
M00685(В.М
.).pdf
31
|
|
Res f(z0) = с−1 |
(1.24) |
||||||
|
|
c |
−1 |
= 1 |
∫ f (z)dz , |
(1.25) |
|||
|
|
|
|
2πi γ |
|
||||
де γ – коло з центром в точці |
z0 достатньо малого радіуса (воно не |
||||||||
повинно виходити за межі області аналітичності і не |
містить |
||||||||
всередині інших особливих точок). |
|
|
|
|
|||||
Якщо z0 |
– усувна особлива точка, то Res f(z0) = 0 |
|
|||||||
Якщо z0 |
– полюс m-го порядку |
|
|||||||
Res f (z0 ) = |
|
1 |
|
lim |
|
d m−1 |
((z − z0 )m f (z)) |
(1.26) |
|
(m |
|
|
|
||||||
|
|
−1)! z→z0 |
|
dzm−1 |
|
||||
Якщо z0 |
– простий полюс: |
|
|
|
|
||||
|
Res f (z0 ) = lim ((z − z0 ) f (z)) |
(1.27) |
|||||||
|
|
|
z →z0 |
|
|
|
|
Якщо функція f (z) = ϕg((zz)) ,ϕ(z0 ) ≠ 0, z = z0 – простий полюс для f(z), тоді
Res f (z0 ) = ϕ(z0 )
g′(z0 )
g(z0) = 0, g’(z0) ≠ 0, тобто
(1.28)
При застосуванні лишків до обчислення інтегралів, використовують основну теорему про лишки:
Нехай функція f(z) є аналітичною на межі Г області G і в самій області G, крім скінченого числа ізольованих точок z1, z2, ..., zn, тоді:
|
n |
|
∫ f (z)dz = 2πi ∑Re s(zk ) |
(1.29) |
|
Г |
k =1 |
|
Приклад 1.17
1−ez
Обчислити інтеграл z∫=2 z2 − z dz
Розв’язок. Функція f(z) в колі |z|≤2 має ізольовані особливі точки z=0 та z=1. Точка z=0 є усувною особливою точкою f(z), тому що:
lim |
1−ez |
= |
0 |
|
= lim |
(1−ez )′ |
= lim |
−ez |
|
=1 |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
z |
2 |
− z |
0 |
|
(z |
2 |
− z) |
2z − |
1 |
|||||||
z→0 |
|
z→0 |
z→0 |
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
′ |
|
|
|
Res f(0) = 0

|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
32 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
Точка z = 1 – простий полюс, за формулою (1.27): |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
Res f (1) = lim |
(1−ez )(z −1) |
|
=1−e . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
z(z −1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z→1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
За формулою (1.29): |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
1−ez |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
∫=2 |
|
dz = 2πi(Res f (0) + Res f (1)) = 2πi(1−e) |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
z2 − z |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
Приклад 1.18 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z + i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
Обчислити інтеграл ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
dz |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
(z + |
1) |
2 |
(z −i) |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
Розв’язок. |
|
|
|
|
|
z |
|
=3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
z = i – простий полюс; за формулою (1.27): |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
Res f (i) = lim |
(z +i)(z −i) |
|
= lim |
|
(z +i) |
|
=1 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
(z +1)2 (z −i) |
|
(z +1)2 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z →i |
|
|
|
z →i |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
z = −1 – полюс другого порядку, за формулою (1.26): |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(z |
+ i)(z + |
1) |
2 |
′ |
|
|
|
|
|
z |
+ i |
′ |
|
2i |
|
|
|
||||||||
Res f (−1) = lim |
|
|
|
|
= lim |
|
= − |
lim |
|
|
= −1 |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
z→−1 |
(z |
+1) |
(z |
|
|
|
|
z→−1 z |
− i |
|
z→−1 |
(z − i) |
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− i) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
За формулою (1.29): |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
∫=3 |
|
|
|
z +i |
dz = 2πi(Res f (i) + Res f (−1)) = 2πi(1+(−1)) = 0 |
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
z |
|
(z +1)2 (z −i) |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
Приклад 1.19 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
Обчислити інтеграл |
|
|
|
∫ (1+ z + z2 )e |
|
dz |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
z −2 |
|
|
|
|
|
|
z −2 =1
Розв’язок.
