sarf
.pdf
www.arabic.uz
, ни .,-D дан икки йўл билан амр оламиз:
Биринчи йўл билан калиманинг охирига арадик зоида тасния нуни экан азф илдик ,-D бўлди.
Иккинчи йўл билан арфи музореъатни азф илдик # , бўлди. Сукун билан ў иш о ир бўлгани учун калиманинг u#/ ни баробарига
арадик фат алик экан калиманинг бошига амзаи максурани келтирдик
,бўлди.
V , 6 ни .V # , 6-D дан икки йўл билан амр оламиз: Биринчи йўл билан
калиманинг охирига арадик зоида музаккар жамъи нуни экан азфилдик V , 6-D бўлди. Иккинчи йўл билан арфи музореъатни азф илдик
V # , 6 бўлди. Сукун билан ў иш о ир бўлгани учун калиманинг u#/ ни
баробарига арадик фат алик экан калиманинг бошига амзаи максурани келтирдик V , 6 бўлди.
a , ни # ,-D дан икки йўл билан амр оламиз: Биринчи йўл билан калиманинг охирига арадик зоида муаннас муфрад нуни экан азфилдик a,-D бўлди. Иккинчи йўл билан арфи музореъатни азф илдик a# , бўлди. Сукун билан ў иш о ир бўлгани учун калиманинг u#/ ни
баробарига арадик фат алик экан калиманинг бошига амзаи максурани келтирдик a , бўлди.
.# , ни .# ,-D дан икки йўл билан амр оламиз: Биринчи йўл билан
калиманинг охирига арадик жамъи нуни нисва экан "аззамаиру ла ту+зафу вала татабаддалу" деган оидага амал илиб, ўз олидаолдирдик. Иккинчи йўл билан арфи музореъатни азф илдик .# ,
бўлди. Сукун билан ў иш о ир бўлгани учун калиманинг u##/ ни
баробарига арадик фат алик экан калиманинг бошига амзаи максурани келтирдик . , бўлди.
: "^F % " r1 I N g h +" @
|
K , & |
q +14\ D |
4$6" |
|
Ма тасин эр |
V6 ,- |
,- |
,- |
m n6" N g h |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ма тасин аёл |
.,- |
,- |
,- |
o[I p6" N g h |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
201
www.arabic.uz
Ма тайин |
,-1 |
k d 6" |
,ƒB |
k d 6" |
|
|
|
|
|
Ма тайлик |
|
l4 K " |
|
|
|
|
|
|
.оида: амри -оибнинг маълумини маж+ул илмо чи бўлсак охиридан олдинги +арфни +аракатини фат+а ва +арфи музореъатни замма иламиз.
,- ни маж ул илмо чи бўлсак охиридан олдинги арфниаракатини фат а иламиз ва арфи музореъатни замма иламиз ,-6 бўлади.
: ^63 t " r1 I N g h +" @
|
K , & |
q +14\ D |
4$6" |
|
Ма талсен эр |
V6 ,-6 |
,-6 |
,-6 |
m n6" N i j6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ма талсен аёл |
.,-6 |
,-6 |
a ,-6 |
o[I p6" N i j6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ма талсин эр |
V6 ,-6 |
,-6 |
,-6 |
m n6" N g h |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ма талсин аёл |
.,-6 |
,-6 |
,-6 |
o[I p6" N g h |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ма талинайин |
,-16 |
k d 6" |
, ‚ƒ |
k d 6" |
|
|
|
|
|
Ма талинайлик |
|
l4 K " |
|
|
|
|
|
|
|
|
: "^F % " r1 I :3O I ( %+ |
|
|
|
|
K , & |
q +14\ D |
4$6" |
|
Ма тамасен эр |
V , 6-D = |
,-D = |
,-D = |
m n6" N i j6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ма тамасен аёл |
.,-D = |
,-D = |
a ,-D |
o[I p6" N i j6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ма тамасин эр |
V6 ,- = |
,- = |
,- = |
m n6" N g h |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ма тамасин аёл |
.,- = |
,-D = |
,-D = |
o[I p6" N g h |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ма тамайин |
,-I = |
k d 6" |
, @ = |
k d 6" |
|
|
|
|
|
Ма тамайлик |
|
l4 K " |
|
|
|
|
|
|
|
.оида: феъли на+ининг маълумини маж+ул илмо чи бўлсак охиридан олдинги +арфни +аракатини фат+а ва +арфи музореъатни замма иламиз.
