Mashkovsky_Lesnaya_biometria
.pdfМы рассмотрели вариант с одной независимой переменной. С увеличением количества независимых переменных найти стандартное отклонение для коэффициентов регрессии становится значительно труднее. Попробуем это сделать для двух независимых переменных. В рассматриваемом случае система нормальных уравнений (131) примет следующий вид:
n a |
0 |
+ a |
|
|
|
1 |
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
a0 |
∑x1,i |
||
|
i=1 |
||
|
|
n |
|
a0 |
∑x2,i |
||
|
i=1 |
n |
n |
n |
|
|
∑x1,i + a2 |
∑x2,i |
= ∑yi ; |
|
|
i=1 |
i=1 |
i=1 |
|
|
n |
n |
|
n |
(153) |
+ a1 ∑x12,i |
+ a2 ∑x2,i x1,i = ∑yi x1,i ; |
|||
i=1 |
i=1 |
i=1 |
|
|
n |
|
n |
n |
|
+ a1 ∑x1,i |
x2,i + a2 ∑x22,i = ∑yi x2,i . |
|
||
i=1 |
|
i=1 |
i=1 |
|
Выразим коэффициент a0 из первого уравнения системы (153)
|
|
|
n |
|
|
n |
|
|
|
|
n |
|
|
|
∑yi |
|
|
∑x1,i |
|
|
|
∑x2,i |
|
a |
0 |
= |
i=1 |
−a |
|
i=1 |
−a |
2 |
|
i=1 |
|
|
|
|
|||||||||
|
|
n |
1 |
|
n |
|
|
n |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
и подставим полученное выражение во второе и третье уравнение системы (153):
|
n |
|
|
|
n |
|
|
n |
|
|
|
|
|
∑yi |
|
∑x1,i |
|
|
∑x2,i |
n |
|
||||
i=1 |
|
|
|
i=1 |
|
|
i=1 |
|
|
∑x1,i + |
||
|
|
|
−a1 |
|
|
−a2 |
|
|
|
|
||
n |
|
n |
n |
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
n |
|
|
|
n |
|
|
|
+ a1 ∑x1,2i |
+ a2 ∑x2,i x1,i |
= ∑yi x1,i ; |
||||||||||
|
|
i=1 |
|
i=1 |
|
|
i=1 |
|
||||
|
n |
|
|
|
n |
|
|
n |
|
|
|
|
|
∑yi |
|
∑x1,i |
|
|
∑x2,i |
n |
|
||||
|
i=1 |
|
|
|
i=1 |
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
−a1 |
|
−a2 |
|
|
|
∑x2,i |
+ |
|||
n |
|
n |
n |
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
n |
|
|
n |
|
|
||
+ a1 ∑x1,i |
x2,i + a2 ∑x22,i |
= ∑yi x2,i . |
||||||||||
|
|
i=1 |
|
|
i=1 |
|
|
i=1 |
|
После преобразований получим
172
|
|
|
|
|
|
n |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
n |
|
|||||||||
|
|
n |
|
|
|
∑x1,i |
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
∑x2,i ∑x1,i |
|||||||||||||||
a1 |
|
∑x2 |
− i=1 |
|
|
+ a2 |
|
∑x2,i x1,i − |
i=1 |
|
|
i=1 |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
n |
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
i=1 |
1,i |
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
n |
|
|
|
|
|
∑yi ∑x1,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
= |
∑yi |
x1,i − |
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x1,i ∑x2,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
∑x2,i |
|
||||||||||||||||
a1 |
|
∑x1,i x2,i − |
i=1 |
|
|
i=1 |
|
|
|
|
+ a2 |
∑x2,2 i |
− i=1 |
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
n |
|
|
|
|
n |
|
|||||||||||||||||||||||
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
n |
|
|
|
|
|
|
∑yi |
|
∑x2,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
= |
∑yi |
x2,i − |
i=1 |
|
i=1 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Введем обозначения: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
n |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
n |
|
|
∑x1,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
= n (x12 − x12 )= n S12 ; |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
С2 = ∑x2 |
− |
i=1 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
i=1 |
1,i |
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
∑x2,i ∑x1,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
C3 = ∑x2,i |
x1,i − |
i=1 |
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
= n S1 S2 R; |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
n |
|
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
= n (x22 − x22 )= n S22 . |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
C4 = ∑x2,2 i |
− |
i=1 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Тогда система (154) примет вид |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
∑yi |
∑x1,i |
|
|
|
|
|
||||||||
a1 |
C2 + a2 C3 = ∑yi x1,i − |
i=1 |
i=1 |
|
; |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
∑yi |
∑x2,i |
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
i=1 |
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
a1 |
C3 + a2 C4 = ∑yi x2,i − |
. |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=
=
(154)
(155)
(156)