Розкладемо підінтегральну функцію в ряд Лорана за степенями
(z −2)
33
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
(1+ z + z2 )e |
|
|
|
|
= |
(7 +5(z −2) +(z −2)2 ) ∑ |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
z −2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
(z −2) |
k |
k! |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k =0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
= (z −2)2 +6(z −2) + |
25 |
+ |
29 |
|
|
|
|
1 |
|
+.... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
3 |
|
|
z −2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
За формулою (1.24) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
Res f (2) = |
29 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
∫ (1+ z + z2 )e |
|
|
|
dz = 2πi |
29 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
z −2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
z −2 |
=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Приклад 1.20 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ctgz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
Обчислити інтеграл |
|
∫ |
|
|
|
|
dz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
4z −π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Розв’язок. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ctgz |
|
|
|
|
|
|
|
|
cos z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
Знаменник |
|
|
функції |
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
дорівнює |
|
нулеві в |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
4z −π |
|
|
|
(4z −π) sin z |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
точках |
|
|
z = |
π |
|
, z = kπ, k = 0,±1; ± 2;... . |
Всі ці точки |
прості |
полюси |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin kπ = 0, (sin z)′ |
|
|
|
|
|
= cos kπ ≠ 0 |
. |
|
Всередину |
кола |
|
|
z |
|
=1 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z =kπ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
попадають тільки полюси z = |
π та z = 0 . За формулою (1.28): |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
π |
|
|
ctg z |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Res f (0) = |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4z −π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
Res f |
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= − |
|
|
|
|
|
||||||||||||
4 |
(4z |
|
|
|
|
|
|
|
′ |
|
|
|
π |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
′ |
|
|
|
|
π |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
−π) |
|
z = 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(sin z) |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z =0 |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
∫ |
ctgz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
dz = 2πi |
|
|
|
− |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
4z −π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
z |
|
=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|

34
2ОПЕРАЦІЙНЕ ЧИСЛЕННЯ
2.1Визначення перетворення Лапласа. Оригінал та зображення функції
Перетворенням Лапласа функції f(t), t R називається функція F( p) комплексної змінної p , яка задається рівністю
|
|
∞ |
|
|
|
|
|
|
F ( p) = ∫ f (t)e− pt dt |
|
|
|
|
(2.1) |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
Інтеграл Лапласа – невласний інтеграл, що залежить від |
|||||||
комплексного параметра p . |
|
|
|
|
|
|
|
Оригіналом називається функція f (t) , яка задовольняє таким |
|||||||
умовам: |
f (t) = 0 при t < 0 |
f (0) = lim f (t) |
|
||||
1) |
|
||||||
|
|
t →0 |
+ |
|
|
|
|
2) |
існують сталі S > 0 і M > 0 такі, що |
|
f (t) |
|
≤ MeSt , t > 0 , |
||
|
|
||||||
при цьому число S називається показником росту функції |
f (t) ; |
||||||
3) на будь-якому скінченому інтервалі [a,b] функція |
f (t) може |
