sarf
.pdf
www.arabic.uz
.ўр илмайман |
|
Q j6I |
= |
|
k d 6" |
|
6Q ŽF@ = |
k d 6" |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр илмаймиз |
|
|
|
|
|
l4 K " |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
8 " @+ |
|
|
|
|
||
|
K , & |
|
q +14\ D |
|
|
4$6" |
|
|
|
|
||
.ўр сен эр |
^ ŽF |
|
Ž |
|
Y Ž |
|
|
m n6" |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
.ўр сен аёл |
$4 Ž |
|
Ž |
|
: Ž |
|
|
o[I p6" |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Y Ž ни 6Q j D дан аслига айтариб 6Q ^ j D дан икки йўл билан амр оламиз:
Биринчи йўл билан калиманинг охирига арадик со экан сукун илдик
Q ^ j D бўлди.
Иккинчи йўл билан арфи музореъатни азф илдик Q ^# Ž бўлди. Сукун билан ў иш о ир бўлгани учун калиманинг u##/ни баробарига
арадик фат алик экан калиманинг бошига амзаи максурани келтирдик Q ^ Ž бўлди. V ни фат асини ма облидаги аракат талаб – га бердик Q ^ Ž
бўлди, V сукунли ма обли мафту деб, V ни (алиф)га алб илдик Q #Ž бўлди. билан Q ни ўртасида ижтимои сокинайн бўлди деб, ни азфилдик Y Ž бўлди. )амзадан кейинги арф аракатли бўлгани учун ундан бе ожат бўлинди деб азф илдик Y Ž бўлди.
# Ž ни .# j D дан аслига айтариб .# ^ j D дан икки йўл билан амр
оламиз:
Биринчи йўл билан калиманинг охирига арадик зоида тасния нуни экан азф илдик ^ j D бўлди.
Иккинчи йўл билан арфи музореъатни азф илдик ## ^ Ž бўлди. Сукун билан ў иш о ир бўлгани учун калиманинг u##/ ни баробарига
арадик фат алик экан калиманинг бошига амзаи максурани келтирдик
^ Ž бўлди. V ни фат асини ма облидаги аракат талаб – га бердик # ^ Ž бўлди. V сукунли ма обли фат али деб, V ни алиф га аб илдик # Ž
бўлди. )амзадан кейинги арф аракатли бўлгани учун ундан бе ожат бўлинди деб азф илдик Ž бўлди.
241
www.arabic.uz
^F #Ž ни .^F #jD дан аслига айтариб .^#F^jD дан икки йўл билан амр
оламиз: Биринчи йўл билан калиманинг охирига арадик зоида музаккар жамъи нуни экан азф илдик ^F^jD бўлди.
Иккинчи йўл билан арфи музореъатни азф илдик ^#F^Ž бўлди. Сукун билан ў иш о ир бўлгани учун калиманинг u##/ ни баробаригаарадик фат алик экан калиманинг бошига амзаи максурани келтирдик^#F^Ž бўлди. Vни фат асини ма облидаги аракат талаб – га бердик^F^Ž бўлди.V сукунли ма обли фат али деб, V ни алиф га аб илдик ^F ŽO бўлди. )амзадан кейинги арф аракатли бўлгани учун ундан бе ожат бўлинди деб азф илдик ^F Ž бўлди.
: #Ž ни #jD дан аслига айтариб ^#jD дан икки йўл билан амр оламиз: Биринчи йўл билан калиманинг охирига арадик зоида муаннас муфрад нуни экан азф илдик : ^jD бўлди.
Иккинчи йўл билан арфи музореъатни азф илдик : ^#Ž бўлди. Сукун билан ў иш о ир бўлгани учун калиманинг u##/ ни баробаригаарадик фат алик экан калиманинг бошига амзаи максурани келтирдик : ^Ž бўлди. V ни фат асини ма облидаги аракат талаб – га бердик : ^Ž
бўлди. V сукунли ма обли фат али деб, V ни алиф га аб илдик ^F #Ž
бўлди. )амзадан кейинги арф аракатли бўлгани учун ундан бе ожат бўлинди деб азф илдик : Ž бўлди.