202
www.arabic.uz
,-D = ни маж ул илмо чи бўлсак охиридан олдинги арфниаракатини фат а иламиз ва арфи музореъатни замма иламиз ,-D6 = бўлади.
: ^63t" r1 +I :+3I +(%
|
|
K,& |
|
q +14\D |
$4 6" |
|
|
||||
Ма талмасен эр |
|
V6 ,-D6 = |
|
,-D6 = |
,-D6 = |
m n6" Ni j6" |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ма талмасен аёл |
|
. ,-D6 = |
|
,-D6 = |
a ,-D6 |
o[Ip6" Ni j6" |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ма талмасин эр |
|
V6 ,-6 = |
|
,-6 = |
,-6 = |
m n6" Ng h |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ма талинмасин аёл |
|
. ,-6 = |
|
,-D6 = |
,-D6 = |
o[Ip6" Ng h |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ма талинмайин |
|
,-I6 = |
|
kd 6" |
, F@ = |
kd 6" |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ма талмайлик |
|
|
|
|
|
l4 K" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
. d"V . " + ) |
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
K,& |
|
|
q +14\D |
$4 6" |
|
||
Ма тайдиган жой ва ва т |
|
|
6 " -" |
|
|
. ,-" |
,-" |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e f + ) |
|
|
|
|
||
|
|
|
|
K,& |
|
|
q +14\D |
|
$4 6" |
|
|
Ма тайдиган асбоб |
|
|
6 " -" |
|
|
. ,-" |
|
,-" |
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Бир сифатнинг бош а бир нарса ёки шахсдагига нисбатан кўпро ва орти ро лигини билдирган исм "исми тафзил" деб аталади.
Араб тилида исми тафзиллар сулосий мужаррад бобларида F(%4@ вазнида ясалади.
( E4$D + )
|
K,t4 K6 |
K,& |
q +1\4D |
$4 6" |
|
Ма товчиро эр |
6 " @ |
.V6 , @ |
. , @ |
6 , @ |
m n6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ма товчиро аёл |
,6 |
z ,6 |
. ,6 |
U ,6 |
o[Ip6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
203
|
|
|
|
|
|
|
|
www.arabic.uz |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
Сулосий мужарраднинг IV - бобини музоъафига мисол [~/ |
||||||||||
|
|
|
‹~/ ‡~% ни ИШТИ.О.И. |
|
|
|
|
|
|||
Тишлади 1эр |
|
|
:8 " (+ % |
|
|
[~/ |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишлайди 1эр |
|
|
_Z+ E6" (+ % |
|
|
‡~% |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишламо |
|
|
Z 7" ) |
|
|
‹~/ |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишлавчи 1эр |
|
|
(/ ) |
|
|
‹” / |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишланган 1эр |
|
|
5^6%4$" ) |
|
|
”^6E%" |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишламади 1эр |
|
|
-& (+ % |
|
|
[~% |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишламайди 1эр |
|
|
:$I (+ % |
|
|
‡~% = |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишла (сен) 1эр |
|
|
8 + "@ |
|
|
[~/ |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишласин 1эр |
|
|
Ng h + "@ |
|
|
[~% |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишлама(сен) 1эр |
|
|
:+3I (+ % |
|
|
[~%D = |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишлайдиган жой ва ва т |
|
. d"V . " ) |
|
|
‹~%" |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишлайдиган асбоб |
|
|
e f ) |
|
|
” E%" |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишлавчиро 1эр |
|
|
( E4$D ) |
|
|
‡~/@ |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
:"^F%" r1 I :8 " (+ % |
|
|
|
|
|
||
|
|
|
K,& |
|
q +14\D |
|
$4 6" |
|
|
|
|
Тишлади эр |
|
^‡E/ |
|
[E/ |
|
[~/ |
m n6" Ng h |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Тишлади аёл |
|
EE/ |
|
[E/ |
|
e[E/ |
o[Ip6" Ng h |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Тишладинг эр |
|
6EE/ |
|
,6EE/ |
|
eEE/ |
m n6" Ni j6" |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Тишладинг аёл |
|
[ 6EE/ |
|
,6EE/ |
|
eEE/ |
o[Ip6" Ni j6" |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Тишладим |
|
1EE/ |
|
kd 6" |
|
e6 EE/ |
kd 6" |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Тишладик |
|
|
|
l4 K" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Шарти ид-ом оидаси |
|
|
|
|||||
Икки бир жинсли +арф бир калимада бир жойда келиб аввалгиси сукунли иккинчиси +аракатли бўлса аввлгиси иккинчисига киргизиб ў илади.
