17 Қазақстанда технопаркттерді құру үдерісіндегі: Ұлттық және аймақтық технопарктер түсінігі.

Технопарктер – бұл жоғары оқу орындар негізінде немесе ғылыми – зерттеу институттар негізінде бұл ЖОО ғылыми потенциалын өңделген технологиялар арқылы шағын инновациялық кәсіпорындар территориясында орналасатын технопарктерді дамыту үшін ұйымдастырылатын құрылымдар технопарктер үлкен университтетті орталықтарда жасалады. Технополистерді және технопарктерді жасау мақсаты инновациялық қызмет субъектілерін ұйымдастыру болып табылады. Олар елдің инновациялық инфрақұрылымның бөлігі болып табылады және ғылыми – зерттеулер нәтижесін қолдану үрдісін тиімді қолданылуын қамтамасыз етеді.

Технополистердің және технопарктердің қызметтерінің міндеттері:

өндіріске отандық және әлемдік ғылыми – техникалық прогресстің ауыстырымдылық жетістіктерін енгізу;

жаңа инновациялық өндірістерді жасауға қатысу;

ғылми – технологиялық зертеулерді және инновациялық өндірістерді инвестирлеу;

жаңа ойларды жетілдіру;

отандық және шетелдік инвестицияларды инновациялық өндірістерге қарату үшін қолайлы жағдайлар және инфрақұрылымдар жасау;

ғылыми –техникалық кадрларды даярлауға бағытталған әсіресе жаңа технологиялар және инновациялық өндірістер облысында тез бейімделуге қатысу;

шағын инновациялық кәсіпорындар қызығушылығымен құрастырылатын инновационды инфрақұрылымдарды дамыту және жетілдіру;

ғылыми –зерттеу, тәжірибелі – конструкторлы оқу ұйымдарының және кәсіпкерлі ортадағы қызметкерлердің күш – жігерін біріктіру;

экономика, менеджмент, маркетинг саласында кәсіпкерлердің құқықтық, экономикалық және басқарушылық білім деңгейлерін арттыру, даярлау және оқыту;

ғылыми және технологиялық ақпаратты тарату;

инновациялық кәсіпкерлікті дамытуда және ұйымдастыруда материалды техникалық көмек көрсету;

инновациялық кәсіпкерлерге маркетингті, кеңес берушілік және басқарушылық қызмет көрсету;

инновациялық өнімге мемлекеттік сұранысты орындау бойынша тендерлерге қатысу.

Технополис немесе технопарктердің құрылымдық міндеттері:

лабораторлы зерттеу –конструкторлы өндірісті базасы;

шағын бастамалы инновациялық фирмаларөндірістік мекемелеріне жеңілдікті шартта 3 жылдан кем емес мерзімге ұсынылатын шағын бизнес инкубаторлары;

сервистік компаниялар және фирмалар технопарк компанияларына ақпаратты, заңды, потентті, лицензиялы, инжинирленген, маркетингті, бухгалтерлі, қаржылық, жарнамалық жэәне т.б. қызметтерді ұсынады.Қазақстан Республикасының 2003-2015 жылдарға арналған индустриялық инновациялық даму стратегиясын жүзеге асырудың аса маңызды құралы технопарктерді құру болып табылады. Технопарк – бұл жер мен жылжымайтын мүлікке ие ұйым және ол өз кезегінде:

Ғылым және білім орталықтарымен ресми қарым – қатынаста болады.

Қазақстанда технопарктерді құру процесін 2 деңгейде жүзеге асырылуда:

1. Ұлттық технопарктер

2. Аймақтық технопаркте

Ұлттық технопарктерге жататындар:

Қазақстанның индустриалды-инновациялық даму стратегиясы 2003 жылы қабылданды. Оның негізі болып инновациялық жүйе танылды. Бұл жүйе үш негізгі бөліктен тұрады. Біріншісі – жоғары оқу орындары, инноваторлар. Екіншісі – технопарктердің қызметін қадағалайтын инжиниринг және технология трансферті орталығы секілді инновациялық инфрақұрылым­­дар. Және үшінші құрам – жобаларды қаржыландыратын ұлттық инновациялық қор, ғы­лым қоры секілді ұйымдар. Өкінішке қарай, 2005 жылы инфрақұрылымға жауап беретін технопарктер мен ұлттық инновациялық қорды қосып жіберу арқылы қателік кетті. Технопарктер, ең алдымен, жобаны жүзеге асыруға, жобалардың пайда болуына, олар­ды қолдауға ықпал етеді. Ал ұлттық инновациялық қор жобаны қаржыландырумен айна­лысуы тиіс. Екеуін қосып жіберген соң, «екі қошқардың басы бір қазанға сыймайдының» кебі келді. Ақыр соңында кімнің немен айналысатыны, не үшін жауап беретіні түсініксіз боп қалды. Бұл технопарктердің, оған келген жобалардың әрі қарай дамуына үлкен кедергі келтірді. Біз мәселені «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қорының басшылығына жеткізіп, оны түзедік. Тұжырымдамада ұлттық және өңірлік болып келетін екі деңгейдегі технопарк құру қарастырылған. Ұлттық технопарк салалық болып келеді, арнаулы экономикалық аймақтың аумағында құрылады. Сондай-ақ, соның есебінен отандық ғылым мен өнеркәсіпті дамыту үшін, аталған салада әлемнің жетекші өндірушілерінің қызмет етуіне тартымды жағдай қамтамасыз етіледі.

. Аймақтық технопаркте

Технологиялардың инжиниринг және трансферт орталығы" АҚ аймақтық технопарктерді құру операторы болып табылады. Қазіргі кезде Қарағанды, Орал және Алматы қалаларында технопарктер жұмыс істеуде. Технопарктерде орналастырылатын жобаларды іске асыру үшін барлық қажетті инфрақұрылым жасалған, мұнымен қатарласа жаңа жобаларды тарту жөніндегі жұмыс жүргізілуде. Технопарктерде жобаларды орналастыру бойынша өтінішті тапсыру тәртібін осында көруге болады.ехнопарк "Алгоритм" 2004 жылдың 14 шілдесінде Орал қаласында құрылған. Міндеті: Қазақстанның Батыс аймақтарында инновациялық қызмет үшін бастамашыларға физикалық инфрақұрылым мен көмекші қызметтердің инновациялық жобаларын ұсыну жолымен оңтайлы жағдайлар жасау. Қызмет көрсетудің басымдық бағыттары:- технологияларын дамыту;- мұнайгаздық машинажасау және металл өңдеу;- мұнайхимиясы;- аспап жасау;- қоршаған ортаны қорғау.Физикалық инфрақұрылым:- технологиялық бизнес-инкубациялау үшін жалпы алаңы – 4200 шаршы метр әкімшілік ғимараттар;- жобаларды автоматтандыру жүйесі (САПР) және бақылаудың бұзбайтын әдістері зертханалары;- токарлық-өңдеу орталығы.

.

18 Инновация туралы түсінік және қазіргі кездегі инновацияның жіктелу түрлері.Инновация интеллектуалды еңбек нәтижесі ретінде рынокқа тіпті жаңа немесе жаңартылған өнім және жаңа немесе жаңартылған технолгия түрінде шығарылатын жаңалықты айтамыз. Инновация-инновациялық қызметтің жаңа немесе жетілдірілген өнім, көрсетілген қызмет жаңа немесе жетілдірілген технолгиялық үдеріс түрінде іске асырылған нәтижесі. Нағыз инновация деп аталу үшін белгілі бір пайдалылы эффектісіне ие болу шарт.Инновацияның пайдалы эффектісінің мынадай түрлері болады: экономикалық тиімділік, экологиялық тиімділік, ғылыми техникалық тиімділі, әлеуметтік тиімділі.Қазіргі кездегі әдебиеттерге сай инновацияларды жалпы 3 түрге жіктейміз: 1) инновация-өнім-өнімділі инновация 2) технологиялық инновация 3)ұйымдастырушы-басқару саласындағы инновация.

19 Инновациялық кәсіпкерлік түсінігі ж2не инновациялық кәсіпкерлікті жүзеге асырылу деңгейлерінің түрлері. Инновациялық кәсіпкерліктің астынғы ойы техниктік-технологиялық жаңалықтарды жасау процесі.Кәсіпкерлік қызметтің негізінде жаңа қажеттіліктерді қанағаттандыру мақсатындағы, жаңа нарықты жасауға мүмкіндік беретін өнімдер мен қызметтер саласында жаңашылдықтар енгізу.

Инновациялық кәсіпкерлік –жаңа нәрсені жасаудағы ерекше жаңашылдық, жаңа мүмкіндіктерді іздеу негізіндегі шаруашылық процес.Бұл міндетті түрде кәсіпкердің барлық қаржылық жағынан да, моральдық жағынан да, әлеуметтік жағынан да жаңа проектіні іске асырудағы немесе бұрын барды жақсартудағы тәуекелділікте бар мүмкіндігінше жауапкершілігін көрсету.жалпы алғанда инновациялық кәсіпкерлікті қоғамдық техникалық экономикалық процес ретінде анықтауға болады.