Разделим оба уравнения системы (156) на коэффициенты при a1
173
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
∑yi ∑x1,i |
|
|
|||
|
|
|
|
|
C3 |
|
∑yi x1,i − |
i=1 |
i=1 |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|||||
a |
+ a |
|
|
= |
i=1 |
|
|
|
; |
|||||
|
|
|
C2 |
|
|
|||||||||
|
1 |
|
2 |
|
C2 |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
∑yi ∑x2,i |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
i=1 |
i=1 |
|
|
||
|
|
|
|
|
C4 |
|
∑yi x2,i − |
|
|
|||||
|
|
|
|
|
n |
|
|
|||||||
|
|
+ a2 |
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|||||
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
a1 |
|
C3 |
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
C3 |
|
|
|
|
|
и вычтем первое уравнение из второго:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
n |
n |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
∑yi ∑x2,i |
|
|
|
n |
|
∑yi ∑x1,i |
|
||||||||||
|
|
|
C4 |
|
C3 |
|
|
∑yi x2,i − |
i=1 |
|
i=1 |
|
|
|
∑yi x1,i − |
i=1 |
i=1 |
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
n |
. (157) |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
||||||||||||
a |
|
|
− |
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
C |
|
|
|
|
|
|
|
C |
|
|
|
|
||||||||||||
|
2 |
C |
|
C |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Теперь выразим a2 из уравнения (157) |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
∑yi ∑x2,i |
|
n |
|
|
|
|
∑yi ∑x1,i |
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
∑yi x2,i − |
i=1 |
i=1 |
|
|
|
|
|
∑yi |
x1,i − |
i=1 |
i=1 |
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
a2 |
= |
|
|
|
|
|
|
C3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
C2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C4 |
− |
C3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C3 |
C2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
и преобразуем полученное выражение следующим образом:
|
|
|
|
|
n |
|
n |
|
|
|
|
|
|
n |
n |
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
n |
|
∑ yi ∑x2,i |
n |
|
|
∑ yi ∑x1,i |
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
∑ yi x2,i − |
i=1 |
|
i=1 |
|
|
∑ yi x1,i |
− |
i=1 |
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
n |
|
|
|
n |
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
i=1 |
|
|
|
|
− |
i=1 |
|
|
|
|
C2 C3 |
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
C3 |
|
|
|
|
|
|
C2 |
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a2 = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C2 C4 −C32 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
и далее |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
n |
n |
|
|
|
|
|
|
n |
|
n |
|
|||||
|
|
|
n |
|
|
|
∑yi ∑x2,i |
n |
|
|
|
∑yi ∑x1,i |
|
||||||||||
|
C2 ∑yi x2,i −C2 |
|
i=1 |
i=1 |
|
−C3 ∑yi x1,i +C3 |
i=1 |
|
i=1 |
|
|
|
|||||||||||
|
n |
|
|
|
n |
. (158) |
|||||||||||||||||
a2 = |
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
C C −C2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
4 |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Теперь перегруппируем слагаемые в числителе выражения (158)
174
следующим образом:
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
∑x1,i |
|||||
|
|
|
∑yi C2 |
x2,i −C2 |
i=1 |
|
|
−C3 |
x1,i +C3 |
|
i=1 |
|
||||
|
|
|
|
|
n |
|||||||||||
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
2 |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
C |
2 |
C |
4 |
−C2 |
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
Учитывая (145) и то, что C2, C3 и C4 – константы, а V(yi) = σ2, дисперсию для коэффициента a2 можно вычислить с помощью следующей формулы:
n
∑σ2
i=1
V (a2 )=
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x2,i |
|
C |
2 |
x |
2,i |
−C |
2 |
|
i=1 |
|
n |
||||||||
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
2 |
|
|
|
∑x1,i |
||
−C3 x1,i +C3 |
|
i=1 |
|
|
n |
||||
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
Вынесем σ2 за знак суммы и раскроем скобки:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
σ |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|||||||
V (a |
)= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
(C |
|
|
x |
|
)2 |
−C |
|
x |
|
C |
|
|
i=1 |
|
− |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