4$Ž ни $4 jD дан аслига айтариб 4^jD дан икки йўл билан амр оламиз:
Биринчи йўл билан калиманинг охирига арадик жамъи нуни нисва экан
"аззамаиру ла ту+зафу вала татабаддалу” деган оидага амал илиб, ўзолида олдирдик. Иккинчи йўл билан арфи музореъатни азф илдик
4^#Ž бўлди. Сукун билан ў иш о ир бўлгани учун калиманинг u#/ ни баробарига арадик фат алик экан калиманинг бошига амзаи максурани келтирдик 4^#Ž бўлди. V ни фат асини ма облидаги аракат талаб – га бердик 4^#Ž бўлди. V сукунли ма обли фат али деб, V ни алиф га аб
илдик 4 Ž бўлди. Q билан V ни ўртасида ижтимои сокинайн бўлди деб, ни азф илдик #4$Ž бўлди. )амзадан кейинги арф аракатли бўлгани учун ундан бе ожат бўлинди деб азф илдик 4$Ž бўлди.
242
www.arabic.uz
: "^F % " r1 I N g h +" @
|
|
|
K , & |
|
q +14\ D |
4$6" |
|
|
|||
.ўр син эр |
|
^F j |
|
j |
Y j |
m n6" |
N g h |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр син аёл |
|
4$j |
|
j |
Y j |
o[I p6" |
N g h |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр айин |
|
Yj 1 |
|
k d 6" |
Y ŽBƒ |
k d 6" |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр айлик |
|
|
|
|
l4 K " |
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
: ^63 t " r1 I N g h " @+ |
|
|
|
|
|||
|
|
|
K , & |
|
q +14\ D |
4$6" |
|
|
|||
.ўр илсен эр |
|
^F j6 |
|
j6 |
Y j6 |
m n6" |
N i j6" |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр илсен аёл |
|
4$j6 |
|
j6 |
: j6 |
o[I p6" |
N i j6" |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр илсин эр |
|
^F j6 |
|
j6 |
Y j6 |
m n6" N g h |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр илсин аёл |
|
4$j6 |
|
j6 |
Y j6 |
o[I p6" N g h |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр илайин |
|
Y j61 |
|
k d 6" |
Y Ž‚ƒ |
k d 6" |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр илайлик |
|
|
|
|
l4 K " |
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
: "^F % " r1 I :3O I ( %+ |
|
|
|
|
|||
|
|
|
K , & |
|
q +14\ D |
|
4$6" |
|
|
|
|
.ўр масен эр |
|
|
^F j D = |
|
|
j D = |
|
Y j D = |
|
m n6" N i j6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр масен аёл |
|
|
4$j D = |
|
|
j D = |
|
: j D = |
|
o[I p6" N i j6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр масин эр |
|
|
^F j = |
|
|
j = |
|
Y j = |
|
m n6" N g h |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр масин аёл |
|
|
4$j = |
|
|
j D = |
|
Y j D = |
|
o[I p6" N g h |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр майин |
|
|
Y j I = |
|
|
l4 K " k d 6" |
|
Y Ž @ = |
|
k d 6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр майлик |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
: ^63 t " r1 +I :+3 I ( %+ |
|
|
|
|
|||
|
|
|
K , & |
q +14\ D |
4$6" |
|
|
||||
.ўр илмасен эр |
|
^F j6D = |
j6D = |
Y j6D = |
m n6" N i j6" |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|||||
.ўр илмасен аёл |
|
4$j6D = |
j6D = |
: j6D = |
o[I p6" N i j6" |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|||||
.ўр илмасин эр |
|
^F j6 = |
j6 = |
Y j6 = |
m n6" N g h |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
243
www.arabic.uz
.ўр илмасин аёл |
|
$4 j6 = |
|
j6D = |
|
|
Yj6D |
= |
o[Ip6" Ng h |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр илмайин |
|
Yj6I = |
|
kd 6" |
|
|
YŽF@ |
= |
kd 6" |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр илмайлик |
|
|
|
|
l4 K" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
. d"V . " + ) |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
K,& |
|
|
q +14\D |
|
|
|
$4 6" |
|
|
.ўр адиган жой ва ва т |
|
|
Y6 g j" |
|
. j" |
|
|
|
Q j" |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Q j" аслида Q^#j" эди, V ни фат асини ма облидаги аракат талаб – га бердик Q^#j" бўлади.V сукунли ма обли фат али деб, V ни алифга абилдик Q j" бўлди.
