- •1. Прадмет, ф-цыі і задачы гістарычнай навукі.
- •2. Фармацыйная(стадыяльная) і цывілізацыйная тэорыі гістарычнага развіцця. Перыядызацыя гісторыі Беларусі.
- •3. Фарміраванне эйкумены ў палеаліце і мезаліце. Старажытныя цывілізацыі.
- •4. Даіндаеўрапейскі пер-яд у гісторыі Беларусі.
- •5. Рассяленне індаеўрапейцаў. Бронзавы век на тэр-рыі Беларусі.
- •6. Жалезны век на тэр-рыі Беларусі.
- •7. Хрысціянска-варварскія каралеўствы ў Заходняй Еўропе. Утварэнне Кіеўскай русі.
- •8. Першыя дзяржавы-княствы на тэр-рыі Беларусі ў 9-11 ст.
- •9. Сацыяльна-эканамічнае развіццё бел. Зямель Русі ў 6-13 ст. Фарміраванне феадалізму.
- •11. Паходжанне і распаўсюджванне хрысціянства. Хрысціянізацыя бел. Зямель.
- •12. Уплыў Візантыі на славянскія народы. Культура бел. Зямель у 9-13 ст.
- •13. Прычыны ўтварэння і пачатак вкл.
- •14. Вкл у канцы 13-70-я гг. 14 ст.
- •15. Вкл у канцы 14-першай палове16 ст.
- •16. Дзяржаўны лад, сістэма судаводства і заканадаўства вкл.
- •17. Сацыяльна-эканамічнае развіццё вкл ў 14-16 ст.
- •18. Рэнесанс у Еўропе і яго ўплыў на культуру беларускіх зямель у канцы 14-16 ст.
- •19. Рэфармацыя і Контррэфармацыя ў Заходняй Еўропе і Беларусі. Берасцейская царкоўная унія.
- •20. Фарміраванне бел. Народнасці.
- •21. Пачатак Новага часу ў сусветнай гісторыі. Утварэнне Рэчы Паспалітай.
- •22. Асн. Накірункі знешняй палітыкі рп у 17 ст.
- •23. Беларусь у гады Паўночнай вайны. Палітычны крызіс і падзелы Рэчы Паспалітай.
- •25. Культура бел. Зямель у 17-18 ст. Распаўсюджванне ідэй Асветніцтва.
- •26. Пачатак мадэрнізацыі ў краінах Заходняй Еўропы. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў першай палове 19 ст.
- •27. Палітыка расійскага ўрада на Беларусі ў канцы 18-пачатку 19 ст. Беларусь у вайне 1812 г.
- •28. Грамадска-паліт. Рух у Беларусі ў першай палове 19 ст.
- •29. Культура Беларусі ў першай палове 19 ст.
- •30. Буржуазныя рэформы 60-80-х гг. 19 ст. І асаблівасці іх правядзення на Беларусі.
- •31. Культура Беларусі ў другой палове 19-пачатку 20 ст. Пачатак фарміравання бел. Нацыі.
- •32. Развіццё капіталізму на Беларусі ў парэформенны час(60-90-я гг. 19 ст.).
- •33. Паўстанне 1863 г. У Беларусі.
- •34. Грамадска-палітычны рух на тэрыторыі Беларусі ў канцы 19-пачатку 20 ст.
- •35. Падзеі рэвалюцыі 1905-1907 гг. На тэр-рыі Беларусі.
- •36. Беларусь у 1906-1913 гг.
- •37. Становішча Беларусі ў пер-яд Першай Сусветнай вайны.
- •38. Падзеі Лютаўскай рэвалюцыі на тэр-рыі Беларусі. Абвастрэнне паліт. Сітуацыі ў красавіку-верасні 1917 г.
- •39. Падзеі Кастрычніцкай рэвалюцыі 1917 г. На тэр-рыі Беларусі. Усталяванне савецкай улады.
- •40.Беларусь ва ўмовах германскай акупацыі. Абвяшчэнне бнр.
- •41. Утварэнне бсср і ЛітБелСср. Савецка-польская вайна і яе вынікі.
- •42. Асноўныя тэндэнцыі развіцця свету ў міжваенны час. Нэп у Беларусі.
