Масъала доир ба мавзeъ
Масъалаи 1.
Иrтисодиёт бо чунин маълумот[о тавсиф карда мешавад:
Y=C+I
C=100+0,8Y
I=50
Ёфта шавад:
а) сат[и мувозинатии даромад;
б) сат[и мувозинатии пасандоз[о ва истеъмолот;
в) агар сат[и барориш ба 800 баробар шавад, афзоиши пешбининашудаи захира[ои ма[сулот чи гуна мешавад*
г) агар инвеститсия[ои автономb то 100 зиёд шаванд, [аxми барориши мувозинатb чи тавр таuйир меёбад* Бузургии мултипликатори хароxот[ои автономb чи гуна аст* Таuйирёбии сат[и мувозинатиро ба таври графики нишон ди[ед.
{Афтаи нe[ум. Мавзeъ: Мувозинатии макроиктисодb
Замина[ои модели IS - LM.
Модели IS – LM модели мувозинатии якxояи бозор[ои молb ва пулиро ифода мекунад. Ин модел, намуди кейнсb буда, иrтисодиётро дар давраи кeто[муддат нишон дода, [амчун асоси назарияи муосири маxмeаи талабот хизмат мекунад. Модели IS – LM имконият меди[ад, ки алоrаи байни бозор[ои молb ва пулb нишон дода шавад; муайян намудани омил[ои ба пойдоршавии мувозинатии [ар яки ин бозор[о дар ало[идагb ва дар шароити якxоя мусоидат менамояд; та[лил намудани вариант[ои сиёсати мeътадилгардонb ва ба[оди[b ба самаранокии сиёсати фискалb ва монетарb; [осил намудани функсияи маxмeаи талабот ва муайян намудани омил[ои ба маxмeаи талабот таъсиррасонанда.
Модели IS – LM [амаи замина[ои модели одии кейнсиро ниго[ медорад: оиди бетаuйирии сат[и нарх[о, чандирии маxмeаи талабот, баробарии барориши умумb ба даромади умумb ва uайра. Таuйирди[анда[ои экзогении модел ин харид[ои давлатии мол[о ва хизмат[о G, пешни[оди пул Ms , мизони андоз t мебошанд.
Таuйирёбанда[ои эндогенb ин дар дохили модел муайян карда мешаванд: даромад Y, истеъмолот C, инвеститсия[о I, содироти соф Хn. (Модели IS – LM соли 1937 аз тарафи иrтисодчии англис X. Хикс дар маrолаи «Кейнс ва классикон» пешкаш карда шуда буд ва баъд аз баромади китоби иrтисодчии америкои Э.Хансен «Назарияи монетарb ва сиёсати фискалb» соли 1949 васеъ па[н шуд. Бинобар [амин модели IS – LM - ро одатан модели Хикс – Хансен меноманд.) Агар дар модели кейнсb мизони фоиз доими буда, [амчун таuйирёбандаи экзогенb баромад кунад, дар модели IS – LM мизони фоиз эндогенb буда, дар дохили модел таъсис меёбад (R≠const); сат[и он бо таuйирёбии [олати (мувозинатии) бозори пулb таuйир ва муайян мешавад. Таuйирёбии мизони фоиз ба чунин таркиб[ои хароxот[ои автономb таъсир мерасонад:
1. Хароxот[ои инвеститсионb;
2. Хароxот[ои истеъмолb;
3. Хароxот[о ба содироти соф.
Каxхаттаи IS (Investment=Savings) мувозинатии бозори молиро нишон меди[ад ва алоrамандии байни мизони фоиз R ва сат[и даромадро Y дар бозори мол[о ва хизмат[о ифода менамояд. Бояд rайд намуд, ки дар [ар як нуrтаи каxхаттаи IS мувозинатии инвеститси[о ва пасандоз[о риоя карда мешавад. Истило[и IS ин мувозинатиро инъикос мекунад (инвеститсия[о = пасандоз[о). Хулосаи графкии качхаттаи IS бо истифодабарии функсияи пасандоз[о ва инвеститсия[о алоrаманд аст (расми 9.1.1). Дар расми 9.1.1, А) функсияи пасандоз[о инъикос ёфтааст: бо афзоиши даромад аз Y1 то Y2 пасандоз[о аз S1 то S2 зиёд мешаванд. Дар расми 9.1.1, Б) функсияи инвеститсия[о инъикос ёфтааст: афзоиши пасандоз[о мизони фоизро паст мекунад аз R1 то R2 ва инвеститсия[оро аз I1 то I2 зиёд мекунад. Бо вуxуди ин I1= S1 ва I2 = S2. Дар расми 9.1.1, В) каxхаттаи IS инъикос ёфтааст: чи rадаре ки мизони фоиз паст шавад, [амон rадар сат[и даромад баланд мешавад.
Каxхаттаи LM – ин каxхаттаи мувозинатии бозори пулb буда, комбинатсия[ои имконпазири сат[и даромадро Y ва мизони фоизро R нишон меди[ад, ки дар он[о талабот ба пул ба пешни[оди пулb баробар аст. Дар [ама нуrта[ои каxхаттаи LM талабот ба пул ба пешни[оди он баробар аст. Истило[и LM ин мувозинатиро ифода мекунад (Liquidity Preference = Money Supply)
(расми 9.1.2.)
.
Расми 9.1.2, а) бозори пулиро нишон меди[ад: афзоиши даромад аз Y1 то Y2 талабот ба пулро зиёд мекунад ва мувофиrан мизони фоизро аз R1 то R2 баланд мекунад. Дар расми 9.1.2, б) каxхаттаи LM инъикос ёфтааст: чи rадаре ки сат[и даромад баланд бошад, [амон rадар мизони фоиз баланд мешавад.
Аз расми 2 маълум мегардад, ки афзоиши сат[и даромад (аз Y1то Y2) талабот ба пулро зиёд намуда, каxхаттаи MD –ро ба рост xойгир менамояд, ки ин ба баландшавии мизони фоиз аз R1 то R2 оварда мерасонад ([аракат аз нуrтаи А ба нуrтаи В дар расми 9.1.2, а)). Бинобар [амин, барои таъмини мувозинатии бозори пулb ба сат[и баланди даромад мизони нисбатан баланд бояд мувофиrат кунад. Чунин вобастагиро каxхаттаи LM ифода мекунад (расми 9.1.2, б)).