6Yg j" аслида 6Q+V j" эди, V зоида алифдан сўнг келди деб, V ни амзагаалб илдик Y6 g j" бўлди.
e f + )
|
|
|
K,& |
|
|
q +14\D |
|
|
|
$4 6" |
|
|
||
.ўр адиган асбоб |
|
|
Y6 g j" |
|
|
. B j" |
|
Q j" |
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Q j" аслида Q^j" эди,........... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Y6 g j" аслида Y6 +V j" эди,............................. |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
( E4$D + ) |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
K,t4 K6, |
|
K,& |
|
q +14\D |
|
$4 6" |
|
|
|
||||
.ўр увчиро эр |
Y6 g Ž@ |
|
.^F^Ž@ |
|
. ^Ž@ |
|
Q6 ^Ž@ |
|
m n6" |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
.ўр увчиро аёл |
Q^6Ž |
|
z ^6Ž |
|
. ^6Ž |
|
9 ^6Ž |
|
o[Ip6" |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Сулосий мужарраднинг IV - бобини ажваф йосига мисол • |
|
|
||||||||||||
|
q'x • 6 3 ни ИШТИ.О.И. |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
.ўр ди 1эр |
|
|
|
|
:8 " (+ % |
|
|
|
• |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
.ўр ади 1эр |
|
|
|
|
_Z+ E6" (+ % |
|
|
|
6 3 |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
244
|
|
|
|
|
|
|
|
www.arabic.uz |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр мо |
|
|
Z 7 " ) |
|
|
q x •' |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр увчи 1эр |
|
|
( / ) |
|
|
N g • |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр илувчи 1эр |
|
|
5^6%4$" ) |
|
|
N +3" |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр мади 1эр |
|
|
-& ( %+ |
|
|
N 3 |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр майди 1эр |
|
|
:$I ( %+ |
|
|
36 |
= |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр (сен) 1эр |
|
|
8 " @+ |
|
|
N • |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр син 1эр |
|
|
N g h " @+ |
|
|
N 3 |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр ма(сен) 1эр |
|
|
:+3 I ( %+ |
|
|
N 3 D = |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр адиган жой ва ва т |
. d " V ." ) |
|
|
3" |
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр адиган асбоб |
|
|
e f ) |
|
|
3" |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр увчиро 1эр |
|
|
( E4$D ) |
|
|
N •6 @ |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
: "^F % " r1 I : 8 " ( %+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
K , & |
|
q +14\ D |
|
4$6" |
|
|
|
|
|
.ўр ди эр |
|
^ •6 |
|
• |
|
• |
|
m n6" N g h |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр ди аёл |
|
x • |
|
• |
|
e |
• |
|
o[I p6" N g h |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр динг эр |
|
6x • |
|
,6 x • |
|
e |
x • |
|
m n6" N i j6" |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр динг аёл |
|
[ 6 x • |
|
,6 x • |
|
e |
x • |
|
o[I p6" N i j6" |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр дим |
|
1x • |
|
k d 6" |
|
e6 |
x • |
|
k d 6" |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр дик |
|
|
|
l4 K " |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.оида: +ар ачон ? # мута+аррик ёки сукунлик бўлиб ма обли
фат+алик бўлса ? алифга алб илинади.
# • аслида N#+ • эди, ? # мута аррик ма обли мафту деб, ? # ни (алиф)га алб илдик • бўлди.
x# • аслида x#+ • эди, ? # га касра о ир деб, ? # нинг касрасини ма облидаги • га бердик ва унинг аракатини азф илдик x • бўлди. ? # билан • нинг ўртасида ижтимои сокинайн бўлди деб ? # ни азф илдик x • бўлди.