- •43. Грамадска-палітычнае і культурнае жыццё бсср у 1920-я гг. Удзел бсср у стварэнні ссср.
- •44. Індустрыялізацыя і масавая калектывізацыя сельскай гаспадаркі ў бсср.
- •45. Усталяванне камандна-адміністрацыйнай сістэмы. Палітычныя рэпрэсіі ў Беларусі.
- •46. Культурнае жыццё бсср у 1930-я гады.
- •47. Заходняя Беларусь у складзе Польшчы(1921-1939 гг.).
- •48. Беларусь у гады Вялікай Айчыннай вайны.
- •49. Выхад бсср на міжнародную арэну. Знешнепаліт. Становішча рэспублікі ў час “халоднай вайны”.
- •53. Культурнае жыццё бсср у сярэдзіне 50-сярэдзіне 80-х гг. 20 ст.
- •58. Культурнае жыццё Беларусі ў канцы 20-пачатку 21 ст.
45. Усталяванне камандна-адміністрацыйнай сістэмы. Палітычныя рэпрэсіі ў Беларусі.
Пад палітычнымі рэпрэсіямі маецца на ўвазе неабгрунтаванае прыцягненне да крымінальнай адказнасці за дзяржаўныя(так званыя контррэвалюцыйныя) злачынствы, а таксама ссылка, высылка, накіраванне на спецпасяленне, высяленне за межы Беларусі судовымі або пазасудовымі органамі па палітычных, сацыяльных, нацыянальных, рэлігійных і іншых матывах. Пачаткам паліт. рэпрэсій у Беларусі можна лічыць праследаванні розных катэгорый нас-ва падчас Грамадзянскай вайны і ў 1920-я гг. Каля вытокаў паліт. рэарэсій у савецкі час стаялі У. Ленін і Л. Троцкі, затым іх пераемнікам стаў І. Сталін. Сваю ідэялогію і дакладна распрацаваны механізм паліт. рэпрэсіі ў СССР набылі менавіта ў 1930-я гг. Ідэялагічным абгрунтаваннем з`явіўся крызіс І. Сталіна, што па меры пабудовы сацыялізму класавая барацьба будзе абвастрацца. Галоўныя мэты паліт. рэформ – аслабіць супраціўленне таталітарнаму рэжыму, які склаўся да гэтага часу, і ўмацаваць яго, выявіць і асудзіць “ворагаў народа”, якія займаюцца шкодніцтвам, што перашкаджае хуткаму і паспяховаму руху па шляху пабудовы сацыялізма. Палітычныя рэпрэсіі мелі на мэце і вырашэнне эканамічных задач, перш за ўсё забеспячэнне таннай рабочай сілай тых галін народнай гаспадаркі, дзе патрабавалася цяжкая фізічная праца. Стандартнымі былі абвінавачванні ў шкодніцтве, контррэвалюцыйнай дзейнасці, антысавецкай прапагандзе, шпіёнскай дзейнасці на карысць польскай, нямецкай і нават японскай разведак, у сувязях з ворагамі народа і інш. Пры гэтым лічылася, што адным з асноўных доказаў віны з`яўляюцца асабістыя прызнанні, таму следчыя “выбівалі” паказанні, шырока выкарыстоўваліся фізічныя і маральныя катанні, здзекі і інш. 29 ліпеня 1937 г. адбыўся ІІІ Племум ЦК КП(б)Б, рашэнні якога аб неабходнасці самай рашучай барацьбы за пабудову сацыялізму выклікалі абвальны працэс масавага псіхозу ў выкрыцці “ворагаў народа”. З сярэдзіны 1937 г. да ліпеня 1938 г. былі арыштаваны ўдзельнікі сфабрыкаванага так званага “Аб`яднання антысавецкага падполля”(ААП). “Ворагамі народа” былі выяўлены ў ЦВК і СНК БССР, ЦК КП(б)Б і ЦК ЛКСМБ, Дзяржплане, многіх наркаматах і іншых установах. Палітычныя рэпрэсіі, шматлікія кампаніі выкрыцця “ворагаў народа” акрамя фізічнага вынішчэння рэальных ці ўяўных прауіўнікаў таталітарнага рэжыму мелі не менш жудасны маральны вынік. Склалася атмасфера падазронасці, даносаў, ідэалагічнага ўціску, маральнага прымусу, самаўніжэння і хлусні на самога сябе, каб захаваць жыццё сваё і сваіх блізкіх. Новы ўздым хвалі рэпрэсій адбыўся ў 1939-1940 гг. пасля ўваходжання Зах. Беларусі ў склад БССР. Колькасць усіх ахвяр рэпрэсій дакладна невядома. Многія даследчыкі лічаць, што ў цэлым па СССР ахвярамі сталі больш за 10 млн чалавек.