(C2 C4 −C32 )2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
∑i=1 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
2,i |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
2,i |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x1,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
−C |
2 |
x |
2,i |
C |
3 |
x |
+C |
2 |
x |
2,i |
C |
3 |
|
|
i=1 |
|
|
|
|
−C |
2 |
|
i=1 |
|
|
|
C |
2 |
x |
2,i |
+ |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
1,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
||
|
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x1,i |
|
|
|||||||||||||||||||
+ C |
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
+C |
|
|
i=1 |
|
|
|
|
C |
|
|
|
|
x |
|
|
−C |
|
|
|
i=1 |
|
|
C |
|
|
i=1 |
|
|
− |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
1,i |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
n |
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x2,i |
|
+ (C |
|
|
|
)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
−C |
3 |
x |
|
|
C |
2 |
|
x |
2,i |
+C |
3 |
x |
C |
2 |
|
i=1 |
|
|
|
|
3 |
x |
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
1,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x1,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x1,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
−C |
3 |
x |
|
|
C |
3 |
|
i=1 |
|
+C |
3 |
|
i=1 |
|
|
|
|
|
C |
2 |
x |
2,i |
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
1,i |
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
175
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
∑x1,i |
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
|
|
|
∑x1,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x1,i |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
−C3 |
|
|
|
|
|
C2 |
|
|
|
|
|
|
−C3 |
|
|
|
|
C3 x1,i + |
C3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
n |
|
|
n |
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Теперь приведем подобные члены |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
σ |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|||||||||
V (a )= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
(C x |
|
)2 + C |
i=1 |
|
|
|
|
|
+(C x )2 + |
|||||||||||||||||||||||||||||
(C2 C4 −C32 )2 |
|
|
|
n |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
2 |
|
|
|
2,i |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
3 1,i |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
∑x1,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
+ C |
|
|
i=1 |
|
|
|
− 2 C |
2 |
|
i=1 |
|
|
C |
2 |
x |
− 2 C x |
|
C |
2 |
x |
+ |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
3 |
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
2,i |
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
1,i |
|
|
2,i |
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x1,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
+ 2 C |
3 |
x |
C |
2 |
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
+ 2 C |
3 |
|
i=1 |
|
|
C |
2 |
x |
2,i |
− |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
1,i |
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
∑x1,i |
|
|
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x1,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
− 2 C |
|
|
i=1 |
|
|
C |
2 |
|
i=1 |
|
|
|
|
|
− 2 C |
|
i=1 |
|
C |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
3 |
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
n |
|
|
|
3 |
|
|
|
1,i |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
и перегруппируем слагаемые еще раз:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
2 |
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
σ |
|
|
2 |
n |
|
2 |
|
|
2 |
|
2 |
n |
2 |
|||||||||||
V (a2 )= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
C2 |
∑x2,i |
|
+C2 |
|
|
|
|
|
|
+C3 |
∑x1,i + |
||||||||||
(C2 C4 −C32 )2 |
|
|
n |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
n |
|
|
2 |
|
|
|
|
n |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
∑x1,i |
|
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|||||||||
+ C32 |
i=1 |
|
|
|
|
− 2 C22 |
|
i=1 |
|
|
|
− |
2 C3 C2 ∑x1,i x2,i + |
|
|||||||||||||||
|
n |
|
|
n |
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
