3. Deficyt budżetowy.

Deficyt może być sfinansowany odpowiednimi środkami, które mogą pochodzić z następujących źródeł:

- wzrost podatków

- zadłużenia społecznego – obciążenia państwowe, bony skarbowe, sprzedaż części majątku publicznego

- zadłużenia w instytucjach państwowych

- dodrukowanie dodatkowych pieniędzy

Dług publiczny – jest finansowym zobowiązaniem państwa z tytułu zaciągniętych pożyczek. Wzrost rozmiaru długu publicznego prowadzi do wzrostu kosztów tego obsługi z powodu oprocentowania pożyczek państwowych. W wielu krajach wydatki związane z obsługą długu publicznego stanowią około 10% ogólnych wydatków budżetu.

4. Podatki

Systemem podatkowym nazywa się przymusowe, bezzwrotne i nieodpłatne świadczenie pieniężne pobierane przez państwo na podstawie przepisów prawa.

Podatki dzielimy na:

- bezpośrednie: obejmują podatki nakładane na dochody i majątki. Termin bezpośrednie wynika z tego, że podmiot odpowiedzialny za płacenie podatków bezpośrednio rozlicza się z budżetem państwa ponosząc jego ciężar.

- pośrednie: są zawarte w cenie nabytych dóbr. Dlatego płaci się za pośrednictwem sprzedawcy.

Inna klasyfikacja ze względu na przedmiot opodatkowania, podatki dzielimy na:

- dochodowe - są pobierane zarówno z dochodów osobistych ludności w postaci płac, wynagrodzeń za prace zlecone, odsetek od posiadanego kapitału, również od dochodów osób prawnych tzn. przedsiębiorstw i innych instytucji.

- konsumpcyjne - są nakładane na produkty i usługi będące przedmiotem obrotu np. podatek obrotowy, VAT.

- majątkowe - obciąża się nimi zarówno posiadany majątek, kapitał, jak i przenoszenie praw do majątku.

Jeszcze inna klasyfikacja za względu na sposób naliczania:

- proporcjonalne – taki sam procent od każdej wielkości dochodu

- progresywne – oznaczają podwyższenie wysokości stawek podatkowych przy podwyższeniu poziomu posiadanych dochodów.

- degresywne – ze wzrostem wskaźnika nakładane są coraz mniejsze stawki.

Wzrost podatków nie zawsze zapewnia wzrost wpływów budżetowych. Przy wysokim poziomie opodatkowania może prowadzić do ich spadku. Zjawisko to tłumaczy tzw. Krzywa Laffera.

1. Smith – sformułował 4 zasady na których powinien opierać się dobry system podatkowy:

   1. Podatki powinny być sprawiedliwe i nie powinny przekraczać możliwości podatnika.

   2. Wysokość podatków powinna być z góry określona.

   3. Sposób i warunki płatności powinny być wygodne dla płatnika.

   4. Koszty pobierania podatku powinny być niskie, zaś same podatki nie powinny wpływać hamująco na aktywność podatników.

PIENIĄDZ I WSPÓŁCZESNY SYSTEM BANKOWY

Funkcje pieniądza:

- środek wymiany – daje możliwość wymiany jednego dobra na inne dobro.

- jednostka obrachunkowa – jest miernikiem wartości produktów i usług.

- środek przechowywania bogactwa

- środek rozlicznie międzynarodowych

Aby pieniądz mógł być wykorzystany jako środek płatniczy musi spełniać następujące warunki:

- musi być powszechnie akceptowany

- łatwo przenośny

- łatwo podzielny na mniejsze jednostki

- trudny do podrobienia

Podaż i popyt pieniężna

Podaż pieniężna to całkowita wartość znajdujących się w obiegu zasobów pieniądza.

Popyt na pieniądze to ilość pieniądza na jaki istnienie, zapotrzebowanie zgłaszają podmioty gospodarcze. Wielkość popytu na pieniądze zależy między innymi od:

- wielkości produkcji dóbr

- liczby zawieranych transakcji

- poziomu cen

Wyodrębniono 3 rodzaje motywów zgłaszania popytu na pieniądze: transakcyjny, przezornościowy i spekulacyjny.

Motyw transakcyjny – odzwierciedla fakt niedostatecznej synchronizacji wpływ i wydatków państwa.

Motyw przezornościowy – polega na tym, że z góry decydujemy się trzymać pewien zasób pieniądza na pokrycie nieprzewidywalnych wydatków których dokładnego rodzaju nie możemy przewidzieć.

Zależność między ilością cyrkulującego pieniądza a sumą transakcji zrealizowanych w danym czasie przedstawił amerykański ekonomista Fischer w postaci porównania MV=PT

M – ilość pieniądza w cyrkulacji

V – szybkość krążenia pieniądza wyrażona w liczbie transakcji przypadających średnio na jednostkę pieniężną w rozpatrywanym okresie

P – średni poziom ceny

T – rzeczowy wolumen towarów będących przedmiotem transakcji

M=PT\V