród członków tej grupy

• obywatele wyobcowani  osoby bardziej tradycyjne i konserwatywne, mają skłonność do absencji wyborczej lub popierania kandydata, który jest powszechnie uważany jest za faworyta; często przekonanie tej właśnie grupy do określonej propozycji określonej partii politycznej, a zatem i do samego kandydata stanowi na ogół podstawowy cel kampanii

3. Klasyfikacja według motywów podejmowania decyzji wyborczej:

• wyborca racjonalny  dysponuje pełną wiedzą o faktach i zjawiskach politycznych

• wyborca emocjonalny  reaguje żywiołowo – pod wpływem impulsów medialnych

• wyborca cybernetyczny  stosują schematy poznawcze, podejmują decyzję, opierając się na prostych regułach: dostępności, reprezentatywności, przystosowania, antycypacji i autorytetu

4. Klasyfikacja według zachowań wyborców:

• wyborcy, którzy kierują się znanymi twarzami

• wyborcy, którzy utożsamiają się z opozycyjnym etosem i symbolem solidarnościowym

• niekwestionowani zwycięzcy

• wyborcy kierujący się utrzymaniem homeostazy politycznej (zachowania równowagi sił)

• wyborcy afirmujący osobowości polityczne

• zintegrowani specjaliści

• typ kombatancki

• typ zachowawczy

• wyborcy głosujący z poczucia obywatelskiego obowiązku

5. Klasyfikacja według motywów postępowania w wyborach

• wyborcy pozytywni  opierają swoje decyzje na sympatii i pozywanych odczuciach

• wyborcy negatywni  podejmują decyzje na podstawie negatywnych emocji

• wyborcy programowi  podejmują decyzje samodzielnie, na podstawie ukształtowanej opinii

• wyborcy aksjologiczni  wybierają na podstawie własnego systemu wartości

• wyborcy partyjni  wybierają według poczucia przynależności i lojalności do danej partii

• wyborcy grupowi  utożsamiają się z określoną grupą społeczną

• wyborcy niezależni  nie pociąga ich jakikolwiek rodzaj lojalności wyborczej

• wyborcy wyalienowani  nie biorą udziału w wyborach

6. Modele stosunków między mediami a politykami:

• model adwersarzy  wyrasta z założenia, iż personel mediów powinien relacjonować wszystkie istotne działania rządu, polityków, jednakże stosunki opierają się jedynie na konflikcie interesów tych grup, model ten akceptuje szeroką krytykę polityków itp.

• model wymiany  opiera się na przekonaniu, że interakcje pomiędzy politykami a osobami reprezentującymi media wynikają z zasada wymiany społecznej, model kooperacji w kontekście wzajemnego handlu informacjami politycznymi

X. KOMUNIKACJA MASOWA

D.McQuail, Teoria komunikowania masowego, s. 66-91.

1. Pojęcie masy:

   • duża zbiorowość

   • brak zróżnicowania

   • raczej negatywny wizerunek

   • brak porządku i organizacji

   • odbicie społeczeństwa masowego

2. Proces komunikowania masowego:

• wielka skala rozpowszechniania i odbioru

• jednokierunkowy przepływ

• asymetryczność relacji

• depersonalizacja i anonimowość

• relacje manipulacyjne lub rynkowe

• standaryzacja treści przekaz

3. Odbiorca masowy:

• wielkie liczby

• duże rozproszenie

• brak interaktywności

• anonimowość

• heterogeniczność

• brak własnej organizacji i aktywności

• obiekt zarządzania i manipulacji

4. Instytucja mediów masowych:

• główne zadanie polega na produkcji i dystrybucji treści symbolicznych

• media działają w „sferze publicznej” i są stosownie regulowane

• uczestnictwo w charakterze nadawcy i odbiorcy jest dobrowolne

• organizacja jest profesjonalna i biurokratyczna

• media są zarazem wolne i pozbawione władzy

5. Kultura masowa:

• nietradycyjna

• nieelitarna

• produkowana masowo

• popularna

• komercyjna

• zhomogenizowana

6. Paradygmat dominujący w badaniach komunikowania:

• liberalno-pluralistyczny ideał społeczeństwa

• perspektywa funkcjonalistyczna

• model linearnej transmisji skutków oddziaływania

• potężne media zmieniają się pod wpływem relacji grupowych

• badanie ilościowe i analiza zmiennych

• media postrzegane jako problem społeczny

• metody behawiorystyczne i indywidualistyczne

7. Paradygmat alternatywny:

• krytyczna wizja społeczeństwa, odrzucenie neutralności światopoglądowej

• odrzucenie transmisyjnego modelu komunikowania

• antydeterministyczna wizja technologii i komunikatów

• przyjęcie interpretatywnej i konstruktywistycznej perspektywy

• metodologia jakościowa

• przewaga teorii kulturowych lub polityczno-ekonomicznych

• silne zainteresowanie nierównością i źródłami opozycji w społeczeństwie

8. Cztery modele komunikowania:

• model transmisji  (Westley, McLean)