204
www.arabic.uz
.оида: икки бир жинси +арф бир калимада бир жойда келиб иккиси +ам +аракатли бўлса аввалгисининг +аркати +азф илинади ва биринчиси иккинчисига киргизиб ў илади.
[~/ аслида ~E/ эди, икки бир жинсли арф бир калимада бир жойда келди, иккиси ам аракатли деб, биринчи ” нинг аракатини азфиламиз ~E#/ бўлади. Шарти ид ом оидаси мавжуд бўлди деб, ид омиламиз [~/ бўлади.
.оида:Маълум феъли мозийни маж+ул илиш учун охиридан олдинги +арфни +аракатини касра ва ундан олдинги +ар бир +аракатли +арфни +аракатини замма иламиз.
[~/ ни маж ул илмо чи бўлсак аслига айтарамиз аслида ~E/ эди, охиридан олдинги арфни аракатини касра иламиз ва ундан олдинг ар бир аракатли арфни аракатини замма иламиз ~E6/ бўлади. Икки бир жинсли арф бир калимада бир жойда келди, иккиси ам аракатли деб,
биринчи ” нинг аракатини азф иламиз ~E#6/ |
бўлди. Шарти ид ом |
|||||||||
оидаси мавжуд бўлди деб, ид ом иламиз [~6/ бўлади. |
|
|
||||||||
|
|
|
: ^63t" r1 1 8 " (+ % |
|
|
|
|
|
||
|
|
K,& |
q +14\D |
|
$4 6" |
|
||||
Тишланди эр |
^‡E6/ |
[E6/ |
|
[~6/ |
m n"6 Ng h |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишланди аёл |
EE6/ |
[E6/ |
|
e |
[E6/ |
o[Ip6" Ng h |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишландинг эр |
6EE6/ |
,6EE6/ |
|
e |
EE6/ |
m n6" Ni j6" |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишландинг аёл |
[ 6EE6/ |
,6EE6/ |
|
e |
EE6/ |
o[Ip6" Ni j6" |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишландим |
1EE6/ |
kd 6" |
|
e6 EE/6 |
kd 6" |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Тишландик |
|
|
l4 K" |
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
:"^F%" r1 I _Z+ E6" (+ % |
|
|
|
|
|
||
|
|
K,& |
|
q +14\D |
|
$4 6" |
|
|
|
|
Тишлайди эр |
|
.^‡E% |
|
. [E% |
|
‡~% |
|
|
m n6" Ng h |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишлайди аёл |
|
EE% |
|
. [E%D |
|
‡~%D |
|
|
o[Ip6" Ng h |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишлайсан эр |
|
.^‡E%D |
|
. [E%D |
|
‡~%D |
|
|
m n6" Ni j6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
205
www.arabic.uz
Тишлайсан аёл |
EE%D |
. [E%D |
Ek %D |
o[Ip6" Ni j6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишлайман |
‡~%I |
kd 6" |
‡~/@ |
kd 6" |
|
|
|
|
|
Тишлаймиз |
|
l4 K" |
|
|
|
|
|
|
.оида: икки бир жинсли +арф бир калимада келиб, иккаласи +ам +аракатли бўлса ма обли - ундан олдинги +арфга араймиз агар +аракатли бўлса биринчисини +арактини +азф иламиз, агар сукунли бўлиб +аракат талаб бўлса биринчисини +аракатини унга берамиз ва шарти ид-ом мавжуд бўлди деб ид-ом иламиз.
