—
Утюлеме́к
Буюрынъыз,
аначыгъым, къаве азыр! — дедим.
Анам къаве ичип раатланды. Мен исе эвимизни
джыйыштырдым, савутларны ювдым. Сонъ къуругъан
чамашырларны утюледим.
(рис.со стр.100)
(у.з.)
Ресимлерни бакъынъыз. Эр бир ресимге юкъарыдаки
парчадан келишкен джумлени сечип, дефтеринъизге
язып алынъыз.
244-мешгъулиет . Берильген сёзлернен джумлелер
тизинъиз.
1. Аким, алды, мектюп, достундан.
2. Бабам, къую, ве, къазалар, азбарда, агъам.
3. Суву, ола, денъиз, тузлу.
4.Акъбардакълар,ачты, дагъда.
(у.з.)
Джумлелернинъ баш азаларыны тапып, астыны
сызынъыз.
245-мешгъулиет . Джумлелерни дефтеринъизге кочюрип
язынъыз.
1. Кучьлю ель токътады.2. Къырмызы лялелер ачты.
3. Сувукъ къыш битти.4. Къабакълы бурма пишти.
(у.з.)
Эр бир сёзнинъ устюне насыл сёз чешити олгъаныны язынъыз.
Джумленинъ баш ве экинджи дередже азаларыны тапып, астыны сызынъыз.
Бу не
демектир? ( ёж со стр.101)
Чёльде лялелер
Къардашым къапуны
Достум озь сырыны
ачты
246-мешгъулиет . Джумлелерни окъунъыз. Схемаларына
дикъкъат этинъиз.
1. Шенъ ава эшитиле. (схемы упр.204.стр.101)
2. Мавы кокте кунеш парылдай.
3. Наджие сары, къырмызы чечеклерни сувара.
(у.з.)
Дефтеринъизге кочюрип язынъыз. Муптеда ве хабернинъ астыны сызынъыз.
247-мешгъулиет. Берильген схемаларгъа эсасланып, джумлелер уйдурып язынъыз.(схемы с.стр.102,упр.205)
Эв иши
248-мешгъулиет . Окъунъыз. Джумлелерге схемалар
япынъыз.
1. Балалар азбарда топ ойнайлар.
2. Бизим койде мектеп къурулды.
3. Къартбабам танъда турды.
4. Мен копегиме аш бердим.
(у.з.)
Джумлелерни дефтеринъизге кочюрип язынъыз. Баш
ве экинджи дередже азаларынынъ астыны сызынъыз.
46-дерс
34-§. ИСИМ
Инсанларнынъ, айванларнынъ ве предметлернинъ
адларыны бильдирген сёзлерге исим дейлер.
Адамларгъа аит олгъан исимлер ким? кимлер?
суаллерине джевап берелер,меселя:Ремзие, оджа, балалар.
Къалгъан исимлер не? нелер? суаллерине джевап
Берелер,меселя: къуш,арслан,ралелер.
249-мешгъулиет . Сёзлерни дефтеринъизге кочюрип
язынъыз.
Сельби, къыр, эким, пападие, богъдай, деве, инсан,
Айдер, ала, туруп, кестане, Салгъыр, тата, йылдыз,
къарандаш, согъан, Акиме, эмдже, тимсах, къайыкъ, дайы, дефтер, чалгъыджы, къартбаба.
(у.з.)
Ким? суалине джевап берген исимлернинъ астыны
сызынъыз.
250-мешгъулиет . Исимлерни дефтеринъизге кочюрип
язынъыз. Нокъталар ерине келишкен арифлерни язынъыз.
Ярд…м, дж…лек, фиск…, берб…р, тырнав…ч, тоб…н,
тераз…, сыгъ…н, орьт…, лейл…к, къ…ле, ист…к, з…рна,
дерв…за, бул…т, бодж…к, ал…джы, ал…н.
(у.з.)
Джилек, зурна сёзлерини сес ве арифлер боюнджа талиль этинъиз.
Бу сёзлернен джумлелер уйдурып язынъыз.
251-мешгъулиет . Тапмаджаларны окъунъыз.
Бир ана, бир де баба,
Экисинде юз бинъ бала.
Мавы атлас,
Ине батмаз,
Макъас кесмез,
Терзи пичмез.
Дефтеринъизге кочюринъиз. Исимлерни тапып,
устьлерине суаллерини язынъыз.
252-мешгъулиет . Джумлелерни окъунъыз, дефтеринъизге
язынъыз.
1. Къартанам азбарда тюрлю гуллер асрай.
2. Багъчада къушлар чивильдеше.
3. Кунеш къыр артына къонды.
4. Селим агъа багъчада армут тереклери отуртты.
(у.з.)
