7. Хрысціянска-варварскія каралеўствы ў Заходняй Еўропе. Утварэнне Кіеўскай русі.

Падзенне Заходне-Рымскай імперыі(476 г.) азнаменавала заканчэнне антычнай рабаўладальніцкай цыв-цыі і пераход да новай сярэднявечнай феадальнай цывілізацыі. Сярэднявечнае грам-ва пераважна аграрнае. Яго асновай з`яўляецца гаспадарка. Для гэтага грам-ва характэрна сістэма каштоўнасцяў, заснаваных на рэлігійна-царкоўным вучэнні, выхаванні людзей у духу “выратавання душы” і дасягнення “царства Божага”. Да 10 ст. склалася стр-ра феад. гр-ва, якое падзялялася на 4 саслоўі: 1. Духав. (белае і чорнае); 2. феадалы; 3. сяляне; 4. гараджане. Сярэднявечнае гр-ва было прасягнута іерархіей. Сярэднявечча сфарміравала новы лад жыцця – гарадскі. На абложках Зах. Рымскай імперыі ўтварылiся новыя дзяржавы, такія як Бургунская, Вестгоцкая, Остгоцкая, Франкская і інш. Адбылося зараджэнне і фарміраванне сучасных народаў: французаў, італьянцаў, немцаў, англічан, іспанцаў, балгар і інш. У канцы 5 ст. у Галіі(суч. Францыя) герм. племя франкаў ўтварыла дзяржаву на чале з Хлодвігам. Найбольшай магутнасці яна дасягнула ў пер-яд праўлення Карла Вялікага, які ў 800-ым годзе прыняў тытул імператара. У Іспаніі аселі германскія плямёны вестготаў. У пачатку 8 ст. іх каралеўства было захоплена арабамі. У 732 г. У бітве пры Пуацье арабы пацярпелі паражэнне ад франкаў і іх прасоўванне было спынена. У Брытанію ў 5 ст. перасяліліся англы і саксы, якія ў 829 г. аб`ядналіся ў адзіную дзяржаву. У 8-10 ст. вікінгі з`яўляліся пасраяннай палітычнай сілай. У 10 ст. імперыя Карла Вялікага распадаецца і на яе ўсх. часткі(сучасная Германія) утварылася свяшчэнная Рымская імперыя. Утварэнне першых княстваў на Беларусі ішло адначасова з фарміраваннем старажытна-рускай дзяржавы ўсходніх славян са сталіцай ў Кіеве. Кіеўская Русь утварылася ў другой палове 9 ст. і праіснавала як адносна-адзінае ўтварэнне да сярэдзіны 12 ст. Усходния славяне абъядналися дзеля абароны ад качэуникау. У сярэдзіне 9 ст. ва Усх. Еўропе з`яўляюцца варагі ці нарманы. Менавіта Рурык стаў раданачальнікам княжацкай дынастыі Руракаывічаў. Пераемнік Рурыка князь Алег ў 882 г. захапіў Кіеў і аб`яднаў Наўгародскае і Кіеўскае княствы. Дзейнасць наступных кіеўскіх князёў Ігара, удавы Ігара Вольгі і іх сына Святаслава была накіравана на пашырэнне тэр-рыі і ўмацаванне Кіеўскай Русі. Найбольшага росквіту Кіеўская Русь дасягнула ў канцы 10 – перш. палове 11 ст. падчас княжання Уладзіміра Святаслававіча(980-1015 гг.) і яго сына Яраслава Мудрага(1019-1054 гг.). Аднак ужо у 11 ст. пачаліся княскія міжусобіцы, якія прывялі да распаду Кіеўскай Русі. У 1097 г. адбылося юрыдычнае замацаванне феад. раздробленнасці(Люблінскі з`езд).

8. Першыя дзяржавы-княствы на тэр-рыі Беларусі ў 9-11 ст.

На мяжы 8-9 ст. вакол Полацка пачало складвацца аб`яднанне крывічоў, якое ў перш. палове 9 ст. сфарміравалася ў самастойную тэрытарыяльную, палітычную і эканамічную адзінку. Полацк ўпершыню ўзгадваецца у латапісах(“Аповесць мінулых гадоў”) у 862 г. Сваім раннім ўзнікненнем і інтэнсіўным развіццём полацкая зямля абавязана шляху з варагаў у грэкі, які злучаў праз сістэму рэк Дняпра, Дзвіны, Ловаці і Ворхава поўдзень кантынента з поўначу. Гэта была важная магістраль, па якой ішоў міжнародны гандаль з Візантыяй. У 10-11 ст. Полацкае княства з`яўлялася адным з буйнейшых і магутнейшых княстваў на тэр-рыі зах. Еўропы. У 40-е-70-е гг. 10 ст. Полацк выйшаў з-пад улады Кіева і аднавіў сваю паліт. самастойнасць. У апошняй чвэрці 10 ст. у Полацку правіў Рагвалод. Рагвалод замацаваў свае пазіцыі на землях дрыгавічоў, што стала прычынай ўтварэння Тураўскага княства. У 10 ст. вакол Турава сфарміравалася другое па значэнні дзярж. утварэнне. Пачатак паліт. адраджэнню Полацкага княства на мяжы 10-11 ст. паклаў князь Усяслаў(Уладзіміравіч). Другая палова 11 ст. звязана з імем Усяслава(Чарадзея): 1044-1101. С пачатку 60-х гг. 11 ст. Усяслаў выходзіць на усходне-еурап. арэну. Падтрымаў Кіеў у барацьбе с качэўнікамі, падтрымаў незалежнасць Полацка шляхам пабудовы сафійскага свбора. У 1065 г. Усяслаў напаў на Пскоў. У 1066 г. здзяйсняе паход на Ноўгарад. Абураныя такімі паводзінамі сыны Яраслава Мудрага Ізяслаў Кіеўскі, Святаслаў Чарнігаўскі і Усевалад Перыяслаўскі вырашылі напасць на Полацк. 3 сакавіка 1067 г. адбылася бітва на рацэ Нямізе. Палачане былі разбіты, але яраславічы адступілі да Оршы, куды запрасілі Усяслава на перамовы. Калі ж той з`явіўся, вераломна яго схапілі і адвезлі ў Кіеў. Эпоха Усяслава была часам найбольшай магутнасці полацкай зямлі. Полацкае веча не раз выганяла князёў(1128 г., 1132 г., 1159 г. і г.д.). Веча ў Полацку вырашала таксама пытанні, звяаныя з падаткавай палітыкай, а таксама міжнар. справы. У гэтым сэнсе сістэма паліт. улады полацкай зямлі мела рысы арыстакратычнай рэспублікі.