- wprowadzenie nowej „roli komunikatora” jako pośrednika między społeczeństwem a widownią

- komunikatorzy masowi nie tworzą sami komunikatu, zdają tylko swoje sprawozdanie

- nacisk na selekcyjną rolę komunikatorów masowych

- selekcja odbywa się na podstawie oceny tego, co zainteresuje widownię

- komunikowanie nie ma innego celu poza zainteresowaniem widowni

- komunikowanie masowe jako samoregulujący się proces sterowany interesami i potrzebami widowni, które są poznawane po reakcji na to, co jest jej oferowane

- model oparty na amerykańskim systemie wolnego rynku mediów

• model rytualny (ekspresyjny)

- podkreśla wewnętrzne zadowolenie odbiorcy/nadawcy, nie tylko cele instrumentalne

- wymaga wspólnoty rozumienia i emocji

- komunikacja sama dla siebie jest celem

- medium i komunikat nie dają się od siebie oddzielić

• model rozgłosu (komunikowanie jako pokaz i przyciąganie uwagi)

- celem komunikowania jest przyciągnięcie uwagi

• model recepcji (kodowanie i dekodowanie dyskursu medialnego)

B.Sobkowiak, PR jako forma komunikowania masowego.

1. Problem definicji terminu PR:

   • public relations opisuje relacje pomiędzy organizacją jako całością a jej społecznym otoczeniem

   • PR jest procesem komunikowania masowego opartym na zasadzie dwukierunkowości

   • jest jedną z funkcji zarządzania

   • celem jest zdobycie społecznej akceptacji

2. Akty komunikacyjne mogą mieć charakter:

• obronny i/lub podtrzymujący

• informacyjny i/lub perswazyjny

3. Reakcje obronne wg J.R.Gibba:

• wartościowanie i osądzanie odbiorcy

• manipulację, podstęp i wyrachowanie

• chęć sprawowania kontroli

• neutralność

• demonstrowanie poczucia wyższości

• pokazywanie dużej pewności siebie

4. Komunikowanie podtrzymujące:

• zobiektywizowany opis sytuacji

• orientowanie się na rozwiązywanie problemów

• spontaniczność i uczciwość wobec odbiorcy

• empatia

5. Źródła wiarygodności wg J.E.Bairda:

• kompetencja

• umiejętność wzbudzania zaufania

• upodabnianie się do odbiorców

• atrakcyjność

• szczerość, otwartość, zaangażowanie osobiste

6. PR a reklama:

REKLAMA	PR
nastawiona na natychmiastowy efekt	działalność długoterminowa
jej celem jest napływ pieniędzy do organizacji	kreuje długoterminowe zaufanie do organizacji
jest komunikatem opłacanym przez organizację i dotyczy konkretnego jej wytworu	jest rozpowszechnianą bezpłatnie informacją o całej organizacji
podkreśla wybrane cechy wytworu, bywa wybiórcza	polega na wszechstronnym, pełnym i obiektywnym informowaniu o organizacji
polega na nakłanianiu do zakupu	koncentruje się wokół kształtowania opinii publicznej
jest kontrolowaną formą umieszczania komunikatu w mediach	jest niekontrolowaną formą rozpowszechniania
kryterium oceny jest wzrost sprzedaży	kryterium oceny jest wzrost zaufania do organizacji

7. Otoczenie organizacji:

• ogólne:

  • wymiar ekonomiczny

  • wymiar techniczny

  • wymiar socjokulturowy

  • wymiar prawnopolityczny

  • wymiar międzynarodowy

• otoczenie celowe:

  • konkurencji

  • klienci

  • dostawcy

  • regulatorzy

  • związki zawodowe

  • właściciele i akcjonariusze

  • sojusznicy strategiczni

• publiczności:

  • agendy rządowe

  • sądownictwo, parlamentarzyści

  • banki

8. Oddziaływanie zewnętrzne organizacji

• wyodrębnienie głównych grup społecznych, na opinii których organizacji zależy najbardziej

• rozpoznanie stosunku każdej z grup do określonych dziedzin i działalności organizacji

• wprowadzenie poprawek do kierunków działania

• publiczne wyjaśnianie i interpretowanie kierunków działania

9. Proces formułowania się publiczności:

• publiczność utajona: istnieje wówczas, gdy zbiorowość jest w trudnej sytuacji, lecz nie jest świadoma zaistniałego problemu

• publiczność świadoma powstaje, gdy zbiorowość rozpoznaje problem

• publiczność aktywna, gdy zbiorowość organizuje się, by rozwiązać problem

33