Ким? не? суаллерине джевап берген сёзлернинъ астыны
сызынъыз.
253-мешгъулиет . Метинни окъунъыз. Ким? не? суаллерине джевап
берген сёзлерни язып алынъыз.
Акъшам анам ве бабам иштен къайттылар.Къорантамыз софра башында топланды.Эпимиз битам пиширген къашыкъаш шорбасыны ашадыкъ.Битам пиширген шорба пек лезетли олгъан.
Эр кес ашагъан сонъ мен анама софраны джыймагъа ярдым эттим. Сонъ савутларны ювдым.
Акъшам емегинден сонъ буюклер озь ара лаф эттилер. Мен исе мультфильмни сейир эттим.
(у.з.)
Ресимге бакъып, бир къач джумле уййдурып, дефтеринъизге язынъыз.
Эв иши.
254-мешгъулиет. Аталар сёзлерини окъунъыз. Маналарыны анълатынъыз.
Бир китап бинъ адамны огрете.
Терек емишинен, инсан ишинен корюнир.
(у.з.)
Дефтеринъизге язынъыз. Исимлерни тапып, астыны
сызынъыз. Китап, терек сёзлерининъ схемаларыны япынъыз.
47-дерс
35-§. ХАС ИСИМЛЕР
Хас исимлернинъ баш арифнен язылувы
255-мешгъулиет . Исимлерни окъунъыз.
Кефе, шеэр, Амет-хан Султан, голь, Сиваш, озен,
Бельбек, Украина, мемлекет.
(у.з.)
Не ичюн къайд этильген сёзлер баш арифнен
язылгъан?
Хас исимлерни элифбе тертибинде язып алынъыз.
Адамларнынъ ад ве сойадларыны, айван адларыны, мемлекет, шеэр, кой, сокъакъ, озенлер, денъиз ве дагъларнынъ адларыны
бильдирген сёзлерге хас исимлер дейлер,меселя:
Джеппар Акимов, Акъбаш,Украина, Джанкой, Коккозь кою, Салгъыр озени, Къара денъиз, Аювдагъ.
Хас исимлер буюк арифнен языла.
256- мешгъулиет . Метинни окъунъыз.
Джафер Гъафар.
Языджы Джафер Гъафар Тавдаир коюнде догъды.
Бу койде медресе бар эди.
Тавдаир медресесинде белли языджыларымыз Умер Ипчи, Абибулла
Одабаш, Зиядин Джавтобели, Гъафар Булгъанакълы окъудылар. Бу медреседе Джафер Гъафар да окъуды.
Джафер Гъафар медреседе окъугъан вакътында шиирлер язып башлады. Языджы балалар ичюн меракълы эсерлер яратты.
(у.з. говорение)
1.Джафер Гъафар не ерде догъды?
2.Койде не бар эди?
3.Тавдаир медресесинде кимлер окъуды?
4. Джафер Гъафар не вакъыт шиир язып башлады?
Метин къач абзацкъа болюнген?
Экинджи абзацны дефтеринъизге кочюрип язынъыз.
Хас исимлернинъ астыны сызынъыз.
257-мешгъулиет . Окъунъыз.
Решат, Арзы, Февзи, Ферузе — бу … .
Кача, Къара-Сув, Бельбек — бу … .
Булгъанакъ, Сонакъ, Коккозь, Ускют — бу … .
Тюркие, Украина, Озьбекистан — бу … .
(у.з.)
Берильген хас исимлерге умумий ад тапып язынъыз.
Эки сёзнен джумлелер тизинъиз.
258-мешгъулиет . Джумлелерни окъунъыз. Нокъталар ерине
келишкен хас исимлерни къойып,джумлелерни дефтеринъизге кочюринъиз.
1. … тизем … шеэринде яшай.
2. Бизим эвимиз … сокъагъында ерлешкен.
3. Достумнынъ … адлы копеги бар.
4. Мышыгъымнынъ адыны … къойдым.
5. Битам ве къартбабам … коюнде яшайлар.
(у.з)
Яшай, ерлешкен сёзлерни сес ве арифлер боюнджа
талиль этинъиз.
259 -мешгъулиет . Шиирни окъунъыз.
Асан, Осман ве Усеин
Аланчыкъта чапышалар.
Беян, Реян ве Къуртсеит (нарисовать по тексту)
Шиир, йырлар айтышалар.
Анда Алим, мында Сервер,
Кельген Сусанна, Дилявер…
Баарь кельди, ачты гуллер,
Бала сеси чынълай эр ер.
С. Усеинов
(у.з.)
Хас исимлерни элифбе тертибинде язып алынъы.
Шиирден схемаларгъа келишкен сёзлерни тапынъыз.
Эв иши.
260-мешгъулиет . Окъунъыз.
Бакъаташнынъ этегинде