n |
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
∑x1,i ∑x2,i |
|
|
|
|
|
|
|
∑x1,i ∑x2,i |
|
|
|
|
||||||||||||
+ 2 C C |
2 |
|
i=1 |
i=1 |
|
|
|
+ 2 C |
|
C |
2 |
|
i=1 |
|
|
i=1 |
|
|
− |
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
3 |
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
176
|
n |
n |
|
n |
2 |
|
|
|
∑x1,i ∑x2,i |
|
∑x1,i |
|
|
||
− 2 C3 C2 |
i=1 |
i=1 |
− 2 C32 |
i=1 |
|
. |
(159) |
|
n |
|
n |
||||
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
После преобразования выражения (159) получим
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
σ2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
|
|
|
||
V (a2 )= |
|
|
|
|
|
2 |
|
n |
2 |
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
C2 |
|
∑x2,i − |
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
||||||||
|
(C2 |
C4 −C32 )2 |
|
|
|
n |
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
n |
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
∑x1,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
∑x1,i ∑x2,i |
|
|
||||
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
i=1 |
i=1 |
|
|
. (160) |
|||
+C32 |
|
∑x1,2i − |
|
|
− 2 |
C3 C2 |
∑x1,i x2,i |
− |
|
||||||||||||||||
|
n |
|
|
n |
|||||||||||||||||||||
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Учитывая (155), выражение (160) преобразуем к виду
V (a2 )= σ2 (C22 C4 −C32 C2 ) |
= σ2 |
|
C2 (C2 C4 −C32 ) |
= |
|||
(C2 C4 −C32 )2 |
|
||||||
|
(C2 C4 −C32 )2 |
|
|
|
|||
= σ2 |
C |
|
|
|
|
|
|
(C2 C42−C32 ). |
|
|
|
|
|
Теперь, используя оценку s2 – остаточный средний квадрат вместо неизвестной σ2, в предположении, что модель корректна, получим выражение для вычисления дисперсии коэффициента регрессии a2:
sa2 |
= s2 |
C2 |
|
. |
(161) |
|
C2 C4 −C3 |
2 |
|||||
2 |
|
|
|
Используя (144) и с учетом (161), а также того, что стандартное отклонение есть квадратный корень из дисперсии, t-критерий для a2 можно вычислить по формуле
|
a2 − a2,0 |
= (a2 |
C |
|
C |
|
−C2 |
1/ 2 |
||
t = |
|
|
2 |
|
2 |
|
4 |
3 |
|
|
|
|
|
||||||||
sa2 |
− a2,0 ) |
|
s |
C2 |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
или
177
|
a |
2 |
|
C |
|
C |
|
−C2 |
1/ 2 |
|
|
||
t = |
|
= a2 |
|
2 |
|
2 |
|
4 |
3 |
|
, |
(162) |
|
|
|
|
|
||||||||||
sa2 |
|
|
s |
C2 |
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
если проверяется гипотеза о равенстве коэффициента регрессии a2 нулю.
Аналогичным образом получим выражение, позволяющее вычислить t-критерий для коэффициента a1. Для этого разделим оба уравнения системы (156) на коэффициенты при a2
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
∑yi ∑x1,i |
|
|
|||
|
|
|
C2 |
|
|
|
∑yi x1,i − |
i=1 |
i=1 |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|||||
a |
|
+ a |
|
= |
i=1 |
|
|
|
; |
|||||
C3 |
|
|
C3 |
|
|
|||||||||
|
1 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
∑yi ∑x2,i |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
i=1 |
i=1 |
|
|
||
|
|
|
C3 |
|
|
|
∑yi x2,i − |
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
||||||
|
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
+ a2 |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
a1 |
C4 |
|
C4 |
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
и вычтем первое уравнение из второго:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
∑yi |
∑x2,i |
|
|
|
n |
|
|
∑yi ∑x1,i |
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑yi x2,i − |
i=1 |
i=1 |
|
|
|
∑yi x1,i − |
|
i=1 |
i=1 |
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
n |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
||||
a |
C3 |
− |
C2 |
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
.(163) |
|||||||
|
C |
|
|
|
|
|
C |
|
|||||||||||||||||||
1 |
C |
4 |
|
C |
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
||||||
Теперь выразим a1 из уравнения (163) |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
n |
|
|
||||
|
|
n |
|
|
|
|
|
∑yi ∑x2,i |
|
n |
|
|
|
∑yi ∑x1,i |
|
|
|||||||||||
|
|
∑yi |
x2,i − |
i=1 |
i=1 |
|
|
|
|
∑yi x1,i − |
i=1 |
i=1 |
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
n |
|
|
|
|
n |
|
|
|||||||||||||||||
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
a1 = |
|
|
|
|
C4 |
|
|
|
|
|
|
C3 |