245
www.arabic.uz
.оида: иллатли +арфнинг +аракати олдидаги со- +арфнинг +аракатидан бош ача бўлса, иллатли +арф +аракати со- +арфга кўчирилади.
N# • аслида N#+6• эди, ? # га касра о ир деб, ? # нинг касрасини ма облидаги • га бердик ва унинг аракатини азф илдик N • бўлди.
x#• аслида x#+6• эди, ? # га касра о ир деб, ? # нинг касрасини ма облидаги • га бердик ва унинг аракатини азф илдик x • бўлди. ? # билан • нинг ўртасида ижтимои сокинайн бўлди деб ? # ни азф илдик
x• бўлди.
: ^63t" r1 1 8 " (+ %
|
|
K,& |
q +14\D |
|
$4 6" |
|
|||
.ўр илди эр |
^x6 • |
x • |
|
N • |
m n6" Ng h |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр илди аёл |
x• |
x • |
|
ex • |
o[Ip6" Ng h |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр илдинг эр |
6x• |
,6x• |
|
ex• |
m n6" Ni j6" |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр илдинг аёл |
[ 6x• |
,6x• |
|
ex• |
o[Ip6" Ni j6" |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр илдим |
1x• |
kd 6" |
|
e6 x• |
kd 6" |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр илдик |
|
|
l4 K" |
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
:"^F%" r1 I _Z+ E6" (+ % |
|
|
|
||
|
|
K,& |
|
q +14\D |
|
$4 6" |
|
|
|
.ўр ади эр |
|
.^6 3 |
|
. 3 |
|
|
6 3 |
|
m n6" Ng h |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр ади аёл |
|
x3 |
|
. 3D |
|
|
6 3D |
|
o[Ip6" Ng h |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр асан эр |
|
.^6 3D |
|
. 3D |
|
|
6 3D |
|
m n6" Ni j6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр асан аёл |
|
x3D |
|
. 3D |
|
|
+ 3D |
|
o[Ip6" Ni j6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр аман |
|
6 3I |
|
kd 6" |
|
|
6 •@ |
|
kd 6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр амиз |
|
|
|
l4 K" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.оида: иллатли +арф +аракатли бўлиб, олдидаги со- +арф +аракат талаб яъни, сукунли бўлса, иллатли +арф +аракати со- +арфга кўчирилади.
246
www.arabic.uz
6 3 аслида N6 3 эди, ? # нинг аракатини ма облидаги аракат талаб бўлган • га бердик N6 3 бўлди. ? # сукунли ма обли мафту деб, ? # ни (алиф)га алб илдик 6 3 бўлди.
x3 аслида x 3 эди, ? нинг аракатини ма облидаги аракат талаб • га бердик x 3 бўлди, ? сукунли ма обли мафту деб, ? ни (алиф)га албилдик 3 бўлди. ? билан ни ўртасида ижтимои сокинайн бўлди деб, ни азф илдик x3 бўлди.
