{Афтаи [афтум Мувозинатии макроиктисодb Мувозинати дар модели ad – as.

Мувозинати дар модели AD – AS дар сат[и нархе xорb мешавад, ки дар он [аxми умумии барориши аз тарафи [амаи исте[солкунанадагон барои фурeш пешкаш мекарда, ба [аxми маxмeъаи талаботи [амаи агент[ои макроиrтисодb баробар аст.

Дар график мувозинатb ба нуrтаи бурриши каxхатта[ои маxмeаи талабот ва маxмeаи пешни[од мувофиrат мекунад (нуrтаи А дар расми 3.3.1.). Координата[ои ин нуrтаи бурриш (дар давраи кeто[муддат каxхаттаи AD бо каxхаттаи маxмeаи пешни[оди кeто[муддат SRAS (нуrтаи А дар расми 3.3.1, а,б.) ва дар давраи дарозмуддат – бо каxхаттаи маxмeаи пешни[оди дарозмуддат LRAS (нуrтаи А дар расми 3.3.1, в) имконият меди[ад, ки [аxми мувозинатии барориш ва сат[и мувозинатии нарх[о муайян карда шавад. Таuйирёбии маxмeаи талабот ва ё маxмeаи пешни[од ба таuйирёбии мувозинатb ва бузурги[ои мувозинатии [аxми барориш Y ва сат[и нарх[о Р оварда мерасонад. Оrибат[ои таuйирёбии маxмeаи талабот аз фосилаи ваrт, суръати мутобиrшавии нарх[о ба таuйирот[ои дар иrтсодиёт ба миён меомада ва суръати мувозинатшавии бозор[о вобаста аст. Дар давраи кeто[муддат, агар нарх[ои мол[о ва хизмат[о ва нархи захира[о устувор бошанд ва дар иrтсодиёт шумораи зиёди захира[ои машuул набуда мавxуд бошанд, дар ин [олат каxхаттаи маxмeаи пешни[од шакли горизонталb дорад. Дар чунин [олат таuйирёбии (масалан, афзоиши) маxмeъаи талабот тан[о ба таuйирёбии (афзоиши) [аxми барориш аз Y1 то Y2 оварда мерасонад, дар чунин шароит сат[и нарх[о таuйир намеёбад ([аракат аз нуrтаи А ба нуrтаи В дар расми 3.3.1, а). Агар нархи мол[о чандир ва нархи ахира[о устувор бошанд, каxхаттаи маxмeаи пешни[од хамшавии мусбb дорад ва таuйирёбии (масалан, афзоиши) маxмeаи талабот ба таuйирёбии (афзоиши) [аxми мувозинати барориш аз Y1 то Y2 ва сат[и мувозинати нарх[о аз Р1 то Р2 оварда мерасонад ([аракат аз нуrтаи А ба нуrтаи В дар расми 3.3.1, б). Дар давраи дарозмуддат, азбаски [амаи нарх[о чандиранд, таuйирёбии маxмeаи талабот ба [аxми мувозинатии барориш таъсир намерасонад (иrтисодиёт дар сат[и МУД - Y* иконпазир rарор мегирад), балки тан[о сат[и нарх[о (аз Р1 то Р2) (нуrтаи В дар расми 3.3.1,в) таuйир меёбанд.

Оrибат[ои таuйирёбии маxмeаи пешни[од дар давра[ои кeто[муддат ва дарозмуддат якхелаанд. Таuйирёбии хароxот барои [ар як во[иди ма[сулот [амаваrт ба таuйирёбии маxмeаи пешни[од меоварад ва чун асоси таuйирёбии сат[и нарх[о баромад мекунад. Афзоиши маxмeъаи пешни[од [амаваrт ба афзоиши сат[и мувозинатии барориш аз Y1 то Y2 ва пастшавии сат[и мувозинати нарх[о аз Р1 то Р2 оварда мерасонад ([аракат аз нуrтаи А ба нуrтаи В дар расми 3.3.2.). Фарrият тан[о дар он аст, ки дар давраи кeто[муддат ([ангоми [аракати каxхаттаи SRAS) барориши аслb зиёд мешавад (расми 3.3.2, а,б), дар давраи дарозмуддат бошад ([ангоми [аракати каxхаттаи LRAS) барориши имконпазир афзоиш меёбад (Y*), яъне имконият[ои исте[солии иrтсодиёт зиёд мешавад (расми 3.3.2, в).