46. Культурнае жыццё бсср у 1930-я гады.
Важнейшую ролю ў вырашэнні нацыянальных праблем у любой краіне адыгрывае нацыянальная сістэма адукацыі і развіццё культуры на мове карэннай нацыянальнасці з атрыманнем шырокіх магчымасцей развіцця культур усіх народаў, якія жывуць у межах адной дзяржавы. Ад гэтага ў вялікай меры залежыць стабільнасць яе паліт. і сацыяльнага развіцця. У 1926 г. у БССР аформілася таварыства “Далой непісьменнасць”, якое ўзначаліў старшыня ЦВК БССР А. Чарвякоў. Ужо ў 1932 г. налічвалася 10 тыс. ячэек гэтага таварыства, якія аб`ядноўвалі 156 тыс. чалавек. З 1926 па 1932 г. праз школы і пункты ліквідацыі непісменства прайшлі больш за 800 тыс. чалавек, аднак большасць з іх засталіся малапісьменнымі, бо праца па ліквідацыі непісьменнасці не была падмацавана сур`ёзнай кадравай і матэрыяльнай базай.4 жніўня 1932 г. СНК БССР прыняў пастанову “Аб ўвядзенні ўсеагульнага абавязковага навучання для малапісьменных”. Беларуская мова стала асноўнай мовай нацыян. сістэмы адукацыі. У 1932 г. з 6984 школ 6269 былі беларускія. Разам з беларускімі школамі ў 1926 г. працавалі 146 школ на мове ідыш, 118 – на польскай і 118 – на рускай. З другой паловы 1932 г. у БССР пачала вырашацца задача поўнага ажыццяўлення ўсеагульнага абавязковага навучання за курс няпоўнай сярэдняй сямігадовай школы, у якой заканчвалася агульная падрыхтоўка вучняў, а таксама задача развіцця сістэмы сярэдняй(дзесяцігадовай) школы, якая рыхтавала кадры для паступлення ў ВНУ. У выніку радыкальных змен, якія адбыліся ў галіне адукацыі ў БССР, каля 85 % нас-ва ад 9 да 49 гадоў стала пісьменнымі. Разам з развіццём сістэмы адукацыі развівалася і бел. навука. Побач з навукоўцамі, запрошанымі з Масквы, Ленінграда і іншых навуковых цэнтраў, пачалі працаваць і бел. даследчыкі. Інбелкульт працягваў паспяховую працу па ўдасканаленню бел. мовы. Асноўная ўвага ў 1930-я гг. была сканцэнтравана на даследаванні прыродных рэсурсаў Беларусі, вырашэнні праблем прыкладнога характару ў галіне прамысловасці, сельскай і лясной гаспадаркі, водных рэсурсаў, меліярацыі і інш. Рэпрэсіі 1930-х гг. нанеслі значны ўдар па бел. навуцы. Ад рэпрэсій пацярпелі 26 акадэмікаў і 6 членаў-карэспандэнтаў БАН(Беларускай акадэміі навук). Навука БССР, як і ў цэлым СССР, апынулася за “жалезнай заслонай” таталітарнага рэжыму, і ўсё больш аддалялася ад еўрапейскіх і сусветных навуковых дасягненняў. У гэты час таксама шырока развіваецца бел. літ-ра, музычнае, тэатральнае мастацтва, а таксама кінематаграфія(сярод яе здабыткаў варта назваць фільмы У. Корш-Сабліна “Першы ўзвод”(1933) пра пераход салдат царскай арміі на бок рэвалюцыі, “Залатыя агні”(1935 г.), прысвечаны рабочаму класу і будаўніцтву сацыялізму. Да ліку лепшых можна аднесці і фільмы І. Бахара і Л. Малчанава “Палескія рабінзоны”(1935) і “Канцэрт Бетховена”(1937 г.) і многія іншыя).