: ^63t" r1 +I _Z+ E6" (+ %
|
|
|
K,& |
|
q +14\D |
$4 6" |
|
|
||
.ўр илади эр |
|
.^6 36 |
|
. 36 |
6 36 |
m n6" Ng h |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр илади аёл |
|
x36 |
|
. 3D6 |
6 3D6 |
o[Ip6" Ng h |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр иласан эр |
|
.^6 3D6 |
|
. 3D6 |
6 3D6 |
m n6" Ni j6" |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр иласан аёл |
|
x3D6 |
|
. 3D6 |
+ 3D6 |
o[Ip6" Ni j6" |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр иламан |
|
6 3I6 |
|
kd 6" |
6 •@F |
kd 6" |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр иламиз |
|
|
|
l4 K" |
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
(/ + ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
K,& |
|
q +14\D |
|
$4 6" |
|
|
|
.ўр увчи эр |
|
|
.^x6g • |
|
. xg • |
|
Ng • |
|
m n6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр увчи аёл |
|
|
z xg • |
|
. xg • |
|
q'xg • |
|
o[Ip6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5^6%4$" + ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
K,& |
|
q +14\D |
|
$4 6" |
|
|
|
.ўр илувчи эр |
|
.^x6 +3" |
|
. x +3" |
|
N +3" |
|
m n6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр илувчи аёл |
|
z x +3" |
|
. x +3" |
|
q'x +3" |
|
o[Ip6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
N# +3" аслида ^#63" эди, ? # га замма о ир деб, ? # нинг заммасини ма облидаги аракат талаб • га берамиз ^ 63" бўлади, ? билан V ўртасида ижтимои сокинайн бўлди деб, ? # ни азф иламиз ^#63" бўлади. Ажваф
247
www.arabic.uz
"вов"нинг исми мафъулига ухшаб олди амда кетган ? дан эваз деб • га касра берамиз ^+3 " бўлади. V сукунли олди касралик дебV ни ? # га албиламиз N +3 " бўлади.
: "^F % " r1 I-& +( %
|
K , & |
|
q +14\ D |
|
4$6" |
|
|
.ўр мади эр |
^ 6 3 |
|
3 |
|
N 3 |
|
m n6" N g h |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр мади аёл |
x 3 |
|
3 D |
|
N 3 D |
|
o[I p6" N g h |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр мадинг эр |
^ 6 3 D |
|
3 D |
|
N 3 D |
|
m n6" N i j6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр мадинг аёл |
x 3 D |
|
3 D |
:+3 D |
|
o[I p6" N i j6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр мадим |
N 3 I |
|
k d 6" |
N • @ |
|
k d 6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр мадик |
|
|
l4 |
K " |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.оида: иллатли +арф +аракатли бўлиб, олдидаги со- +арф +аракат талаб яъни, сукунли бўлса, иллатли +арф +аракати со- +арфга кўчирилади.
N 3 аслида N# 3 эди, ? # нинг аракатини ма облидаги аракат талаб бўлган • га бердик N 3 бўлди, ? сукунли ма обли мафту деб, ? ни (алиф)га алб илдик 3 бўлди. ? # билан ни ўртасида ижтимои сокинайн бўлди деб, ни азф илдик N 3 бўлди.
: ^63 t " r1 +I-& +( %
|
K , & |
|
|
q +14\ D |
|
4$6" |
|
|
|
.ўр илмади эр |
^6 36 |
|
36 |
|
N 36 |
|
m n6" |
N g h |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр илмади аёл |
x 36 |
|
36D |
|
N 36D |
|
o[I p6" |
N g h |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр илмадинг эр |
^6 36D |
|
36D |
|
N 36D |
|
m n6" N i j6" |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр илмадинг аёл |
x 36D |
|
36D |
|
:+ 36D |
|
o[I p6" N i j6" |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр илмадим |
N 36I |
|
|
k d 6" |
N •F@ |
|
k d 6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр илмадик |
|
|
|
l4 |
K " |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
248
www.arabic.uz
:"^F%" r1 +I :$I (+ %
|
|
|
K,& |
|
q +14\D |
|
$4 6" |
|
|
|||
.ўр майди эр |
|
.^6 3 = |
|
. 3 = |
|
6 3 = |
m n6" Ng h |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр майди аёл |
|
x3 = |
|
. 3D = |
|
6 3D = |
o[Ip6" Ng h |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр майсан эр |
|
.^6 3D = |
|
. 3D = |
|
6 3D = |
m n6" Ni j6" |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр майсан аёл |
|
x3D = |
|
. 3D = |
|
+ 3D = |
o[Ip6" Ni j6" |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр майман |
|
6 3I = |
|
kd 6" |
|
6 •@ = |
kd 6" |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр маймиз |
|
|
|
|
l4 K" |
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
: ^63t" r1 +I :$I (+ % |
|
|
|||||
|
|
|
K,& |
|
q +14\D |
|
$4 6" |
|
|
|||
.ўр илмайди эр |
|
.^6 36 = |
|
. 36 = |
|
36 = |
m n6" Ng h |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр илмайди аёл |
|
x36 = |
|
. 36D = |
|
36D = |
o[Ip6" Ng h |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр илмайсан эр |
|
.^6 36D = |
|
. 36D = |
|
36D = |
m n6" Ni j6" |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр илмайсан аёл |
|
x36D = |
|
. 36D = |
|
+ 36D = |
o[Ip6" Ni j6" |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.ўр илмайман |
|
6 •F@ = |
|
kd 6" |
|
36I = |
kd 6" |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр илмаймиз |
|
|
|
|
l4 K" |
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
8 + "@ |
|
|
|
|
|
|
|
|
K,& |
|
|
q +14\D |
|
|
$4 6" |
|
|
|
|
.ўр сен эр |
|
^6 • |
|
|
• |
|
N• |
|
m n6" |
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
.ўр сен аёл |
|
x• |
|
|
• |
|
:+ • |
|
o[Ip6" |
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
N• ни 6 3D дан аслига айтариб N#6 3D дан икки йўл билан амр оламиз:
Биринчи йўл билан калиманинг охирига арадик со экан сукун илдик
N 3D бўлди.
