37. Начало строительства соц. Экономики в бсср. Политика «военного коммунизма».

Не было чёткого плана строительства социализма.Создают ряд органов управления хоз-вом: совнархозы,рабочий контроль.

Нацианализация пром-сти,банков.Анулир долги царского правительства. Распредел земли между крестьянами. Совершен. система охраны труда,борьба с безработицей. Входе всех преобраз. военно-полит ситуация меняется. Начинается гражд. война.

Чрезвыч. меры – военный коммунизм 1919-1921:национализ. всей пром-сти,введение продразверстки – принудит изъятие у крестьян, монополия гос-ва на распределении продуктов, всеобщая труд. повинность.Инфляция.Деньги утрачивают свои ф-ции. Вводятся талоны, карточки. К1921 политика ВК себя исчерпала. Массовое недовольство =>уступки прав-ва=>НЭП.

38. Нэп, ее сущность и значение для развития бсср.

На пачатку 1920 –х гг. Савецкая дзяржава апынулася ў крызісным стане. У знешнепаліт. плане ён праявіўся ў палітычнай ізаляцыі. Вельмі цяжкім было сацыяльна–эканамічнае становішча ў Беларусі. Яно было выклікана вынікамі першай сусветнай і грамадзянскай войнаў, германскай і польскай акупацыяй. У крызісным стане знаходзіўся чыгуначны і водны транспарт. Вялікая шкода была нанесена с/г.

Галоўнай прычынай і асаблівасцю сацыяльна–эк.а крызісу ў краіне з’яўлялася тое, што селянін не мог больш мірыцца з харчраскладкай і палітыкай “ваеннага камунізму”. Адказам на гэтыя пытанні стала новая эканамічная палітыка – НЭП. Пачатак ёй быў пакладзены на Х з’ездзе РКП(б) у сакавіку 1921 г. НЭП – гэта сістэма эканамічных, сацыяльных, палітычных і культурных мер, накіраваных на ўкараненне рыначных адносін ў народнай гаспадарцы.

У сферы прамысловасці Беларусі новая эканамічная палітыка праявілася ў наступным:

1)Скасоўвалася празмерная цэнтралізацыя кіравання. Былі створаны групавыя ўпраўленні, якія падпарадкоўвалася непасрэдна Саўнаргасу БССР. Прамысловасць рэспублікі атрымала магчымасць лепш выкарыстоўваць мясцовую сыравіну і рэсурсы.

2)Усе прамысловыя прадпрыемствы былі падзелены на чатыры групы. У першую групу ўваходзілі найбольш буйныя дзяржаўныя прадпрыемствы, якія павінны былі працаваць на аснове гаспадарчага разліку / за кошт прыбытку пакрываць страты /. Да другой адносіліся тыя прадпрыемствы, якія падлягалі часовай кансервацыі. У трэцяй групе знаходзіліся прадпрыемствы, якія не мелі дзяржаўнага значэння і аддаваліся ў арэнду кааператыўным арганізацыям і прыватным асобам. Да чацвёртай групы належалі прадпрыемствы, якія падлягалі закрыццю, іх рабочыя і служачыя пераводзіліся на функцыяніручыя фабрыкі і заводы.

3)Ліквідавалася ўраўнілаўка ў аплаце працы рабочых, формы аплаты ўлічвалі кваліфікацыю рабочага, колькасць і якасць яго працы. У першыя гады НЭПа практыкавалася натуральная і грашовая аплата працы.

У сферы с/г нэп праявілася ў наступным:

1)Замест харчраскладкі быў уведзены харчпарадак, які быў у два разы меньш.

2)Свабодны выбар формаў землекарыстання

3)Свабоднае распараджэнне сялянамі лішкамі сваёй прадукцыі.

4)Замена натуральнага падатка грашовым

5)Дазвол арэнды зямлі і найму рабочай сілы.

Было дазволена прадпрымальніцтва.

У 1922 – 1924 гг. была праведзена грашовая рэформа, што прывяло да фінансавай стабілізацыі ў краіне.

НЭП дазволіў спалучаць дзяржаўныя і асабістыя інтарэсы. Дзякуючы гэтай палітыцы была паспяхова адноўлена с/г рэспублікі, атрымала стымул для развіцця прамысловасць, панізіўся ўзровень беспрацоўя.Безумоўна, НЭП стымуляваў сацыяльнае расслаенне грамадства, у чым кіраўніцтва бальшавіцкай партыі бачылі пагрозу ажыццяўленню сваіх праграмных мэт. У канцы 1920-х гг. НЭП згортваецца.