Инновациалық кәсіпкерліктің түрлері

Экономикалық әдебиеттерде инновациалық кәсіпкерліктің 3 түрі бөлінген:

1)өнімдер инновациясы

2)технология инновациясы

3)әлеуметтік инновация

Инновациалық кәсіпкерліктің бірінші түрі-өнімдер инновациасы-кәсіпорынның өткізетін шамасының жаңару процесін ұсынып,фирманың өміршеңдігін қамтамасыз етуші,түсетін түсімнің көлемін көбейту,нарықтағы бөлігін ұлғайту, клиенттерінің сақталуы, мәртебесінің көтерілуі және т.б

Екінші түрі-технология инновациясы – бұл өндірістік шаманың жаңалану процесі,еңбек өнімділігін жоғарлату мен энергияны,шикізатты және басқа да ресурстарды үнемдеуге бағытталған, бұның өзі фирманың табысын үлкейтуге,қауіпсіздік техникасын жетілдіруге,қоршаған ортаны қорғау жөнінде шаралар өткізуге мүмкіндік береді.кәсіпкерлік инновацианың үшінші түрі-әлеуметтік инновация-кәсіпорынның гуманитарлық сферасындағы жоспарлық жақсарту процесін ұсынады.

20 Бизнес жүргізудің негізгі ұйымдық – құқықтық формалары.Ұйымдық – құқықтық бірінші формасы жеке еңбек қызметі немесе жеке кәсіпкерлік. Жеке кәсіпкерлік жалдамалы еңбек күшін қолданбай жүзеге асырылады; бірақ қазіргі заңдар жұмысшыларды келісім шарт негізінде жалдауға рұқсат етеді. Кәсіпкерлік қызметтің бұл түрі өндірістің әр түрллі салаларында жүзеге асырылады.

Кәсіпкерліктің екінші ұйымдық - құқықтық формасы – шаруашылық серіктестіктері мен қоғамдары. Шаруашылық серіктестіктері мен қоғамдары болып салымдар негізінде , өндіріс процесінде жиналған және бірігіп қызмет ету негізінде өндірілген серіктестіктің немесе қоғамның жеке меншігі болып табылатын қатысушылардың салымдарына бөлінген жарғылық капиталы, мүлкі бар коммерциялық ұйымдар табылады. Шаруашылық серіктестіктері екі формада құрыла алды: толық серіктестік ретінде және сенім серіктестігі ретіінде. Сенім серіктестігінде жеке кәсіпкерлер немесе коммерциялық ұйымдар толық серіктестіктің қатысушылары және толық серіктестер бола алады. Шаруашылық қоғамдары акционерлік қоғам, шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар қоғамдар ретінде құрыла алады. Шаруашылық қоғамдардың қатысушылары және сенім серіктестіктердің салымшылары жеке және заңды тұлғалар бола алады. Белгілі бір жағдайларда жалғыз адам болып қоғам құруға рұқсат етіледі. Мемлекеттік органдар және сенім серік салымшылары бола алмайды

21 Коммерциялық ұйымдардың ұйымдастырушылық құқықтық түрлері. Толық серіктестік : қатысушылардың мәртеебесі тек қана жеке тұлғалар; қатсушыларының саны кемінде екеу;Сенім серіктестігі: Толық серіктестер(тек жеке тұлғалар); салымшылар (жеке және заңды тұлғалар; Кемінде екеу, нақтырақ айтса, кемінде бір толық серік және бір салымшы; Жауапкершілігі шектеулі серіктестік Жеке және заңды тұлғалар; ЖШС жалғыз қатысушы ретінде бір адамнан тұратын басқа шаруашылық серіктестігі бола алмайды. ; 1 – ден шексізге дейін; Қосымша жауапкершілігі бар серіктестік Жеке және заңды тұлғалар; ҚЖС жалғыз қатысушы ретінде бір адамнан тұратын басқа шаруашылық серіктестігі бола алмайды. 1 – ден шексізге дейін; Акционерлік қоғам Жеке және заңды тұлғалар; 1 – ден шексізге дейін ; Өндірістік кооператив Жеке тұлғалар; Кемінде 2 – ден шексізге дейін; Мемлекеттік кәсіпорын Мемлекеттік басқару органдары ; Меншік иессі анықтайды.