46.Беларусь ў вайне 1812 г.

Прычыны вайны: Францыя імкнулася заваяваць Еўропу і ўвесь свет.Глоўная задача: разграміць Расійскія арміі, навязаць Рас.войскам генераьнае сражэнне на мяжы і дыктаваць свае правы Аляксандру 1. 12 чэрвеня 1812 г. 600-тысячная армія Напалеона без аб'яўлення вайны пераправілася у раене Коўна у межы Расійскай імперыі — на землі Беларусі і Літвы. 16 чэрвеня была занята Вільня. На чале расійскай арміі – Кутузаў.

1-я руская армія (120 тыс.) генерала Баркалая дэ Толі (штаб у Вільні) і 2-я руская армія (80 тыс.) генерала П. Баграціена (штаб у Ваўкавыску) адступалі ад заходніх граніц з мэтай злучэння. 3-я армія 33 тыс.чалавек, штаб у г.Луцку, была ў баку ад асноўных падзей.24 чэрвеня 1812 г – перайшлі Нёман, а 28 – перайшлі граніцу РП. Была 3-х кратная перавага па колькасці паміж Рас.(200) і Франц.(600).Барклай дэ Толі камандаваў усімі войскамі Расіі. Ён загадаў Баграціёну адступаць,можна было даваць бітвы, але не генеральныя.1-я і 2-я арміі хацелі аб’яднацца, але напалеон не даў ім гэтага зрабіць, разбіў іх па адзінцы.Каля гарадоў Нясвіж, Полацк, Мір, Карэлічы, Клясціцы-галоўныя бітвы, нанесены паражэнні французам.

Каля мястэчка Клясціцы генерал Я. Кульнеў атрымаў перамогу над войскамі маршала Удзіно, які, страціўшы амаль увесь абоз і 900 палонных, быў вымушаны адступіць да Полацка. У Віцебску Напалеон хацеў звярнуцца да Аляксандра 1 аб міры, але папераду было Барадзінскае сражэнне 26 жніўня 1812 г.-захоп Масквы і адступленне з яе. У час адступлення франц.арміі восенню 1812 г адбылася рашаючая бітва пад Барысавам (р.Бярэзіна), дзе разграмілі Банапарта.Ён імітаваў пераправу ў адным месцы, а сам пераправіўся ў іншым.Загінула звыш 20 тыс. Адбыв. бітвы:г. Мінск, Карэлічы, Нясвіж, пад Полацкам, на Полечыне(в. Клясціцы)(нанесены паражэнні фр-ам.)(10т. фр. знішчаны);пад Астроуна (віцебск), пад Віцебскам, армія Баграціена-крэпасць Бабруйская, пад Магілевам(в.Салтанаука)(генерал Раеускі).Падняуся з 2 сынамі(ім не было 18)і адкінуу фр.У Віцебску Нап. звярнууся да Аляксандра 1. аб перамірыі..Дэ Толі заменены на Кутузава.Фр. падпалілі Маскву.Фр. вырашылі ісці назад.Пад Барысавам в. Студзенка адбылася адна з вялікіх бітвау.Генерал Чычагау-бітва на Бярэзіне.Нап. імітавау пераправу, а сапрауды у в. Студзенка60 т. змаглі пераправіцца.20т.-пагібла.Затанулі.Пасля гэтага Нап. у Смаргоні перадзяецца у мундзір Уланаліроускага корпуса і праз Польшчу накіруецца у Парыж. Толькі 50т. змаглі пераправіцца праз рэку У Смаргоні Напалеон пераапраноўваецца і накіроўваецца ў Парыж.Каля 1 млн.бел. насельніцтва загінула.

47. Геапалітычнае становішча і сац.-эк.Сітуацыя ў Беларусі ва ўмовах 1 Сусветнай вайны. Галоўныя бітвы на бел.Землях.