||||||
мати скінчену кількість точок розриву першого роду. |
|
||||||
Найпростішою функцією-оригіналом є одинична функція |
|||||||
Хевісайда (рис. 2.1): |
t > 0 |
|
|
|
|
|
|
|
1, |
|
|
|
|
(2.2) |
|
|
η(t) = |
t < 0 |
|
|
|
|
|
|
0, |
|
|
|
|
|
Рисунок 2.1
35
Вочевидь, якщо довільну функцію ϕ(t) помножити на
одиничну, то отримаємо наступне:
ϕ(t), t > 0 ϕ(t) η(t) =
0, t < 0
Якщо |
f (t) – |
оригінал, |
то інтеграл Лапласа F( p) збігається |
||||||||
абсолютно і рівномірно на півплощині Re p > S . |
|
|
|
||||||||
Функція F( p) |
– аналітична на цій півплощині та називається |
||||||||||
зображенням функції |
f (t) . |
|
|
|
|
|
|
|
|||
Співвідношення між оригіналом f (t) та зображенням F( p) |
|||||||||||
символічно |
записується |
у вигляді |
• |
|
або |
• |
|||||
f (t) ←F( p) , |
f (t) =F( p) . |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
• |
|
|
|
• |
|
Надалі позначатимемо: |
f (t) |
– |
оригінал, |
F( p) – |
відповідне |
||||||
зображення. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.2 Властивості перетворення Лапласа |
|
|
|
|
|||||||
2.2.1 |
Лінійність |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
n |
• |
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑ck |
fk (t) =ck |
∑ Fk ( p) , де Re ( p) > max(S1, S2 ,..., Sn ) для будь- |
|||||||||
k =1 |
• |
k =1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
яких сталих ck , для k = 1, 2,..., n. |
|
|
|
|
|
|
|||||
2.2.2 |
Теорема подібності |
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
• |
|
p |
|
||
Для довільної сталої α > 0 : |
f (αt) = |
1 |
F |
|
, де |
Re p >αS . |
|||||
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
• α |
|
α |
|

|
36 |
|
|
|
|
2.2.3 |
Теорема зміщення |
|
|
|
|
|
• |
|
|
|
(2.3) |
eαt f (t) =F( p −α) , де Re ( p −α) > S |
|
|
|||
|
• |
|
|
|
|
2.2.4 |
Теорема запізнення |
|
|
|
|
|
• |
> S, τ > 0 |
(2.4) |
||
f (t −τ)η(t −τ) =e−pτ F( p) , де Re p |
|||||
|
• |
|
|
|
|
|
f (t −τ), t ≥ |
τ |
, де τ > 0 |
|
|
Розглянемо функцію g(t) = |
|
|
|
||
|
0, t <τ |
|
|
|
|
Графік g(t) одержується з графіка |
f (t) |
зсувом останнього на |
|||
значення τ |
вздовж вісі t (рис. 2.2 та рис. 2.3). |
|
|
|
Рисунок 2.2
|
|
Рисунок 2.3 |
Таким чином, |
якщо |
функція f (t) |
процесу в часі, то |
функція |
g(t) описує |
почався з запізненням τ .
Функція Хевісайда із запізненням:
1, t >τ
η(t −τ) =
0, t <τ
визначає стан деякого той самий процес, який
(2.5)
|
|
|
|
|
|
|
|
37 |
|
|
|
|
|
2.2.5 |
Теорема диференціювання оригіналу |
|
|
|
|||||||||
f |
(k) |
|
• |
k |
F( p) − p |
k −1 |
f (0) − p |
k −2 |
′ |
k −1 |
(0) |
(2.6) |
|
|
(t) = p |
|
|
|
f (0) −... − f |
|
|||||||
|
|
|
• |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Зокрема f |
|
|
• |
|
|
|
|
|
|
(2.7) |
|||
′(t) = pF( p) − f (0) |
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
• |
|
|
|
|
|
|
|
2.2.6 |
Теорема диференціювання зображення |
|
|
|
|||||||||
(−t)n f (t) =• |
d n F |
|
|
|
|
|
|
(2.8) |
|||||
|
|
|
• |
dp n |
|
|
|
|
|
|
|
||
2.2.7 |
Теорема інтегрування оригіналу |
|
|
|
|||||||||
t |
|
|
• |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
(2.9) |
|
∫ |
f (τ)dτ = |
F ( p) |
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
• |
p |
|
|
|
|
|
|
|
|||
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.2.8 |
Теорема інтегрування зображення |
|
|
|
|||||||||
1 |
|
|
• ∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(2.10) |
f (t) =• ∫ F ( p)dp |
|
|
|
|
|
|
|||||||
t |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.2.9 Теорема про згортку (теорема множення або теорема Бореля)
Добуток двох зображень також є зображенням
• |
t |
(2.11) |
F( p)Ф( p) =∫ f (τ)ϕ(t −τ)dτ , |
||
• |
0 |
|
|
|
Інтеграл в правій частині називається згорткою функцій
f(t) iϕ(t) . Позначають її f (t) *ϕ(t) .