‡~% аслида 6~E% эди, икки бир жинси арф бир калимада бир жойда келди деб, биринчи ” ни аракатини ма облидаги аракат талаб _ га берамиз 6~E% бўлади. Шарти ид ом мавжуд бўлди деб ид ом иламиз ‡~%
бўлади.
.оида: Маълум феъли музореъни маж+ул илиш учун охиридан олдинги +арфни +аракатини фат+а ва +арфи музореъатни заммаиламиз.
‡~% ни маж ул илмо чи бўлсак, аслига айтарамиз аслида ~6 E% эди, охиридан олдинги арфни аракатини фат а иламиз ва арфи музореъатни замма иламиз ~E%6 бўлади. Икки бир жинси арф бир
калимада бир жойда келди деб, биринчи ” ни аракатини ма облидагиаракат талаб _ га берамиз ~E%6 бўлади. Шарти ид ом мавжуд бўлди деб ид ом иламиз ‡~%6 бўлади.
: ^63t" r1 +I _Z+ E6" (+ %
|
K,& |
q +14\D |
$4 6" |
|
Тишланади эр |
.^‡E%6 |
. [E%6 |
‡~%6 |
m n6" Ng h |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишланади аёл |
EE%6 |
. [E%6D |
‡~%6D |
o[Ip6" Ng h |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишлансан эр |
.^‡E%6D |
. [E%6D |
‡~%6D |
m n6" Ni j6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишлансан аёл |
EE%6D |
. [E%6D |
Ek %6D |
o[Ip6" Ni j6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишланман |
‡~%6I |
l4 K" kd 6" |
‡~/F@ |
kd 6" |
|
|
|
|
|
Тишланмиз |
|
|
|
|
|
|
(/ + ) |
|
|
206
|
|
|
|
|
www.arabic.uz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
K,& |
q +14\D |
$4 6" |
|
|
|
Тишловчи эр |
.^‡8 / |
. [8 / |
‹” / |
|
m n6" |
|
|
|
|
|
|
||||
Тишловчи аёл |
z [8 / |
. [8 / |
q'[8 / |
|
o[Ip6" |
|
|
|
|
|
|
||||
‹” / аслида ~8 / эди, икки бир жинсли арф бир калимада келди иккаласи ам аракатли деб, биринчи ” ни аракатини азф иламиз ~8 /бўлади. Шарти ид ом мавжуд бўлди деб ид ом иламиз ‹” / бўлади.
5^6%4$" + )
|
K,& |
q +14\D |
$4 6" |
|
|
||
Тишланган эр |
.^8^6E%" |
. 8^6E%" |
”^6E%" |
m n6" |
|
||
|
|
||||||
Тишланган аёл |
z 8^6E%" |
. 8^6E%" |
q'8^6E%" |
o[Ip6" |
|
||
|
|
||||||
|
:"^F%" r1 I -& (+ % |
|
|
|
|
||
|
K,& |
q +14\D |
|
$4 6" |
|
|
|
Тишламади эр |
^‡E% |
[E% |
|
[~% |
|
m n6" Ng h |
|
|
|
|
|||||
Тишламади аёл |
EE% |
[E%D |
|
[~%D |
|
o[Ip6" Ng h |
|
|
|
|
|||||
Тишламадинг эр |
^‡E%D |
[E%D |
|
[~%D |
|
m n6" Ni j6" |
|
|
|
|
|||||
Тишламадинг аёл |
EE%D |
[E%D |
|
:Ek%D |
|
o[Ip6" Ni j6" |
|
|
|
|
|||||
Тишламадим |
[~%I |
kd 6" |
|
[~/@ |
|
kd 6" |
|
Тишламадик |
|
|
|||||
|
l4 K" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.оида: Феъли жа+днинг маълумини маж+ул илмо чи бўлсак охиридан олдинги +арфни +аракатини фат+а ва +арфи музореъатни замма иламиз.