Першая сусветная вайна працягвалася з 1 жніўня 1914 па 11 лістапада 1918г. Прычынай вайны з'явілася барацьба дзвюх імперыялістычных груповак дзяржаў Траістага Саюза( Германія, Італія, Аўстра-Венгрыя) і Антанты (Англія, Францыя, Расія) за падзел калоній, рынку сбыту тавараў і крыніц сыравіны.Царски урад абъявиу ваеннае становишча. Быу уведзены ваенна-палицэйски рэжым. Забаранялася дзейнасть палит партый правядзенне митынгау, сходау шэсцяу забастовак, уводзилася ваенная цэнзура. Жнівень -верасень 1915 г. Асноўныя сілы Германіі былі засяроджаны на Усходнім фронце, які імкліва набліжаўся да Беларусі. Стаўка Вярхоўнага га-лоўнакамандавання была пераведзена з Баранавічаў у Магілеў. У раене Вільні пачынаецца аперацыя, вядомая як «Свянцянскі прарыў». 14 верасня захапілі Вілейку і падышлі да Маладзечна. 16 -- 17 верасня у раене Ма-ладзечна, Вілейкі, Смаргоні 2-я руская армія спыніла наступленне германскіх войскаў і адкінула немцаў у раен азер Свір і Нарач. У кастрычніку 1915г. Расійска-германскі фронт стабілізаваўся на лініі Дзвінск – Паставы – Баранавічы - Пінск. Немцы акупіравалі ¼ Беларусі, дзе да вайны жыло каля 2 млн. чалавек. Наступальная аперацыя рускіх войскаў адбылася у раене возера Нарач. Распачата 18 сакавіка 1916 г. з мэтай аблягчыць становішча французскай арміі пад Вердэнам. Але дабіцца рашучых вынікаў не удалося. Гэтаму перашкодзілі не-спрыяльныя метэаралагічныя ўмовы, слабая артылерыйская падрыхтоўка.

Самым буйным з іх было паўстанне салдат у кастрычніку 1916 г. у Гомелі. У гэтым выступленні прынялі ўдзел некалькі тысяч чалавек. Паўстанцы раззброілі каравульную каманду, вызвалілі каля 800 арыштаваных таварышаў У гэтым выступленні ўдзельнічалі і рабочыя Гомеля. Летам 1916 г. Адбылася яшчэ адна ваенная аперацыя – Баранавіцкая, яе мэтай было падтрымаць наступленне рускіх войскаў на паўднёва-заходнім фронце, вядомае пад назвай Брусілаўскі прарыў. Пад час вайны на тэрыторыи Пиншчыны размяшч падраздзяленне у каторым служыу А. Блок. Усе партыии выступали на баку царскага урада, и тольки бальшавики адмовилися падтрымать урад и прызнали карысным у интэрэсах пралетарыяту паражэнне самадзяржауя у вайне и ператварэнне имперыялистычнай вайны у вайну грамдзянскую. Спынила дзейнасть газета Наша нива. Разгарнуйся Бел камитэт дапамоги пацярпелым вайны (браты Луцкевичы, Ластоуски)

Наступствы 1 сусв вайны: Ваен становишч, баявыя дзеянни, нямец акупацыя, массавае бежанства, рэквизицыи на патрэб войск, мабилизацыя, заняпад с.х., знижэнне жыццевага узроуню.

48.Абвастрэнне сацыяльна-эканамічнага, палітычнага крызісу ў Расіі і растаноўка палітычных сіл на заходнім фронце на бел.землях восенню 1917 г. Барацьба агульнарасійскіх ліберальна-дэмакратычных і бел.нац. партый і арганізацый за выбар шляхоў грамадскага развіцця.

Пасля Лютаўскай рэвалюцыі 1917г у Расіі,на бел.землях адбываліся перамены у грамадска-палітычным жыцці(поўныя дэмакратычныя свабоды,дазвол ствараць партыі) гэта паслужыла прычынай абразаванія дваеўладзя: з аднаго боку рэв.дэм. улада пралетарыяту і сялянства ў выглядзе Саветаў,з другога- улада буржуазіі. На бел.землях знаходзілася 1.5 млн.вайскоўцаў,найбольшае месца займалі эсэры і бундаўцы. Пасля перамогі Лютаўскай рэвалюцыі аднавіла сваю палітычную дзейнасць БСГ. У сакавіку 1917г у Мінску адбыўся з’езд прадстаўнікоў бел.нац.арганізацый. Беларускімі прызначыліся Мінская,Гродзенская,Магілёўская,часткі Смаленскай губерніі. БНК бел.нац. камітэт,які ўзначаліў дэпутат Расіі Раман Скірмунт імкнуўся да аўтаноміі Беларусі ў складзе РФ. РСДРП лідэр Міх.Фрунзе пераконваў селян каб яны не мелі ўзглядаў і не прэтэндавалі на БНК. З розных арганізацый,якія выбіралі кіраўніка, стварылі Вялікую Беларускую Раду ВБР,якую ўзначаліў Адамовіч,намеснікі-Смоліч і Гарун.