2.2.10Інтеграл Дюамеля
•. |
• |
Якщо f (t) = F( p) , |
g(t) =G( p) і f (t) та g(t) неперервно |
• |
• |
|
диференційовані по t на інтервалі (0, ∞) , то

38
pF ( p)G( p) =• |
d |
|
t |
f (τ)g(t −τ)dτ = f (t)g(0) + |
t f (τ)g′(t −τ)dτ |
(2.12) |
|||||||
dt |
∫ |
||||||||||||
• |
|
|
|
|
|
∫ |
|
|
|||||
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
2.2.11 Диференціювання та інтегрування за параметром |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
• |
|
|
∂f |
|
α2 |
|
|
|
Якщо |
f (t,α) = F( p,α) |
і функції |
, |
∫ |
f (t,α)dα є оригіналами |
||||||||
|
|
|
|
|
• |
|
|
∂α |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
α |
|
|
|||
по змінній t , то |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
∂f (t,α) • |
∂F( p,α) |
|
α2 |
• |
α2 |
|
|
||||||
|
|
∫ F( p,α)dα |
(2.13) |
||||||||||
∂α |
= |
|
∂α |
та ∫ f (t,α)dα = |
|||||||||
• |
|
|
|
α |
• |
α |
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
|
2.2.12 Теорема обертання |
|
|
|
|
|
||||||||
Якщо f (t) |
– оригінал, а F( p) |
– його зображення, то у будь- |
|||||||||||
якій точці неперервності |
функції f (t) |
є справедливою |
формула |
||||||||||
обернення Мелліна |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
1 |
|
|
S +iw |
|
|
|
|
|
|
|
||
f (t) = |
|
|
∫ F ( p)ept dp , |
|
|
|
|
(2.14) |
|||||
2πi |
|
|
|
|
|||||||||
|
S −iw |
|
|
|
|
|
|
|
де інтегрування виконується по будь-якій прямій Re p > S .
Ця теорема вирішує задачу знаходження оригіналу за данним зображенням.
Приклад 2.1
Знайти зображення кусково-неперервної функції, заданої графічно на рис. 2.4.
Рисунок 2.4
Розв’язок:
Запишемо задану функцію в аналітичному вигляді:

|
39 |
|
|||
0, |
|
t < 0 |
|
||
|
0 ≤ t < 4 |
||||
3, |
|||||
f (t) = |
3 |
t, 4 |
≤ t < 6 |
||
9 − |
|
|
|||
2 |
|||||
|
|
|
|||
0, |
|
t ≥ 6 |
|
||
|
|
|
|
|
Застосовуючи функцію Хевісайда (2.2) та її запізнення (2.5) поступово запишемо f (t) .
Спочатку запишемо функцію f1(t) , зображену на рис. 2.5
Рисунок 2.5
f1(t) = 3η(t) .
Далі розглянемо функцію f2 (t) , яка при t < 4 співпадає з f1(t) , а при t > 4 обертається у нуль (рис. 2.6). f2 (t) =3η(t) −3η(t −4)
Рисунок 2.6
Але при t > 4 з’являється залежність f (t) =9 − 32 t (рис. 2.7).
Рисунок 2.7

|
40 |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
3 |
|
|
|
Тому f |
(t) = 3η(t) −3η(t −4) + |
|
9 |
− |
t |
η(t −4). |
||
|
2 |
|||||||
|
|
|
|
|
|
Для t > 6 ця залежність зникає, тобто наша шукана функція набуває вигляду, що наведений на рис. 2.4.
Таким чином
|
|
3 |
|
|
|
3 |
|
|
f (t) = 3η(t) −3η(t −4) + 9 |
− |
|
t η(t −4)− 9 |
− |
|
t η(t −6). |
||
2 |
2 |
|||||||
|
|
|
|
|
|
Щоб знайти зображення цієї функції, використовуючи теорему запізнення (2.4), представимо її у вигляді:
f (t) = 3η(t) +ϕ1(t −4)η(t −4)+ϕ2 (t −6)η(t −6)
Тобто |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
f (t) = 3η(t) + 6 − |
|
|
(t −4)−6 η |
(t −4)− 9 |
− |
|
(t −6)−9 |
η(t −6) = |
||||||||||||
2 |
2 |
|||||||||||||||||||
|
3 |
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
||||||
= 3η(t) − |
(t −4)η(t −4)+ |
(t −6)η(t −6) |
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Використовуючи таблицю зображень-оригіналів: |
|
|||||||||||||||||||
• |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
3 t = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
2 • 2 p2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
За теоремою запізнення (2.4) |
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
• |
3 |
|
|
3 |
|
e−4 p + |
|
3 |
e−6 p |
|
|
|
|
||||||
f (t) = |
− |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
2 p2 |
|
2 p2 |
|
|
|
|
|||||||||||||
|
• |
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.3 Знаходження оригінала по зображенню
Для знаходження оригінала f (t) по відомому зображенню F( p) застосовують наступні прийоми:
1. Якщо F( p) = QR(( pp)) – правильний раціональний дріб, то
його розкладають на суму простих дробів і для кожного з них знаходять оригінали.