[~% ни маж ул илмо чи бўлсак, аслига айтарамиз аслида
~E% эди, охиридан олдинги арфни аракатини фат а иламиз ва арфи музореъатни замма иламиз ~E%6 бўлади. Икки бир жинси арф бир калимада бир жойда келди деб, биринчи ” ни аракатини ма облидагиаракат талаб _ га берамиз ~E%6 бўлади. Икки ” нинг орасида ижтимоъи сокинайн бўлди, икки сукунни бир жойда ў иш ийин деб,
207
www.arabic.uz
аракатларнинг ичида енгили бўлган фат ани иккинчи ” га берамиз
~E%6бўлади. Шарти ид ом мавжуд бўлди деб ид ом иламиз [~%6
бўлади.
: ^63t" r1 +I -& +(%
|
|
K,& |
q +14\D |
|
|
$4 6" |
|
|
|
|
|
Тишланмади эр |
^‡E%6 |
[E%6 |
[~%6 |
m n6" Ng h |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишланмади аёл |
EE%6 |
[E%6D |
|
[~%6D |
|
o[Ip6" Ng h |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишланмадинг эр |
^‡E%6D |
[E%6D |
|
[~%6D |
|
m n6" Ni j6" |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишланмадинг аёл |
EE%6D |
[E%6D |
|
:kE%6D |
|
o[Ip6" Ni j6" |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишланмадим |
[~%6I |
kd 6" |
[~/F@ |
|
kd 6" |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Тишланмадик |
|
|
l4 K" |
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
:"^F%" r1 +I :$I (+ % |
|
|
|
|
|
||||
|
|
K,& |
|
q +14\D |
|
|
$4 6" |
|
|
|
|
Тишламайди эр |
|
.^‡E% = |
|
. [E% = |
|
‡~% = |
|
|
m n6" Ng h |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишламайди аёл |
|
EE% = |
|
. [E%D = |
|
‡~%D = |
|
|
o[Ip6" Ng h |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишламайсан эр |
|
.^‡E%D = |
|
. [E%D = |
|
‡~%D = |
|
|
m n6" Ni j |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Тишламайсан аёл |
|
EE%D = |
|
. [E%D = |
|
Ek %D = |
|
o[Ip6" Ni j |
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишламайман |
|
‡~%I = |
|
kd 6" |
|
|
‡~/@ = |
|
|
kd 6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишламаймиз |
|
|
|
l4 K" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.оида: Феъли нафийни маълумини маж+ул илиш учун охиридан олдинги +арфни +аракатини фат+а ва +арфи музореъатни замма иламиз.
‡~% = ни маж ул илмо чи бўлсак, аслига айтарамиз аслида 6~E% = эди, охиридан олдинги арфни аракатини фат а иламиз ва арфи музореъатни замма иламиз ~E%6 = бўлади. Икки бир жинси арф бир
калимада бир жойда келди деб, биринчи ” ни аракатини ма облидагиаракат талаб _ га берамиз ~E%6 = бўлади. Шарти ид ом мавжуд бўлди деб ид ом иламиз ‡~%6 = бўлади.
