Логикалық элементтердiң кескiнделуi (схемасы):
кіріс
шығыс
ЖӘНЕ НЕМЕСЕ
Логикалық элементтердiң ақиқаттық кестесi сәйкес логикалық операциялардың таблицасымен бiрдей.
М
ына
схеманың
шығыстағы
сигналын
анықтау
үшiн
ақиқаттық
таблица
құрамыз.
2 Тақырып. Комбинациялық логикалық схемалар Жоспар
2.1 Дешифратор. Шифратор
2.2 Мультиплексор. Демультиплексор
2.3 Екілік – ондық кодты жетісегментті индикатор кодына түрлендіруші
2.4 Цифрлық компаратор
Кодтардың комбинациялық түрлендірулері кірістегі m-элементті параллельді кодты шығыста n-элементті параллельді кодқа түрлендіру үшін қолданылады. Кіріс және шығыс сигналдары арасындағы байланыс ақаиқат кестесімен беріледі. Кең таралған түрлендірушілер: дешифратор, шифратор, мультиплексор, демультиплексор, екілік-ондық кодты жеті сегментті индикатор кодына түрлендіруші.
Дешифратор. Шифратор
Дешифраторлар. Дешифратор (DC символымен белгіленеді, ағылш. decoder) – кірістегі параллельді екілік кодты шығыста жалғыз сигналға түрлендіретін комбинациялық құрылғы. Дешифраторлар басқару құрылғыларында, газоразрядтық индикаторлары бар цифрлық индикация жүйелерінде, әр-түрлі шынжырлар бойынша импульстарды үйлестірушілерді және т.б. кең қолданылады.
Д
ешифратордың
белгіленуі
1
суретте көрсетіледі.
Екілік n-разрядты кодты дешифратордың 2n шығысы болады, себебі кіріс кодының әр 2n мәндердің біріне оның бір шығысына бір сигнал сәйкес келу керек. Төменде ондық сандардың үш разрядты екілік кодының дешифраторы үшін ақиқат кестесі келтірілген.
Осы кестеде әр функцияға тек бір минтерм сәйкес келеді, сондықтан да осы функцияларды минимизациялаудың қажеті жоқ.
Дешифратордың қалып күй кестесі
|
X3
|
Х2 |
X1 |
Y0 |
Y1 |
Y2 |
Y3 |
Y4 |
Y5 |
Y6 |
Y7 |
|
0 |
0 |
0 |
1 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
|
0 |
0 |
1 |
0 |
1 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
|
0 |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
|
0 |
1 |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
0 |
0 |
0 |
0 |
|
1 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
0 |
0 |
0 |
|
1 |
0 |
1 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
0 |
0 |
|
1 |
1 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
0 |
|
1 |
I |
1 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
Y0
=
*
*
;
Y1 =
*
*X1;
Y2 =
*X2*
;
Y3=
*X2*X1;
Y4
= X3*
*
;Y5
= X3*
*X1;
Y6 = X3*X2*
;
Y7 = X3*X2*X1;
Алынған
теңдеулерден
толық
дешифратор
жасалу үшін
үш кіріске
сегіз
үшкірістік
элемент Y конъюнкция
, 3 элемент
,
,
теріске
аудару
қажет
болады.
Шифратор. Шифратор (CD символымен белгіленеді, ағылш. coder) кірістегі жалғыз сигналды n разрядты екілік кодқа түрлендіреді. Шифратор – бұл дешифратордың кері функциясын орындайтын комбинациялық құрылғы. Шифратордың ақиқат кестесі бойынша келесі схеманы құруға болады (сурет 2):
|
X0 |
X1 |
Х2 |
X3 |
Y1 |
Y2 |
|
1 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
|
0 |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
|
0 |
0 |
1 |
0 |
1 |
0 |
|
0 |
0 |
0 |
1 |
1 |
1 |
Төменгі дизъюнктор шығыста кодтың жоқ екенін анықтайды. Кез келген кіріс қоздырылғанда EN шығысында сигнал пайда болады.
Шифраторлар көбінде ондық санды екілік санау жүйесіне аудару үшін ақпаратты енгізу құрылғыларында (басқару пульттарда) қолданылады.