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
C3 |
− C2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C |
4 |
|
|
C |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
и преобразуем полученное выражение следующим образом:
178
|
|
|
|
|
|
n |
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
∑yi ∑x2,i |
n |
|
|
|
|
∑yi ∑x1,i |
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
∑yi x2,i − |
i=1 |
|
i=1 |
|
|
∑yi x1,i − |
i=1 |
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
n |
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
− |
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C |
|
C |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|||||||||
|
|
|
|
|
C4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C3 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
||
|
|
|
|
|
|
C2 |
−C |
|
C |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
1 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Далее |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
n |
||||||
|
|
|
|
n |
|
|
|
∑yi ∑x2,i |
|
|
|
n |
|
|
∑yi |
∑x1,i |
||||||||||||
|
|
C3 ∑yi x2,i −C3 |
|
i=1 |
i=1 |
|
−C4 ∑yi x1,i +C4 |
|
i=1 |
|
i=1 |
|
|
|||||||||||||||
|
|
C2 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
a1 = |
i=1 |
|
|
|
|
−C C |
i |
=1 |
|
|
|
|
|
|
n |
. (164) |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
2 |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Теперь перегруппируем слагаемые в числителе выражения (164) следующим образом:
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
n |
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
∑x1,i |
||||
|
|
∑yi C3 |
x2,i −C3 |
i=1 |
|
−C4 |
x1,i + C4 |
|
i=1 |
|
||||
|
|
|
n |
|||||||||||
|
|
i=1 |
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
C2 |
−C |
|
C |
|
|
|
|
|
||||
1 |
|
|
|
2 |
4 |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
Учитывая (145) и то, что C2, C3 и C4 константы, а V(yi) = σ2, дисперсию для коэффициента a1 можно вычислить с помощью следующей формулы:
|
|
|
|
n |
|
n |
2 |
||
|
n |
|
|
∑x2,i |
|
∑x1,i |
|||
|
∑ |
σ2 C3 x2,i −C3 |
i=1 |
−C4 x1,i +C4 |
|
i=1 |
|
||
|
|
||||||||
|
i=1 |
|
|
n |
|
n |
|
||
|
|
|
|
|
|||||
V (a1 )= |
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
(C32 −C2 C4 )2 |
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
Вынесем σ2 за знак суммы и раскроем скобки:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
V (a )= |
|
σ |
2 |
n |
|
(C x |
)2 −C x |
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
C |
|
|
i=1 |
− |
|||||
(C32 |
−C2 C4 )2 |
|
n |
|||||||||
1 |
i=1 |
|
3 2,i |
3 2,i |
|
3 |
|
|
||||
|
|
|
∑ |
|
|
|
|
|
179
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x1,i |
|
|
|
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
−C |
3 |
x |
2,i |
C |
4 |
x |
+C |
3 |
x |
2,i |
C |
4 |
|
i=1 |
|
|
|
|
−C |
3 |
|
i=1 |
|
|
|
C |
3 |
x |
2,i |
+ |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
n |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|||
|
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
|
∑x1,i |
|
|
||||||||||||||||
+ C |
|
|
i=1 |
|
|
|
+ C |
|
|
|
i=1 |
|
|
|
C |
|
|
x |
|
−C |
|
|
i=1 |
|
|
C |
|
|
i=1 |
|
|
− |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
3 |
|
|
n |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
4 |
|
1,i |
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
4 |
|
|
|
n |
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
−C |
4 |
x |
|
C |
3 |
x |
2,i |
+C |
4 |
x |
|
|
C |
3 |
|
i=1 |
|
|
+(C |
4 |
x |
|
)2 − |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
1,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
1,i |
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
1,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x1,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x1,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
−C |
4 |
x |
|
C |
4 |
|
i=1 |
|
|
|
+C |
4 |
|
i=1 |
|
|
|
|
|
C |
3 |
x |
2,i |
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
1,i |
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x1,i |
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
|
|
∑x1,i |
|
|
|
|
|||
−C |
4 |
|
i=1 |
C |
3 |
|
i=1 |
|
|
−C |
4 |
|
i=1 |
|
C |
4 |