208
www.arabic.uz
: ^63t" r1 +I :$I (+ %
|
|
K,& |
|
q +14\D |
$4 6" |
|
|
|
|
Тишланмайди эр |
.^‡E%6 = |
|
. [E%6 = |
‡~%6 = |
m n6" Ng h |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишланмайди аёл |
EE%6 = |
|
. [E%6D = |
‡~%6D |
= |
o[Ip6" Ng h |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишланмайсан эр |
.^‡E%6D = |
|
. [E%6D = |
‡~%6D |
= |
m n6" Ni j6" |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишланмайсан аёл |
EE%6D = |
|
. [E%6D = |
Ek %6D = |
o[Ip6" Ni j6" |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишланмайман |
‡~%6I = |
|
kd 6" |
‡~/F@ |
= |
kd 6" |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Тишланмаймиз |
|
|
l4 K" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8 + "@ |
|
|
|
|
|
|
|
K,& |
|
q +14\D |
$4 6" |
|
|
|
|
Тишласен эр |
|
^‡E/ |
|
[E/ |
[~/ |
|
|
m n6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тишласен аёл |
|
EE/ |
|
[E/ |
:Ek/ |
|
|
o[Ip6" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
[~/ ни ‡~%D дан аслига айтариб 6~E%D дан икки йўл билан амр оламиз: Биринчи йўл билан калиманинг охирига арадик со экан сукун илдик ~E%D бўлди. Иккинчи йўл билан арфи музореъатни азф илдик ~E/
бўлди. Сукун билан ў иш о ир бўлгани учун калиманинг u/ ни баробарига арадик фат алик экан калиманинг бошига амзаи максурани келтирдик ~E/ бўлди. Икки бир жинси арф бир калимада бир жойда
келди деб, биринчи ” ни аракатини ма облидаги аракат талаб _ га берамиз ~E/ бўлади. Икки ” нинг орасида ижтимоъи сокинайн бўлди, икки сукунни бир жойда ў иш ийин деб, аракатларнинг ичида енгили
бўлган фат ани иккинчи ” га берамиз ~E/ |
бўлади. Шарти ид ом |
мавжуд бўлди деб ид ом иламиз [~/ бўлади. |
)амзадан кейинги арф |
аракатли бўлгани учун ундан бе ожат бўлинди деб азф илдик [~/
бўлди.
[E#/ ни . [E#%D дан аслига айтариб . E#E%D дан икки йўл билан амр оламиз:
209
www.arabic.uz
Биринчи йўл билан калиманинг охирига арадик зоида тасния нуни экан азф илдик EE%D бўлди.
Иккинчи йўл билан арфи музореъатни азф илдик E#E/ бўлди. Сукун билан ў иш о ир бўлгани учун калиманинг u#/ ни баробаригаарадик фат алик экан калиманинг бошига амзаи максурани келтирдикE#E/ бўлди. Икки бир жинси арф бир калимада бир жойда келди деб, биринчи ” ни аракатини ма облидаги аракат талаб _ га берамиз EE/
бўлади. Шарти ид ом мавжуд бўлди деб ид ом иламиз [E##/ бўлади. )амзадан кейинги арф аракатли бўлгани учун ундан бе ожат бўлинди деб азф илдик [E/ бўлди.
^‡E/ ни .^‡E#%D дан аслига айтариб .^E#6E%D дан икки йўл билан амр оламиз: Биринчи йўл билан калиманинг охирига арадик зоида музаккар жамъи нуни экан азф илдик ^E#6E%D бўлди. Иккинчи йўл билан арфи
музореъатни азф илдик ^E#6E/ бўлди. Сукун билан ў иш о ир бўлгани учун калиманинг u#/ ни баробарига арадик фат алик экан калиманинг бошига амзаи максурани келтирдик ^E6E/ бўлди. Икки бир жинси арф бир калимада бир жойда келди деб, биринчи ” ни аракатини ма облидаги аракат талаб _ га берамиз ^E#6E/ бўлади. Шарти ид ом мавжуд бўлди деб ид ом иламиз ^‡E#/ бўлади. )амзадан кейинги арфаракатли бўлгани учун ундан бе ожат бўлинди деб азф илдик ^‡E#/
бўлди.
:Ek#/ ни E#k %D дан аслига айтариб E#E%D дан икки йўл билан амр оламиз: Биринчи йўл билан калиманинг охирига арадик зоида муаннас муфрад нуни экан азф илдик :E#E%D бўлди. Иккинчи йўл билан арфи
музореъатни азф илдик :E#E/ бўлди. Сукун билан ў иш о ир бўлгани учун калиманинг u#/ ни баробарига арадик фат алик экан калиманинг бошига амзаи максурани келтирдик :EE/ бўлди. Икки бир жинси арф бир калимада бир жойда келди деб, биринчи ” ни аракатини ма облидаги аракат талаб _ га берамиз :E#E/ бўлади. Шарти ид ом мавжуд бўлди деб ид ом иламиз :E#k/ бўлади. )амзадан кейинги арф
210