Иккинчи йўл билан арфи музореъатни азф илдик N## • бўлди. Сукун билан ў иш о ир бўлгани учун калиманинг u##/ ни баробаригаарадик фат алик экан калиманинг бошига амзаи максурани келтирдик N • бўлди. ? # нинг аракатини ма облидаги аракат талаб бўлган #• га
249
www.arabic.uz
бердик N • бўлди, ? сукунли ма обли мафту деб, ? # ни (алиф)га албилдик • бўлди. ? билан ни ўртасида ижтимои сокинайн бўлди деб,ни азф илдик N# • бўлди. )амзадан кейинги арф аракатли бўлгани учун ундан бе ожат бўлинди деб азф илдик N • бўлди.
• ни .3 D дан аслига айтариб .x 3 D дан икки йўл билан амр оламиз:
Биринчи йўл билан калиманинг охирига арадик зоида тасния нуни эканазф илдик x 3 D бўлди.
Иккинчи йўл билан арфи музореъатни азф илдик x • бўлди. Сукун билан ў иш о ир бўлгани учун калиманинг u#/ ни баробарига арадик фат алик экан калиманинг бошига амзаи максурани келтирдик # x • бўлди. ? нинг аракатини ма облидаги аракат талаб бўлган • га бердик x • бўлди. ? сукунли ма обли мафту деб, ? # ни (алиф)га алб илдик
• бўлди.
)амзадан кейинги арф аракатли бўлгани учун ундан бе ожат бўлинди деб азф илдик • бўлди.
^6 # • ни .^6 # 3 D дан аслига айтариб .^#6x 3 D дан икки йўл билан амр
оламиз: Биринчи йўл билан калиманинг охирига арадик зоида музаккар жамъи нуни экан азф илдик ^x 3 D6 бўлди.
Иккинчи йўл билан арфи музореъатни азф илдик ^#6x • бўлди. Сукун билан ў иш о ир бўлгани учун калиманинг u##/ ни баробарига
арадик фат алик экан калиманинг бошига амзаи максурани келтирдик ^x • 6 бўлди. ? # нинг аракатини ма облидаги аракат талаб бўлган # • га
бердик ^x • 6 бўлди. ? сукунли ма обли мафту деб, ? # ни (алиф)га албилдик ^6 • бўлди. )амзадан кейинги арф аракатли бўлгани учун ундан бе ожат бўлинди деб азф илдик ^6 • бўлди.
:+ • ни + 3 D дан аслига айтариб +x 3 D дан икки йўл билан амр оламиз:
Биринчи йўл билан калиманинг охирига арадик зоида муаннас муфрад нуни экан азф илдик :+x 3 D бўлди. Иккинчи йўл билан арфи музореъатни
азф илдик : x •+ бўлди. Сукун билан ў иш о ир бўлгани учун калиманинг u##/ни баробарига арадик фат алик экан калиманинг бошига амзаи
250