x |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
n |
|
|
n |
|
|
|
|
|
n |
|
|
1,i |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Теперь приведем подобные члены |
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
σ2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
V (a )= |
|
|
|
|
|
n |
(C |
x )2 + |
C |
|
|||||||||||
2 |
|
|
2 |
|
∑ |
|
|
||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
2,i |
|
|
|
3 |
|||||
|
|
|
(C3 |
−C2 C4 ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
∑x1,i |
|
||||
|
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
||
+ |
C4 |
|
|
|
|
|
. |
|||
|
n |
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
2 |
|
|
|
|
|
||
|
∑x2,i |
|
(C |
|
x )2 + |
|||||
|
i=1 |
|
|
+ |
|
|||||
|
|
|
||||||||
|
|
n |
|
|
|
|
|
4 |
1,i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
2 |
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x1,i |
|
∑x2,i |
|
|
|
|
|
|
|
+ C |
4 |
|
i=1 |
|
− 2 C |
i=1 |
C x |
− 2 C |
4 |
x |
C x |
+ |
|
|
|||||||||||
|
|
n |
|
3 |
n |
3 2,i |
|
1,i |
3 2,i |
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
|
∑x1,i |
|
|
|
|
|
|
||||||
+ 2 C |
4 |
x |
C |
i=1 |
|
|
+ 2 C |
4 |
|
|
i=1 |
C x |
− |
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
1,i |
3 |
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
n |
3 |
|
2,i |
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x1,i |
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
|
∑x1,i |
|
|
|
|
||||||||
− 2 C |
4 |
|
i=1 |
|
C |
|
|
i=1 |
|
− 2 C |
4 |
|
i=1 |
|
C |
4 |
x |
|
||||||
n |
|
|
n |
|
n |
|
||||||||||||||||||
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1,i |
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
180
и перегруппируем слагаемые еще раз:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
2 |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
σ |
|
C32 |
n |
|
|
|
|
|
|
|
n |
|||||||
V (a1 )= |
|
|
|
|
|
|
∑x2,2 i + C32 |
i=1 |
|
|
+ C42 |
∑x1,2i + |
||||||||||||
|
(C32 −C2 C4 )2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
i=1 |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
n |
|
|
2 |
|
|
|
n |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
∑x1,i |
|
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|||||||||
+ C42 |
i=1 |
|
|
|
− 2 |
C32 |
i=1 |
|
|
− 2 C4 C3 ∑x1,i x2,i + |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
n |
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
n |
|
|
|
|
||
+ 2 C |
|
C |
|
|
∑x1,i |
∑x2,i |
|
|
|
|
|
∑x1,i |
∑x2,i |
|
|
|
||||||||
4 |
|
i=1 |
|
i=1 |
|
|
+ 2 C |
4 |
C |
i=1 |
i=1 |
|
− |
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
3 |
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
n |
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
n |
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
n |
2 |
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
∑x1,i |
∑x2,i |
|
|
|
|
∑x1,i |
|
|
|
|
|
|||||||
− 2 C4 C3 |
|
i=1 |
|
i=1 |
|
|
− 2 C42 |
|
i=1 |
|
|
. |
|
|
|
(165) |
||||||||
|
n |
|
|
|
|
n |
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
После преобразования выражения (165) получим
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
2 |
|
|
|||
|
|
|
|
|
σ |
2 |
|
|
|
|
n |
|
|
∑x2,i |
|
|
|
|
||||
V (a1 )= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
C32 |
|
∑x2,2 i − |
|
|
+ |
|
|||||||||
|
(C32 |
|
|
|
2 |
|
n |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
−C2 C4 ) |
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
n |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
n |
|||
|
|
|
n |
|
∑x1,i |
|
|
|
|
n |
|
|
|
∑x1,i ∑x2,i |
||||||||
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
i=1 |
i=1 |
||||||||
+C42 |
|
∑x1,2i − |
−2 |
C4 C3 |
∑x1,i x2,i |
− |
||||||||||||||||
|
n |
|
n |
|||||||||||||||||||
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
|
i=1 |
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Учитывая (155), выражение (166) преобразуем к виду
V (a )= σ2 |
(C42 C2 −C32 C4 )= σ2 |
|
C4 (C2 C4 −C32 )= |
1 |
(C32 −C2 C4 )2 |
|
(C32 −C2 C4 )2 |
|
|
. (166)
|
2 |
|
C |
= σ |
|
|
(C2 C44 −C32 ). |
Теперь, используя оценку s2 – остаточный средний квадрат вместо неизвестной σ2, в предположении, что модель корректна,
181