Механизми иrтисодии гузариш аз мувозинатии кeто[муддат ба мувозинатии дарозмуддат дар модели «AD – AS» бо чунин далел[о дарк карда шуданаш мумкин аст. Фарз мекунем, ки иrтисодиёт дар ибтидо дар [олати мувозинатии кeто[муддат ва дарозмуддат (нуrтаи А) rарор дорад, ки дар он се каxхатта якдигарро мебуранд – AD, SRAS ва LRAS, ва каxхаттаи маxмeаи пешни[оди кeто[муддат горизонталb мебошад (расми 3.3.3, а). Агар маxмeаи талабот зиёд шавад, дар чунин [олат каxхаттаи AD1ба тарафи рост то AD2 [аракат мекунад. Афзоиши маxмeаи талабот ба он оварда мерасонад, ки фирма[о захира[ои моли худро фурeхта, [аxми исте[солотро бо воситаи xалби захира[ои иловагb васеъ менамоянд ([аракат дар каxхаттаи SRAS1) ва иrтисодиёт ба нуrтаи В xойгир мешавад, ки дар он [аxми аслии барориш Y2 аз [аxми имконпазири МУД Y* зиёдтар мебошад. Нуrтаи В нуrтаи мувозинатии кeто[муддат мебошад (бурриши каxхаттаи маxмeаи талабот AD2бо каxхаттаи маxмeаи пешни[оди кeто[муддат SRAS1). Xалб намудани захира[ои иловагии аз сат[и шуuли пурра зиёдтар хароxот[ои изофагиро талаб мекунад (пеш аз [ама xорb намудани мизони баланди музди ме[нати коргарон), бинобар [амин хароxот[ои фирма[о афзоиш меёбанд ва маxмeаи пешни[од кам мешавад (каxхаттаи SRAS1 о[иста - о[иста ба боло то SRAS2 [аракат мекунад), дар натиxа сат[и нарх[о аз Р1 то Р2 баланд мешавад ва маxмeаи талабот то Y* кам мешавад ([аракат дар каxхаттаи AD2). Иrтисодиёт ба каxхаттаи маxмeаи пешни[оди дарозмуддат LRAS (нуrтаи С) бармегардад, вале дар сат[и нарх[ои нисбатан аз ибтидо баландтар (Р2 >Р1). Нуrтаи С (ба монанди нуrтаи А) – ин нуrтаи мувозинатии дарозмуддат мебошад (бурриши каxхаттаи AD2 бо каxхаттаи маxмeаи пешни[оди дарозмуддат LRAS). {аxми мувозинатии барориши аслb ва [аxми барориши имконпазирро (муrаррариро) фарr мекунанд. Дар расми 3.3.3. барориши мувозинатb ба [амаи нуrта[о хос аст: А, В ва С, вале барориши имконпазир – тан[о ба нуrтаи А ва С мувофиr аст, ки дар он иrтисодиёт дар [олати мувозинатии дарозмуддат rарор дорад. Дар нуrтаи В [аxми барориши аслb xорb мешавад, яъне мувозинатии МУД дар давраи кeто[муддат.

Механизми иrтисодии xоришавии мувозинатии дарозмуддат ва кeто[муддат дар иrтсодиёт, агар каxхаттаи маxмeаи пешни[оди кeто[муддат хамшавии мусбb дошта бошад (расми 3.3.3 б), ба монанди каxхаттаи горизонталb мебошад. Аммо [ангоми асоснок намудани гузариши иrтсодиёт аз нуrтаи А ба нуrтаи В бояд дар назар дошт, ки [ангоми зиёдшавии маxмeаи талабот фирма[о на тан[о захира[ои моли худро мефурeшанд, балки нарх[оро барои мол[ои худ баланд мекунанд. Дар аввал иrтисодиёт дар каxхаттаи маxмeаи пешни[оди кeто[муддат SRAS1 [аракат мекунад, чунки тан[о омили нархb амал намуда, [аxми маxмeаи пешни[од таuйир меёбад. Иrтисодиёт ба нуrтаи мувозинатии кeто[муддат – нуrтаи В rарор мегирад, ки ба он нисбат ба нуrтаи А на тан[о [аxми зиёди барориш (Y2 >Y*), балки сат[и баландтари нарх[о (Р2 >Р1) мувофиr аст. Азбаски, нархи захира[о таuйир наёфтанд, сат[и умумии нарх[о бошанд баланд шуданд, даромад[ои аслb (музди ме[нати аслb) кам мешаванд (W/P2<W/P1). Со[ибони захира[ои иrтисодb баланд намудани нарх[ои захира[оро талаб мекунанд, ки [олат ба афзоиши хароxот[ои фирма[о меоварад (таъсири омили uайринархb) ва маxмeаи пешни[од кам мешавад ([аракат каxхаттаи SRAS1 ба тарафи чап то SRAS2, ки ба боз [ам баландшавии сат[и умумии нарх[о (аз Р2 то Р3) оварда мерасонад). Дар натиxа иrтисодиёт ба нуrтаи С мегузарад, ки ба мувозинатии дарозмуддат ва [аxми барориши имконпазир Y* мувофиr аст.